Artykuły - Zbliżenia Interkulturowe

wstała w 1702 r., przeznaczona była w pierwszych
latach swojego istnienia dla katolickiej
części ludności Śląska.
Niemieckie widzenie Śląska za panowania
habsburskiego przybliżono czytelnikowi
w cieszącej się dużym zainteresowaniem
publikacji Norberta Conradsa Książęta i stany
– historia Śląska 1469-1740. Na uwagę zasługuje
poruszenie tematów często pomijanych
w dziełach historycznych, takich jak
świadomość kryzysu przed wojną trzydziestoletnią
i w jej trakcie czy rozwój szczególnej
formy świadomości lokalnej. Śląsk z
wrocławską metropolią jawił się jako kraina,
która promieniuje na cały region. Analizie
poddano również napięcia religijne i
wynikłe z nich problemy z utworzeniem
uniwersytetu, co jednak wywarło pozytywny
wpływ na formowanie się inteligencji
śląskiej, gdyż studenci ze śląskim rodowodem
stanowili znaczną grupę na prawie
wszystkich uniwersytetach zagranicznych.
Dlatego też życie duchowe Śląska kształtowane
było przez elitę wykształconą w różnych
częściach Europy. Mimo przybliżania
się Śląska pod językowymi, politycznymi
czy wyznaniowymi względami do Rzeszy
Niemieckiej współżycie różnych języków i
wyznań na tym terenie było zjawiskiem
normalnym.
Zainicjowana w 2004 roku seria naukowa
pod tytułem „Śląska Republika Uczonych”,
której celem jest prezentowanie w
dwuletnim cyklu w języku polskim, niemieckim
i czeskim historii nauki i szkolnictwa
na Śląsku, również finansowana jest
przez Polsko-Niemieckie Towarzystwo Uniwersytetu
Wrocławskiego. Badacze polscy i
zagraniczni pragną obiektywnie przedstawić
wszelkie kierunki badawcze i tendencje
istniejące na Śląsku od ich początku po
dzień dzisiejszy, jak również przyczynić się
do porozumienia między narodami związanymi
z kulturą tego regionu.
Najnowsze badania polskie, niemieckie
i czeskie uwzględnione zostały w książce
Historia Ziemi Kłodzkiej od początku do współ-
Recenzje
czesności napisanej przez Małgorzatę Ruchniewicz,
historyka wrocławskiego, i Arno
Herziga, hamburskiego historyka pochodzącego
z tego regionu. Książka została
wydana zarówno w języku polskim, jak i
niemieckim. Historia rozpoczynająca się w
roku 981 wraz z budową zamku Kladzko
wzniesionym jako twierdza graniczna dla
obrony przed Polakami jest zdominowana
przez różne wpływy polityczne. Czeska kraina,
która w połowie XV wieku podniesiona
została do rangi hrabstwa, przeszła w
1742 roku po pierwszej wojnie śląskiej w posiadanie
Prus i odtąd należała do Śląska. Już
w XII i XIII wieku niemieccy koloniści mieszali
się z ludnością słowiańską i wspólnie
dzięki nowym technikom uprawy roli i
nowym formom prawnym znacznie przyśpieszyli
rozwój kraju. Rozwój ten został
wprawdzie zahamowany w drugiej połowie
XX wieku, ale przemiany lat dziewięćdziesiątych
stworzyły dogodne warunki dla dalszego
rozwoju ziemi kłodzkiej.
Wymienić warto też monografie Waldemara
Kozuschka o Janie Mikuliczu-Radeckim,
współtwórcy nowoczesnej chirurgii,
czy Ludwiku Hirszfeldzie, wybitnym uczonym,
który wraz z Emilem von Dungernem
odkrył dziedziczenie grup krwi, co umożliwiło
wprowadzenie grup krwi do genetyki
i medycyny sądowej.
Przeglądając listę członków, znajdziemy
obok wielu znanych i szanowanych profesorów
Uniwersytetu Wrocławskiego laureata
Nagrody Nobla Güntera Blobela, znanego
tłumacza literatury polskiej Karla
Dedeciusa, kardynała Henryka Gulbinowicza,
wielu uczonych humanistów, fizyków,
chemików czy prawników rozproszonych
wprawdzie po całym świecie, ale jednak
związanych duchowo z wrocławską Alma
Mater.
Publikacja Norberta Heisiga z pewnością
przybliża czytelnikowi szczytne idee i
cele powstania Towarzystwa, które w ten
sposób przedstawia się szerszej publiczności,
z czym wiązać może się chęć przystą-
175