ULI403U-TÜRK DIŞ POLİTİKASI I-12V4-8-pdf_kitap
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Atatürk Dönemi Türk D›fl<br />
Politikas› (1923-1938)<br />
ULUSLARARASI ORTAM VE ULUSAL ORTAM<br />
<br />
AMAÇ<br />
1<br />
1923-1938 y›llar› aras›ndaki uluslararas› ve ulusal ortam hakk›nda<br />
bilgi sahibi olabilmek.<br />
Uluslararas› Ortam<br />
Birinci Dünya Savafl›’ndan sonra Avusturya-Macaristan, Osmanl›, Alman ve Rusya<br />
‹mparatorluklar›n›n tarihe kar›flmas›ndan dolay› bir güç bofllu¤u ortaya ç›km›flt›.<br />
Galip devletler bu bofllu¤u dolduramam›fllard›. Asl›nda Birinci Dünya Savafl›’ndan<br />
sonra büyük devletlerin isteklerine uygun flekilde yap›lan antlaflmalar ve kurulan<br />
statü, bir düzen sa¤lad›¤› görüntüsü vermifl ise de bunun böyle olmad›¤› k›sa süre<br />
içerisinde anlafl›lm›flt›. ‹ki savafl aras›nda Avrupa’da uluslararas› sistemi kökünden<br />
sarsan geliflmeler yafland›. Bolflevik liderler, Rusya’da devrimi köklefltirmek için<br />
büyük çaba gösterdiler. Lenin’in ölümünden sonra iktidar› eline alan Stalin, tek ülkede<br />
sosyalizm program›n› uygulamaya bafllad›. ‹talya’da faflizm yükselifle geçti<br />
ve faflist parti iktidar› kuruldu. Bu siyasal alt üst olufllar s›ras›nda dünya, 1929’da<br />
büyük bir ekonomik bunal›m yaflad›. Ard›ndan da Almanya’da Naziler 1933’te iktidara<br />
geldi. Söz etti¤imiz geliflmeler uluslararas› ortam› daha da karmafl›k hâle getirdi<br />
ve statükoyu temellerinden sarsmaya bafllad›.<br />
Uluslararas› ortam›n giderek karmafl›klaflmas›nda özellikle Almanya’n›n dünya<br />
savafl›ndan sonra imzalamak zorunda kald›¤› Versailles Antlaflmas›’n›n getirdi¤i<br />
a¤›r flartlar etkili olmufltu. Bu antlaflma Almanya’ya ve Avrupa’ya istikrar getirmekten<br />
uzakt›. Almanlar›n bu antlaflman›n a¤›r hükümlerinden kurtulmak için harekete<br />
geçmesi, baflta Fransa olmak üzere di¤er devletleri de endiflelendirdi. Bu ba¤lamda<br />
Fransa, Almanya’n›n kendisinden intikam alaca¤›ndan çekindi¤i için bu ülkeye<br />
karfl› ittifak aray›fl›na yöneldi. 1919’da ‹ngiltere ve ABD ile ittifak antlaflmas›<br />
imzalad›. Fakat ABD senatosu antlaflmay› onaylamad›¤› için geçerlilik kazanmad›.<br />
Fransa, 1920-1921 y›llar›nda Belçika, Polonya ve Çekoslovakya ile ayr› ayr› ittifak<br />
antlaflmalar› imzalam›flsa da arzu etti¤i güveni duyamad›.<br />
Birinci Dünya Savafl›’ndan sonra insanl›¤›n ve uygarl›¤›n büyük bir darbe almas›,<br />
bar›fl› koruyacak uluslararas› bir örgütün kurulmas› düflüncesini güçlendirmiflti.<br />
Yenen ve yenilen devletler aras›nda antlaflmalar yapmak ve yeni bir dünya düzeni<br />
kurmak üzere toplanan Paris Bar›fl Konferans› s›ras›nda 28 Nisan 1919’da Milletler<br />
Cemiyeti kuruldu. Bu örgüt; uluslararas› iflbirli¤ini gelifltirmek, bar›fl ve güven-<br />
Faflizm, Latince ba¤-demetpaket<br />
anlamlar›na gelen<br />
Fasces sözcü¤ünün<br />
‹talyanca’daki karfl›l›¤› olan<br />
“fascio”dan türetilmifltir.<br />
‹talya’da 1922-1945 y›llar›<br />
aras›nda egemen olan tek<br />
parti diktatörlü¤üne,<br />
flovenizme ve korparatizme<br />
dayanan düzendir.<br />
Demokrasiyi tamamen<br />
reddeder. Bu siyasal<br />
düzende devletin d›fl›nda<br />
hiçbir varl›¤a izin verilmez,<br />
her fleyin devlet için<br />
varoldu¤una inan›l›r.<br />
Nitekim Mussolini ‹talyan<br />
Ansiklopedisi’ne yazd›¤›<br />
“Faflizm” maddesinde<br />
“Faflist anlay›fl bir devlet<br />
bireycili¤idir. Faflist için her<br />
fley devlet içindir. Devlet<br />
d›fl›nda insansal ya da<br />
ruhsal hiçbir fley yoktur”<br />
demiflti.
Change language