ULI403U-TÜRK DIŞ POLİTİKASI I-12V4-8-pdf_kitap

50 Türk D›fl Politikas›-I
Bu altbölümde, Müslüman olmayan az›nl›klara iliflkin düzenlemelerde bu kesimin,
bütün Türk uyruklar›na uygulanan (...) dolafl›m ve göç etme özgürlüklerinden
tam olarak yararlanacaklar› karar› al›nm›flt› (Madde 38/3). Ayr›ca Müslüman olmayan
az›nl›klara, medeni ve siyasal haklar›n eflit zeminde istenilen dilin serbestçe
kullan›lmas› (Madde 39); az›nl›k cemaatinin e¤itim ve ibadete iliflkin haklar›n tan›nmas›
(Madde 40-41); az›nl›klar›n bu türden haklar›n›n devlet güvencesi çerçevesinde
düzenlenmesi ve kullan›lmas› (Madde 42-43) hükümleri de tan›nm›flt›. Bütün
bu haklar›n uluslararas› bir garanti (Milletler Cemiyeti arac›l›¤›yla) alt›na al›nmas›
sistemi de getirilmiflti (Madde 44). Az›nl›klar›n korunmas› konusunda Yunanistan
da yükümlülük alt›na konulmufltu: “Bu kesimdeki hükümlerle Türkiye’nin
Müslüman olmayan az›nl›klar›n tan›nm›fl olan haklar, Yunanistan’ca da kendi ülkesinde
bulunan Müslüman az›nl›¤a tan›nm›flt›r” denilerek karfl›l›kl›l›k perspektifi getirilmiflti
(Madde 45).
Mali Hükümler bölümünde (Madde 46-63) “Osmanl› Devlet Borcu”nun tasfiyesi,
yani Düyun-u Umumiye-i Osmaniye olarak adland›r›lan borçlar›n nas›l ödenece¤ine
yönelik düzenlemeler yap›lm›flt›. Borçlar, Türkiye ile Osmanl› ‹mparatorlu¤u’ndan
ayr›lan ülkeler aras›nda paylaflt›r›lm›flt› (Madde 46). Buna göre
borçlar; Türkiye, 1912-1913 Balkan Savafllar› sonucu olarak kendilerine Osmanl›
‹mparatorlu¤u’ndan topraklar kat›lm›fl devletler, iflbu Antlaflman›n 12. ve 15.
maddelerinden belirtilen adalarla bu maddenin son f›kras›nda belirtilen toprak
parças› kendilerine b›rak›lm›fl olan devletler, iflbu Antlaflma uyar›nca Osmanl›
‹mparatorlu¤u’ndan ayr›lm›fl Asya topraklar› üzerinde yeni kurulan devletler taraf›ndan
üstlenilecekti.
Bu bölümün (Kesim II Çeflitli Hükümler” bafll›¤›n› tafl›yan k›sm›nda (Madde 58-
63) savafl tazminat› ve onar›m konular› belirtilmiflti. Daha önce aç›kland›¤› gibi Karaa¤aç
Türkiye’ye verildi.
Antlaflman›n Ekonomik Hükümler bafll›¤›n› tafl›yan bölümü, alt› altbölümden
meydan gelmektedir (Madde 64-100). Birincisi, “Mallar, Haklar ve Ç›karlar” (Madde
65-72); ‹kincisi, “Sözleflmeler ve Süre Afl›mlar›” (Madde 73-83); Üçüncüsü,
“Borçlar” (Madde 84-85); Dördüncüsü, “Endüstri, Edebiyat ya da Sanat Yap›tlar›
Mülkiyeti” (Madde 86-91), Beflincisi “Hakimlik Karma Mahkemesi” (Madde 92-
98); Alt›nc›s›, “Antlaflmalar” (Madde 99-100). Sözü edilen bafll›klarda kiflilerin ve
ortakl›klar›n ilgili devletlerle savafl nedeniyle ortaya ç›kan ekonomik sorunlar de-
¤erlendirilmifl ve bunlara yönelik çözüm biçimleri ortaya konulmufltur (Sönmezo¤lu,
2011: 216).
Antlaflman›n Ulafl›m Yollar› ve Sa¤l›k ‹flleri bafll›¤›n› tafl›yan dördüncü bölümü
(Madde 101-118) iki alt bafll›ktan oluflmaktad›r. Bar›fl ile birlikte ulafl›m yollar›n›n
ve haberleflme araçlar›n›n düzenlenmesi ve baz› sa¤l›k sorunlar›yla ilgilidir. Antlaflman›n
son k›sm› olan beflinci bölümü “Çeflitli Hükümleri” içermektedir (Madde
119-143). Savafl Tutsaklar› (Madde 119-123), Mezarlar (Madde 124-136) ve Genel
Hükümler (Madde 137-143).
Bar›fl Antlaflmas›’n›n 143 maddelik metni yan›nda çeflitli konulara iliflkin 17 sözleflme
de bulunmaktad›r. Bunlar›n içinde en önemlileri flunlard›r: “Bo¤azlar Rejimine
‹liflkin Sözleflme”yi, Türkiye, ‹ngiltere, Fransa, ‹talya, Japonya, Bulgaristan, Yunanistan,
Romanya ve S›rp-H›rvat-Sloven Devleti imzalad›. Sözleflmenin 1. maddesinde
taraflar›n Çanakkale Bo¤az›’nda, Marmara Denizi’nde ve Karadeniz Bo¤az›’nda
denizden ve havadan geçifl ve gidifl-gelifl serbestli¤i ilkesini kabul ettikleri
belirtilmiflti. Bo¤azlardan geçifl iki kategoride belirlenmifltir.