ULI403U-TÜRK DIŞ POLİTİKASI I-12V4-8-pdf_kitap

1. Ünite - Osmanl› ‹mparatorlu¤unun Çöküflünden Kurtulufl Savafl›’na Kadar Türk D›fl Politikas›
7
aç›s›ndan sak›ncal› buluyordu. Bu nedenle de Osmanl› ‹mparatorlu¤u SIRA S‹ZDE ile dostluk
SIRA S‹ZDE
iliflkileri gelifltirmeye çal›fl›yordu. Hatta bu politika do¤rultusunda Prusya, Osmanl›
ile 1761 y›l›nda bir dostluk antlaflmas› bile imzalam›flt›r. Osmanl› ‹mparatorlu¤u-
DÜfiÜNEL‹M
DÜfiÜNEL‹M
Prusya iliflkileri askerî alanda daha sonralar› da devam etmifltir. 19. yüzy›lda II.
Mahmut, Osmanl› ordusunun modernizasyonu için Prusya’dan yard›m istemifl, bunun
üzerine Prusya, Helmuth Von Moltke’nin baflkanl›¤›nda bir askerî heyeti Os-
SORU
SORU
manl› ordusunun hizmetine göndermifltir. Moltke’yle birlikte Osmanl› topraklar›
Alman kamuoyunun ilgi alan›na da girmifltir. Örne¤in; Moltke D‹KKAT yaz›lar›nda Tuna
D‹KKAT
Eyaletleri ile Filistin’i Alman kolonizasyonu (colonisation) için uygun yerler olarak
görmüfltür. Kolonizasyon yani kolonilefltirme; sömürge hâline getirdi¤i ülkeye,
SIRA S‹ZDE
SIRA S‹ZDE
kendi anavatan›ndan getirdi¤i insanlar› yerlefltirme, sömürge yönetimi kurma anlamlar›na
gelmektedir. Ünlü iktisatç› Friedrich List ise Almanya’n›n Osmanl› Asya’s›n›n
güçlendirilmesinde önderli¤i ele alarak Ön Asya’da AMAÇLARIMIZ üstün bir rol oynayaca¤›n›
öngörmüfltür (Özyüksel, 2004:9).
AMAÇLARIMIZ
1835 ile 1839 y›llar› aras›nda Osmanl› ordusunda askerî ö¤retmen K ‹ ve Ttahkimat A P uzman›
olarak çal›flan Helmuth Von Moltke, Osmanl›da yaflad›¤› olaylar› bazen bir seyyah, bir tarihçi,
bazen bir asker, bazen de bir co¤rafi kâflif gibi kaleme alm›flt›r. Moltke’nin an›lar›
için flu kayna¤a bak›labilir: Helmuth von Moltke, Moltke’nin Türkiye TELEV‹ZYON Mektuplar›, ‹stanbul:
Remzi Kitabevi, 1995.
Bu öngörülere ve düflüncelere ra¤men Prusya-Osmanl› ‹mparatorlu¤u iliflkilerinde
1888 y›l›nda tahta ç›kan II. Wilhelm’e kadar önemli bir dönüflüm yaflanmam›flt›r.
‹NTERNET
Bunun nedeni Prusya’n›n önünde Alman birli¤inin kurulmas› gibi güç bir görevin
bulunmas›d›r. Yine de Prusya, Avrupa devleti s›fat›yla kat›ld›¤› toplant›larda, Osmanl›
‹mparatorlu¤unun toprak bütünlü¤ünü savunan Britanya ‹mparatorlu¤u ve
Fransa’n›n yan›nda yer alm›flt›r. Osmanl›- Prusya dostlu¤u Alman birli¤inin kurulufluna
kadar bu düzeyde sürmüfltür. 19. yüzy›lda gevflek bir konfederasyon olan Almanya’n›n
birli¤ini kurup güçlü bir imparatorlu¤a dönüflmesinde en önemli rolü
oynayan Alman devlet adam› Otto von Bismarck’d›r. Bismarck, Prusya Baflbakan›
(fiansölye) olduktan sonra, tüm gücünü Alman birli¤inin gerçekleflmesi ifline vermifltir.
Bismarck bu amac›na, 1866 y›l›nda Avusturya-Macaristan ‹mparatorlu¤u,
1870 y›l›nda Fransa ile yap›lan savafllar sonras›nda
18 Ocak 1871 tarihinde ulaflm›flt›r. Kutsal Roma
Germen ‹mparatorlu¤unu ilk imparatorluklar›
(I. Reich) olarak kabul eden Almanlar için 1871’de
kurulan Alman ‹mparatorlu¤u “II. Reich”, I. Dünya
savafl›nda Almanya’n›n yenilmesi ile 1918’de
sona ermifltir. Hitler Almanyas› (1933-1945) ise II-
I. Reich olarak tan›mlanmaktad›r.
Almanya-Fransa savafl›ndan sonra 1871 y›l›nda
imzalanan Frankfurt Antlaflmas› ile Fransa, geliflmifl
sanayi bölgeleri olan Alsace ve Lorraine’i
Almanya’ya b›rakm›flt›r. Fakat bu antlaflmadan
sonra Fransa bu yenilgiyi unutmam›fl ve Almanya
için sürekli bir tehdit unsuru olmufltur. Bismarck,
Fransa’y› bir tehdit unsuru olmaktan ç›karmak
için bu ülkeyi Avrupa’da yaln›z b›rakma politikas› izlemifltir. Bismarck, Fransa’n›n
Britanya ‹mparatorlu¤u ile ifl birli¤ine gitmeyece¤ini bilmektedir. Çünkü bu
K ‹ T A P
TELEV‹ZYON
‹NTERNET
Resim 1.1
Otto von Bismarck
(1815-1896)
Alman
‹mparatorlu¤unun
kurucusu ve 1871-
90 aras›nda ilk
flansölyesidir.