ULI403U-TÜRK DIŞ POLİTİKASI I-12V4-8-pdf_kitap

176 Türk D›fl Politikas›-I
S›ra Sizde Yan›t Anahtar›
S›ra Sizde 1
ABD’nin 1960’lardan itibaren NATO’yla birlikte d›fl politik
stratejisini de¤ifltirmesinin temel nedeni SSCB’nin
teknik ve askerî olarak ABD’yi yakalamas› ve askerî vurufl
gücünü gelifltirmesidir. Bununla birlikte, ABD kendi
topraklar›n›n bir nükleer sald›r›ya maruz kalabilece-
¤ini anlam›fl ve Esnek Karfl›l›k Doktrinini benimsemifltir.
Böylelikle, SSCB taraf›ndan gelecek sald›r› çeflidi ne
olursa olsun nükleer karfl›l›k verilece¤ini öngören Kitlesel
Karfl›l›k Doktrini terk edilmifltir.
S›ra Sizde 2
Türkiye ile ABD aras›ndaki iliflkilerin bu dönemde so-
¤umas›n›n en önemli nedenlerinden biri Küba Krizi’nde
Türkiye için sembolik öneme sahip olan Jüpiter füzelerinin
ABD taraf›ndan Türkiye’nin iste¤i olmadan kald›-
r›lmas›d›r. Bir di¤er nedense ABD’nin bu dönemde K›br›s
sorununda tak›nd›¤› tav›r ve bu yüzden yaflanan diplomatik
sorunlard›r. SSCB’nin Türkiye ile yak›nlaflma
çabalar› ve Türkiye’nin ABD’den ald›¤› yard›mlar›n azalmas›n›n
da bu süreçte etkili oldu¤u söylenebilir.
S›ra Sizde 3
SSCB ile yak›nlafl›lmas›n›n nedenlerinden ilki ABD’nin
uluslararas› politikada kendi ulusal ç›karlar› dolay›s›yla
Türkiye’yi yaln›z b›rakabilece¤ini gösteren olaylar yaflanmas›d›r.
Küba Krizi’nde yaflananlar bu nedene örnektir.
Bundan dolay› Türkiye ideolojik ve tek yönlü bir
d›fl politika izlemeyi terk etmifltir. SSCB’nin bu dönemdeki
yak›nlaflma teklifleri ise yak›nlaflman›n ana etkeni
olmufltur. Keza, K›br›s konusunda ABD’nin tak›nd›¤› tav›r
ve Türkiye’nin bu nedenle SSCB’nin deste¤ini almak
istemesi baflka bir nedendir. Öbür taraftan Türkiye’nin
azalan yard›mlar dolay›s›yla yeni yard›m kaynaklar› aray›fl›na
girmesi Türkiye ile SSCB’yi yak›nlaflt›rm›flt›r.
Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek
Kaynaklar
Acar, Mustafa. (2006). Avrupa Birli¤i ve Türkiye, Bir
Ekonomik ve Siyasi Analiz, Ankara: Orion Yay›-
nevi.
Ar›bo¤an, Ülke, Ayman, Gülden, Dedeo¤lu, Beril.
(2010). Uluslararas› ‹liflkiler Sözlü¤ü, (Der.) Faruk
Sönmezo¤lu, 4. Bas›m, ‹stanbul: Der Yay›nlar›.
Birand, Mehmet Ali. (2000). Türkiye’nin Avrupa Maceras›,
1959-1999, ‹stanbul: Do¤an Kitapç›l›k A.fi.
Bölükbafl›, Süha. (2001). Bar›flç› Çözümsüzlük, Ankara:
‹mge Kitabevi Yay›nc›l›k.
Erhan, Ça¤r›. (2004). ABD ve NATO’yla ‹liflkiler, Türk
D›fl Politikas›, Kurtulufl Savafl›ndan Bugüne Olgular,
Belgeler, Yorumlar, (Ed.) Bask›n Oran, Cilt
I: 1919-1980, 10. Bask›, ‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›,
syf. 681-715.
Oran, Bask›n. (2004). Dönemin Bilaçosu, Türk D›fl Politikas›,
Kurtulufl Savafl›ndan Bugüne Olgular,
Belgeler, Yorumlar, (Ed.) Bask›n Oran, Cilt I: 1919-
1980, 10. Bask›, ‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, syf. 655-
680.
Sander, Oral. (1987). Olaylarla Türk D›fl Politikas›,
Cilt I, Cilt II, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler
Fakültesi Yay›nlar›.
Sönmezo¤lu, Faruk. (2006). II. Dünya Savafl›’ndan
Günümüze Türk D›fl Politikas›, ‹stanbul: Der Yay›nlar›.
Tellal, Erel. (2004). Yunanistan’la ‹liflkiler, Türk D›fl Politikas›,
Kurtulufl Savafl›ndan Bugüne Olgular,
Belgeler, Yorumlar, (Ed.) Bask›n Oran, Cilt I: 1919-
1980, 10. Bask›, ‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, syf. 716-
783.
Avrupa Birli¤i Bakanl›¤› Resmi Web Sitesi
[http://www.abgs.gov.tr] 10.06.2012
S›ra Sizde 4
K›br›s sorununda ABD’nin müdahale etme konusundaki
çekimserli¤i öncelikle sorunu kendi ç›karlar›yla bire
bir ilintili olarak görmemesidir. Konuya NATO çerçevesinde
bakan ABD, K›br›s sorununda tutaca¤› taraf›n iki
NATO üyesi ülke olan Türkiye ve Yunanistan’dan bir
tanesini rahats›z edece¤ini ve bunun NATO’nun güney
kanad›n› etkileyece¤ini düflünmüfltür. Bunun yan› s›ra
ABD, adadaki Makarios yönetiminin komünist AKEL
partisi ile yak›nlaflmas›n›n SSCB’nin adadaki etkisini artt›raca¤›na
inanm›fl, dolay›s›yla Makarios yönetimine karfl›
direkt bir müdahaleden kaç›nm›flt›r. Keza, Johnson
yönetiminin ABD’deki Rum lobisinden etkilenmesi de
baflka bir faktördür.