Artykuły - Zbliżenia Interkulturowe
Artykuły - Zbliżenia Interkulturowe
Artykuły - Zbliżenia Interkulturowe
Erfolgreiche ePaper selbst erstellen
Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.
Daniel Vogel<br />
Język a rozumienie historii<br />
Metahistoryczne koncepcje Haydena White’a<br />
Od czasów, kiedy historiografia zaczęła<br />
być traktowana jako dyscyplina akademicka,<br />
poddawana jest nieustannym próbom<br />
nadania jej statusu dziedziny naukowej.<br />
Proces ten przybrał swoją najintensywniejszą<br />
formę w okresie rozkwitu modernizmu<br />
– oprócz wielu innych dziedzin<br />
zafascynowanie nauką i technologią<br />
miało wpływ również na pisarstwo historyczne.<br />
W okresie tym doszło między innymi<br />
do rozwoju analitycznej filozofii<br />
historii, będącej częścią wpływowego nurtu<br />
filozofii analitycznej. Jej najważniejszą<br />
cechą charakterystyczną było zwrócenie<br />
większej uwagi na historyka tworzącego<br />
swoje dzieło oraz język, jakim się posługiwał.<br />
Sądzono bowiem, że poprzez analizę<br />
tego języka uda się przedstawić dokładny<br />
charakter jego prac. Tak więc pomimo<br />
że starano się odchodzić od historiografii<br />
pozytywistycznej, ciągle pozostawała<br />
wiara w obiektywizm i „naukowość”<br />
historii.<br />
Do rozwoju analitycznej filozofii historii<br />
przyczynił się z pewnością znany<br />
artykuł Carla Gustawa Hempla The Function<br />
of General Laws in History 1 , w którym<br />
starał się on dowieść, że historia jest jedną<br />
z nauk empirycznych, podobnie jak<br />
1 C.G.Hempel, The Function of General Laws in<br />
History, „Journal of Philosophy”, t. 39, 1942.<br />
fizyka, geografia czy też biologia. Wobec<br />
takiego stanu rzeczy w historii możliwe<br />
jest formułowanie pewnych praw i uogólnień.<br />
Hempel, poprzez przedstawienie<br />
dedukcyjnego modelu wyjaśnienia, zapoczątkował<br />
burzliwą dyskusję w gronie historyków,<br />
metodologów i filozofów historii.<br />
Pomimo że wielu z nich odrzuciło<br />
koncepcje stosowania w historii uniwersalnych<br />
praw, poszczególni przedstawiciele<br />
analitycznej filozofii historii (tacy<br />
jak Arthur C. Danto czy też Patrick Gardiner)<br />
nadal starali się analizować różne<br />
aspekty dotyczące stawiania i uzasadniania<br />
hipotez, formułowania uogólnień historycznych,<br />
statusu faktów historycznych<br />
czy też prawdy w historii. Wierzyli<br />
oni, że w ten sposób będą w stanie określić<br />
dokładnie charakter badanych prac<br />
historycznych.<br />
Analityczna filozofia historii, podejmująca<br />
próby unaukowienia tej dyscypliny,<br />
nie była jedynym nurtem tego typu w<br />
historiografii modernistycznej. Oprócz<br />
niej istniała przecież szkoła Annales, historiografia<br />
marksistowska, Sozialgeschichte,<br />
New Economic History oraz<br />
wiele nurtów historiografii amerykańskiej,<br />
takich jak New Political History,<br />
New Social History czy też Ethnohistory.<br />
Pomimo istnienia wielu różnic szkoły<br />
te łączyły pewne wspólne cechy, do któ-<br />
105
Change language