PolÃticas IndÃgenas Estatales en los Andes y ... - Cholonautas
PolÃticas IndÃgenas Estatales en los Andes y ... - Cholonautas
PolÃticas IndÃgenas Estatales en los Andes y ... - Cholonautas
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
136 Políticas indíg<strong>en</strong>as estatales <strong>en</strong> <strong>los</strong> <strong>Andes</strong> y Mesoamérica<br />
Ecuador: Políticas estatales para pueb<strong>los</strong> indíg<strong>en</strong>as <strong>en</strong> el Ecuador 137<br />
Hinallataq, huk kaq wiraquchapaq tapurikuyman, Chay TLC<br />
nisqaman, manapaschá kay Perú suyupi, Kusinski wiraquchaq<br />
rimansqan hinapaschá, Ecuador suyupipas mana, kay wiraqucha<br />
Kusinski nin «Kay qichwa runakunamanqa, manan wayra ancha<br />
allintachu, chay oxíg<strong>en</strong>o nisqa haykun umankuman, chayraykun<br />
mana chay TLC nisqamanata ancha allintachu chaninchanku»<br />
nispa, hinapaschá Ecuador suyu runakunapas kanchik.<br />
[Sí, yo hablaré <strong>en</strong> la l<strong>en</strong>gua quechua. Pero lo haré det<strong>en</strong>idam<strong>en</strong>te. Por<br />
razón de que puedan <strong>en</strong>t<strong>en</strong>derme mejor. Para el señor Luis Maldonado<br />
¿cómo ustedes están <strong>en</strong>t<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do, <strong>en</strong> el Ecuador, el tema de la<br />
pobreza, asociado a <strong>los</strong> indíg<strong>en</strong>as? Todos decimos que <strong>los</strong> indíg<strong>en</strong>as<br />
son pobres. En el Perú dic<strong>en</strong> [que <strong>los</strong> indíg<strong>en</strong>as] somos pobres, por<br />
lo que sólo debemos estirar la mano para obt<strong>en</strong>er todo lo que<br />
necesitamos, así es, ¿no es verdad? Me parece que el tema de ser pobres<br />
no lo estamos <strong>en</strong>t<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do como debe ser. En estas comunidades<br />
nosotros no somos pobres, nosotros estamos dotados de todo, sabemos<br />
trabajar la chacra, sabemos producir <strong>en</strong> la chacra, del mismo modo,<br />
sabemos convivir <strong>en</strong> paz <strong>en</strong>tre comunidades. Entonces ¿cómo <strong>los</strong> no<br />
indíg<strong>en</strong>as están <strong>en</strong>t<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do el tema de la pobreza, asociado al indíg<strong>en</strong>a?<br />
Los Estados Unidos cuando se refier<strong>en</strong> a nosotros como<br />
pobres ti<strong>en</strong><strong>en</strong> una concepción totalm<strong>en</strong>te equivocada. Para las comunidades<br />
indíg<strong>en</strong>as el pobre es la persona que no cu<strong>en</strong>ta con una familia<br />
¿Quién es el pobre? El pobre es aquella persona que pelea con<br />
todos, es la persona que está <strong>en</strong> pleito con toda la comunidad, es el<br />
que no se <strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de con nadie, ¿no es verdad? A esa persona nosotros<br />
la consideramos pobre. En este contexto, ustedes, <strong>en</strong> el Ecuador ¿Cómo<br />
están abordando esta temática? Por otro lado pres<strong>en</strong>to mi pregunta<br />
al otro expositor, sobre el TLC. Tal vez, <strong>en</strong> el Ecuador concuerdan<br />
con la posición del Señor Kuczynski. En el Perú, el señor Kuczynski<br />
dice: «Al cerebro de <strong>los</strong> indíg<strong>en</strong>as no les ingresa el oxíg<strong>en</strong>o, por eso<br />
no <strong>en</strong>ti<strong>en</strong>d<strong>en</strong> lo que significa el TLC». ¿Es posible, tal vez <strong>en</strong> el<br />
Ecuador que las personas t<strong>en</strong>gan esta misma apreciación?]<br />
Tarcila Rivera (C<strong>en</strong>tro de Culturas Indíg<strong>en</strong>as Chirapaq)<br />
¿Cómo complem<strong>en</strong>tar la calidad técnica y política de las propuestas<br />
indíg<strong>en</strong>as? Me gustaría escuchar algo porque t<strong>en</strong>emos problemas<br />
allí. Luego, si pued<strong>en</strong> com<strong>en</strong>tar algo sobre las lecciones apr<strong>en</strong>didas<br />
<strong>en</strong> el proceso de participación por la toma del poder del Estado.<br />
¿Nos ha fortalecido, debilitado o con qué problemas nos hemos<br />
<strong>en</strong>contrado?<br />
Sonia Paredes (Consultora del Instituto de Def<strong>en</strong>sa Legal, IDL)<br />
Quería hacer una pregunta a <strong>los</strong> expositores. Básicam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> este<br />
proceso de construcción y participación política indíg<strong>en</strong>a es necesario<br />
que haya dos cosas: <strong>los</strong> espacios y mecanismos de parte del Estado,<br />
para que <strong>los</strong> movimi<strong>en</strong>tos indíg<strong>en</strong>as puedan construir sus propuestas;<br />
y también está el tema de construcción de esas propuestas por parte<br />
del movimi<strong>en</strong>to indíg<strong>en</strong>a. Mi pregunta es si <strong>en</strong> esa lógica de participación<br />
exist<strong>en</strong> espacios institucionalizados, como mesas de concertación,<br />
y <strong>en</strong> qué medida se cumple una lógica democrática de liderazgo<br />
d<strong>en</strong>tro de <strong>los</strong> propios movimi<strong>en</strong>tos indíg<strong>en</strong>as. ¿Qué tanto las<br />
comunidades locales se si<strong>en</strong>t<strong>en</strong> repres<strong>en</strong>tadas cuando sus líderes<br />
llegan a ser dirig<strong>en</strong>tes nacionales? ¿Cómo se guardan o salvaguardan,<br />
<strong>en</strong> todo caso, <strong>los</strong> intereses de las bases <strong>en</strong> esta lógica de participación<br />
nacional política?<br />
Roberto Espinoza (Proyecto Forestal Indíg<strong>en</strong>a - FORIN)<br />
Tres puntos breves. Uno: ¿Las circunscripciones territoriales étnicas<br />
para cuándo han sido postergadas? Es decir, hay una autocrítica,<br />
pero ¿qué se está haci<strong>en</strong>do fr<strong>en</strong>te a eso para construirlo desde abajo?,<br />
como decía el hermano. El otro punto es el CODENPE, para que<br />
puedan explicar, profundizar sobre la constitución del CODENPE<br />
como <strong>en</strong>te totalm<strong>en</strong>te autónomo, como la única experi<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> que<br />
d<strong>en</strong>tro del Estado hay una institución controlada totalm<strong>en</strong>te por las<br />
organizaciones indíg<strong>en</strong>as: ¿Es así o todavía el Presid<strong>en</strong>te de la<br />
República puede cambiar?¿Y cómo es que se ti<strong>en</strong>e un acceso directo<br />
al Consejo de Ministros? Y finalm<strong>en</strong>te este tema que m<strong>en</strong>cionó el<br />
hermano Maldonado, de las políticas públicas como botín político<br />
para <strong>los</strong> dirig<strong>en</strong>tes o de cooptación, si pudiera desarrollar más este<br />
tema y qué se hace con este problema.