Artykuły - Zbliżenia Interkulturowe

Man fällt halt immer wieder auf Dich
rein.
Und wenn ich da im ersten Zorn
geschrieben,
Du solltest Dich zum Teufel scheren,-
Franz!
So war das doch natürlich übertrieben,
Ich wollts ein bisschen, aber doch nicht
ganz 1 .
W tekstach nie brakowało czytelnych
aluzji, ironii, krytyki, ale także wskazówek,
rad, propozycji. Bohaterami skeczy
byli ludzie nękani pospolitymi problemami:
w pracy, w domu, w kraju. Były także
akcenty polityczne („Hofsänger”):
Und jedenfalls, wie schon gesagt:
Mehr Takt, mehr Takt
Mehr Takt, mehr Takt!
Mehr Takt, mehr Takt, mehr Takt, mehr
Takt!
[…]
Was willst Du? Butter?! Freche Bohne!
Die Butter macht Dich faul und fett!
Weit wichtiger ist die Kanone
Und die Granate überm Bett.
Jak słusznie zauważa Helga Keiser-
Hayne, sukces osiągnięto dzięki nowatorskiemu
połączeniu elementów literackich
z politycznymi, unikając „jak ognia” polaryzacji
partyjno-politycznej. Opowiadano
bajki, ballady, historie dla dzieci, relacjonowano
pozornie niewinne wydarzenia
dnia codziennego – wszystko było dla
publiczności interesujące. „Bonbonniere”
– wyprzedana do ostatniego miejsca,
„Münchener Chronik” czy „Neue Zürcher
Zeitung” chwaliły słowami: „wdzięk”
i „nowa jakość” w historii niemieckich
1 Wszystkie teksty kabaretu cytuję za: Helga
Keiser-Hayne, Erika Mann und ihr politisches Kabarett
„Die Pfeffermühle” 1933-1937.
Paweł Strózik: Głośne „Nie!” Hitlerowi
kabaretów i witały z otwartymi ramionami
przedsięwzięcie wzbogacające monachijskie
życie kulturalne. Nawet „Völkischer
Beobachter”, który już przed miesiącem
wpisał Erykę Mann na listę swoich
wrogów, musiał powstrzymywać się
przed szkalowaniem Therese Giehse, będącej
ulubienicą Hitlera, i ograniczał się do
krytykowania tylko konferansjerki.
1 lutego 1933 roku odbyła się premiera
całkowicie nowego programu „Młynka”.
Do współpracy przy pisaniu tekstów
zaproszono (obok Eryki i Klausa) także
Wolfganga Koeppena, który napisał monolog
„Komplexe”, mistrzowsko wygłaszany
przez Sybillę Schloss. Do grupy
dołączyli: Max Schreck oraz Herbert
Franz, aktorzy „Münchener Kammerspiele”,
obaj bardzo utalentowani i inteligentni.
Drugi program różnił się od
pierwszego wyrazistością polityczną i
ostrością tekstów. Składał się z dwóch części.
Pierwsza z nich prezentowała teksty
niezwiązane z konkretnym motywem treściowym.
Część druga, po przerwie, była
podporządkowana jednemu tematowi, w
programie lutowym mottem była hala
hotelowa. Akcenty polityczne dochodzą
do głosu w kilku tekstach. W skeczu
„Koch”: Kucharz, postrzegający siebie
jako wszystko mogącego i wiedzącego
dyktatora, mającego władzę nad gośćmi
restauracji, ponieważ to on decyduje, w
jaki sposób przyrządzi potrawę i co do
niej doda, wprost rozkoszuje się swoją
potęgą i szydzi z manipulowanych, nic
niepodejrzewających gości:
Als ich die Katze totgeschlagen,
Weil sie so naschhaft war und dreist,
Hab ich sie gar nicht lang begraben –
Sie war verspeist.
[…]
67