Artykuły - Zbliżenia Interkulturowe
Artykuły - Zbliżenia Interkulturowe
Artykuły - Zbliżenia Interkulturowe
Erfolgreiche ePaper selbst erstellen
Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.
Anna Szyndler: Janusowe oblicze wojny na przykładzie zmiennych kolei losu…<br />
rię nicości świata, a jej koleje losu odczytuje<br />
jako stopniową moralną i socjalną degradację,<br />
skutek bezgranicznego oddania<br />
się ziemskim rozkoszom, zwłaszcza rozpuście<br />
3 . Andreas Solbach jest zdania, że<br />
autor celowo demonizuje postać Courasche,<br />
czyniąc z niej czarownicę, czego<br />
dowodem jest wyeksponowanie jej perwersyjnej<br />
seksualności, przez współczesnych<br />
uważanej za symbol paktu z diabłem<br />
4 . Z kolei Hansjörg Büchler porównuje<br />
Courasche do biblijnej babilońskiej<br />
nierządnicy, diablicy, której dotknięcie<br />
uśmierca duszę 5 .<br />
Z punktu widzenia badań etnohistorycznych<br />
utwór jest ciekawym studium<br />
obyczajowym na temat społecznej roli<br />
kobiety w XVII wieku. Niemiecki literaturoznawca<br />
Michael Harbsmeier uważa,<br />
że badania nad mentalnością odległych<br />
epok historycznych należy oprzeć na rozszyfrowaniu<br />
oczywistości kulturowych,<br />
które właśnie ze względu na ich powszechną<br />
znajomość nie były przedmiotem świadomych<br />
rozważań czy dociekań ówczesnych<br />
pisarzy. Kulturowe oczywistości są<br />
czymś więcej niż tylko sumą banałów, jak<br />
mogłoby się na pierwszy rzut oka wydawać;<br />
są one elementami mozaiki, którą<br />
jest obraz kulturowego samookreślenia<br />
danej epoki 6 .<br />
3 Por. S. Streller, Grimmelshausens Simplicianische<br />
Schriften, Berlin 1957.<br />
4 Por. A. Solbach, Macht und Sexualität der<br />
Hexenfigur in Grimmelshausens Courasche, „Simpliciana”<br />
1986, s. 71-87.<br />
5 Por. H. Büchler, Studien zu Grimmelshausens<br />
„Landstörtzerin Courasche”, Bern/Frankfurt a.M.<br />
1971, s. 47.<br />
6 Por. M. Harbsmeier, Reisebeschreibungen als<br />
mentalitätsgeschichtliche Quellen, [w:] Reisebericht als Quelle<br />
europäischer Kulturgeschichte, red. A. Mączak i H.<br />
Teuteberg, „Wolfenbütteler Forschung” 1982, s. 8.<br />
Niewielka ilość tekstów źródłowych o<br />
charakterze socjokulturowym z wczesnego<br />
okresu nowożytności sprawia, że wiedzy<br />
tego rodzaju należy szukać w tekstach<br />
literackich i paraliterackich. Zatem powieść<br />
Grimmelshausena jest z punktu widzenia<br />
badań etnohistorycznych kopalnią<br />
wiadomości o mentalności ludzi epoki<br />
baroku.<br />
Analizując płaszczyznę akcji i jej interpretację<br />
dokonaną przez autora, można<br />
odtworzyć funkcjonujący w dobie baroku<br />
stereotyp kobiety i ustalić jej ówczesny<br />
status społeczny. Uwagę zwraca fakt,<br />
że tytułowa postać kobieca jest przykładem<br />
typowego antybohatera, kimś na<br />
kształt żerującego na padlinie wojennej<br />
ludzkiego sępa.<br />
Chcąc odtworzyć obraz pozytywny,<br />
czytelnik jest zmuszony konfrontować<br />
czyny i zachowania bohaterki z ich oceną<br />
dokonywaną przez autora, który wypowiada<br />
poglądy ówczesnej opinii społecznej.<br />
Wniknięcie w opinię autora komplikuje<br />
jednak duża powściągliwość<br />
Grimmelshausena w ferowaniu wyroków<br />
i wygłaszaniu sądów. Pisarz pozostawia<br />
scenę wydarzeń do wyłącznej dyspozycji<br />
swoich postaci, konsekwentnie używając<br />
retrospektywnej narracji w pierwszej osobie<br />
liczby pojedynczej. To nie on, lecz<br />
Courasche przedstawia bieg wypadków ze<br />
swojego punktu widzenia. Ten zabieg formalny<br />
sprawia, że czytelnik widzi świat<br />
jej oczami. W całej powieści autor ani<br />
razu nie usiłuje zmienić tej perspektywy<br />
i wkroczyć między postać Courasche a<br />
czytelnika 7 .<br />
7 H. Joldersmann, E. Wickert, Autorintention<br />
in Grimmelshausens „Landstörtzerin Courasche”,<br />
„Germanic Review”, 64, 1989, s. 165.<br />
51
Change language