ULI403U-TÜRK DIŞ POLİTİKASI I-12V4-8-pdf_kitap
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
SIRA S‹ZDE<br />
SIRA S‹ZDE<br />
DÜfiÜNEL‹M<br />
5. Ünite - Demokrat Parti Dönemi Türk D›fl Politikas› (1950-1960)<br />
S ORU<br />
DÜfiÜNEL‹M<br />
137<br />
SORU<br />
ikinci kez resmen NATO’ya üye olmak için baflvurmufl ancak bu baflvuru da ‹ngiltere,<br />
Danimarka ve Norveç’in itirazlar› ile reddedilmifltir. D‹KKAT<br />
Dünya Savafl› sonras› D‹KKAT ikiye<br />
Kore Savafl› (1950-1953), II.<br />
bölünmesiyle Kuzey ve Güney<br />
Türkiye’nin NATO üyeli¤ine kabul edilmeyiflinin nedenlerinden biri baz› kurucu<br />
ülkelerin Türkiye gibi kendilerinden uzak bir ülke için savafla SIRA girme S‹ZDE ihtimalle-<br />
ve Temmuz 1953’te SIRA ateflkes S‹ZDE<br />
Kore aras›nda patlak veren<br />
sa¤lanmas› ve her iki<br />
rinin bulunmas›ndan çekinmeleriydi. Di¤er yandan, bu ihtimalin kendilerini ilgilendirmedi¤ini<br />
düflünüyorlard›. Bir di¤er neden, II. Dünya Savafl› sonras› ekonomi-<br />
ayr› kalmas›yla sonuçlanan<br />
devletin 38. paralel boyunca<br />
leri güçsüz kalm›fl ço¤u Bat› Avrupa ülkesi ABD’nin yapmakta AMAÇLARIMIZ oldu¤u ekonomik savaflt›r.<br />
AMAÇLARIMIZ<br />
yard›mlar›n üye say›s› artan bir NATO’da paylafl›lmas›n› kendileri aç›s›ndan bir ç›-<br />
kar kayb› olarak görmeleriydi. Özellikle ‹ngiltere, Türkiye’nin NATO üyeli¤ine en<br />
K ‹ T A P<br />
K ‹ T A P<br />
net muhalefeti yapan ülkeydi. Bunun temel nedeni NATO’ya üye bir Türkiye’nin<br />
art›k Orta Do¤u’yla ilgilenmeyece¤ine ve bu durumun M›s›r ve Süveyfl Kanal›’ndaki<br />
ç›karlar›n› olumsuz etkileyece¤ine inanmas›yd›. Keza Türkiye Orta Do¤u’da oldukça<br />
stratejik bir konumdayd› ve bu, gelecekte ‹ngiltere’nin bölgeye yönelik ç›-<br />
TELEV‹ZYON<br />
TELEV‹ZYON<br />
karlar›nda oldukça ifle yarayabilirdi (Sönmezo¤lu, 2006:46).<br />
NATO’nun yap›s› ve örgüte iliflkin detayl› bilgiler için bu internet sitesinden ‹NTERNET faydalan›labilir:<br />
http://www.nato.int/cps/en/natolive/index.htm<br />
‹NTERNET<br />
Ne var ki farkl› bir do¤u politikas› izleyen ve gerek nükleer kapasitesi artan gerekse<br />
Orta Do¤u bak›m›ndan Türkiye’yi kilit noktada gören ABD, her geçen gün<br />
Türkiye’nin NATO’ya üye olmas› gerekti¤ine biraz daha destek veriyordu. Bu hem<br />
ABD’nin Sovyetler Birli¤i karfl›s›ndaki güvenlik endiflelerini giderecek hem de Orta<br />
Do¤u’daki ç›karlar›na hizmet edecekti. Di¤er yandan, ‹ngiltere bu dönemde Orta<br />
Do¤u’da ABD ve Sovyetler Birli¤i karfl›s›nda belirgin bir prestij kayb› yaflamaktayd›.<br />
Yavafl yavafl bölgeye iliflkin planlar›n›n tutmayaca¤›n› anlamas› ‹ngiltere’yi<br />
de Türkiye’nin NATO üyeli¤ine destek vermeye yöneltmiflti. ABD’nin di¤er muhalif<br />
ülkeleri ikna çabalar›yla birlikte Ottowa’da 15-21 Eylül 1951 tarihinde toplanan<br />
NATO Bakanlar Konseyi oy birli¤iyle Türkiye ve Yunanistan’›n örgüte üye olarak<br />
al›nmas›na karar vermifllerdir. Nihayet Türkiye, 18 fiubat 1952 tarihinde NATO’ya<br />
resmen üye olmufl, nitekim bu üyeli¤in Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’ndeki<br />
oylamas›nda da tek bir red oyu ç›kmam›flt›r (Ba¤c›, 2007; Sönmezo¤lu, 2006).<br />
DP ve CHP’nin Türkiye’nin NATO’ya girifl sürecini destekleme saiklerini SIRA S‹ZDE iç politika ba¤lam›nda<br />
de¤erlendiriniz.<br />
3<br />
SIRA S‹ZDE<br />
Türkiye’nin ABD ve NATO ile ‹liflkileri<br />
DÜfiÜNEL‹M<br />
DÜfiÜNEL‹M<br />
Türkiye, NATO’ya üye olduktan sonra “ortak düflman” alg›s› Türk d›fl politikas›na<br />
da büyük ölçüde yans›m›fl ve ülkenin genel ç›karlar› ile NATO’nun SORU ve ABD’nin ç›-<br />
SORU<br />
karlar›n›n özdefl görüldü¤ü bir d›fl politika anlay›fl› yerleflmifltir. Türkiye’nin bu politik<br />
tercihinde SSCB kaynakl› güvenlik endiflesinin etkisi kadar, Bat›l›laflma çabas›n›n<br />
ve ABD’den ekonomik, mali ve askerî yard›mlar›n devaml›l›¤›n›n sa¤lanma-<br />
D‹KKAT<br />
D‹KKAT<br />
s›n›n da önemli rol oynad›¤› söylenebilir.<br />
SIRA S‹ZDE<br />
SIRA S‹ZDE<br />
1950-1954 dönemi NATO’ya üye Bat› Avrupa ülkelerinin kaynaklar›n› ekonomik<br />
kalk›nmaya harcad›¤› bir dönemdir. Bu durum “Avrupa’y› komünist tehditten koruma”<br />
amac›yla ekonomik ve mali destek veren ABD’yi bir yandan NATO’nun AMAÇLARIMIZlideri konumuna<br />
getirmifl, di¤er yandan da örgütün askerî ve stratejik sorumlulu¤unu üslenmesine<br />
neden olmufltur. ABD, tescillenen liderli¤i ile “az maliyetle daha çok güvenlik stra-<br />
AMAÇLARIMIZ<br />
tejisine” yönelmifl, Türkiye de dahil olmak üzere Sovyetler Birli¤i’ni K ‹ çevreleyen T A P birçok<br />
K ‹ T A P<br />
ülkenin önemi Bat› savunmas› bak›m›ndan daha da artm›flt›r.<br />
TELEV‹ZYON<br />
TELEV‹ZYON<br />
‹NTERNET<br />
‹NTERNET
Change language