Artykuły - Zbliżenia Interkulturowe

Janusz Ruszkowski: Wspólnota w stosunkach międzynarodowych
Silny merytoryczny wkład wiedzy ekspertów
i naukowców widać w szczególności
w pierwszych fazach procedur podejmowania
decyzji, w tym przede wszystkim
na etapie konstrukcji inicjatywy ustawodawczej
przez Komisję Europejską.
Komisja często jest wręcz zależna od zewnętrznych
zasobów informacyjnych w
celu uzyskania niezbędnej ekspertyzy.
Fakt, że Wspólnoty Europejskie silnie
bazowały na wiedzy, potwierdza się w
Unii Europejskiej (por. Strategia Lizbońska,
budowa społeczeństwa informacyjnego,
kontynuowanie tradycji wspólnotowej,
opieranie się na raportach 21 itd.).
Słynne okresowe Raporty Komisji Euro-
śnie wspólnota ekspertów podzielających przekonanie
co do istnienia interakcji przyczynowych
oraz wartości, wokół których powinno się
podejmować działania publiczne. Zatem epistemic
community jest jak pomost między światem nauki
a światem społecznym. O epistemic communities por.
też: I. Manners, Substance And Symbolism: An Anatomy
of Cooperation in the New Europe, Ashgate 2000.
Po raz pierwszy koncepcję epistemic communities
zastosował w 1975 r. John Gerald Ruggie. Epistemic
communities są bliskie rozumieniu szerzej pojętej
epistemologii jako nauki zajmującej się daną
dziedziną wiedzy. Przecież wspólnoty bazują na
wiedzy, która wyjaśnia ich istnienie i istotę oraz
pomaga im funkcjonować w systemie wewnątrzwspólnotowym
i międzynarodowym. Zob. J.G.
Ruggie, International Responses to Technology: Concept
and Trends, „International Organization”, 1975,
nr 29, s. 557.
20 P. Haas, Do Regime Matter? Epistemic Communities
and Mediterranean Pollution Control, „International
Organization”, 1989, nr 43, s. 377 i nast.
21 Por. opublikowany w grudniu 1995 r. przez
grupę refleksyjną składającą się z ekspertów ministerstw
spraw zagranicznych państw członkowskich
Unii Europejskiej tzw. raport Westendorpa,
dotyczący merytorycznych i organizacyjnych
ram kolejnej Konferencji Międzyrządowej
(przed szczytem szefów państw i rządów w Amsterdamie).
pejskiej stawały się źródłem decyzji politycznych.
Ciekawym przykładem jest tutaj
powołana w 1998 r. przez Komisję
Europejską w celu doradztwa specjalistycznego
dwunastoosobowa Europejska
Grupa ds. Etyki w Nauce i Nowych Technologiach
(European Group on Ethics and
New Technologies – EGE). Nie można zapomnieć
także o Komitecie Niezależnych
Ekspertów (Committee of Independent Experts),
który w 1999 r. opublikował drugi raport
nt. Reformy Komisji Europejskiej, który
w marcu 2000 r. stał się podstawą do opracowania
Białej Księgi o Reformie Komisji
(White Paper Reforming the Commission).
Także grupy ekspertów, które od lat 60.
opracowywały założenia późniejszej Unii
Gospodarczej i Walutowej, tworzyły de
facto epistemic communities (np. Komitet
Walutowy – Monetary Committee, Komitet
Przewodniczących Banków Centralnych
– Committee of Cenrtal Bank Governors, Komitet
Delorsa itd.). Techniczna i polityczna
rola, jaką odgrywały tego typu transnarodowe
epistemic communities, była często
wykorzystywana we Wspólnotach i potem
w Unii Europejskiej.
Wspólnoty Europejskie i Unia Europejska
kładą nacisk na wiedzę, kreują wspólnoty
wiedzy i politycznie korzystają z wiedzy
(np. w procedurach podejmowania
decyzji). Zatem epistemic communities wywierają
wpływ na politykę międzynarodową,
wykorzystując oparty na wiedzy model interakcji
międzynarodowych. Wpływ ten
jest tym większy, im mniejsza jest zdolność
do identyfikacji interesów narodowych
przez rządy państw, wynikająca albo z braku
odpowiednich informacji, albo też z
niedostatecznego przewidywania implikacji
różnorodnych scenariuszy na osiągnięcie
wyznaczonych przez rząd celów. Roz-
35