Stran: L - Z

1010-MEYREM XAN (MİRYEMXAN)
Meryem Xan di sala 1904 an de,
li gundekî Dêrgulê hatiye Xwedê
dane. Hinek jêder jî diyar dikin û
ew jî Nisêbînê ye. Dîsa hin
çavkanî didine zanin Meyrem Xan
ji malbatekê Botanî ye. Di koşk û
seray û dîwanxaneyên malbata wan
helbestvan, nivîskar û kilambêjan
ciyekî taybetî girtiye. Qîmeta huner
û hunermendên dengbêj li cem wan
pir zêde bûye. Di sala 1915 an de
malbata Meyrem Xan ji Dêrgulê
ber bi Sûrî bar dikin. Li Qamişlo bi
cî dibin. Li wir bi xortekî mala
Bedirxaniyan dizewice, lê jiyana
wê û xortê Bedirxanî zêde dewam
nake. Piştî demekê wê xwe gihande Mûsilê. Ji wir jî ber bi Baxdayê ve çû û di
mala keça apê xwe Elmas Xan Mihemed(1894 1974) bi cî dibe. Elmas Xan
jineka dewlemend welatparêz bû. Deriyê mala xwe ji hemû hunermendên kurd
re vekirî hişti bû.
Meyrem Xanê ji sala 1935 an heya sala 1974 an tim di Radyoya Kurdî de
xebitiyê û di vê navberê de jî stranên xwe li ser qewman tomar kirine. Pêwîste
ku bê gotin; Meyrem Xanê stranên xwe li kompaniyên, bi navê Bizanfûn,
Ebokelp û Naîm tomar kirine û ji xwediyê wan pere û xelat jê wergirtine. Di sala
1944 an de Meyrem Xan. Seîd Axa yê Cizîrî. Hesenê Cizîrî, Elmas Xan, Resûlê
Gerdî û gelekên din li dora hev kom bûn û jêr çavderiya mamosteyê dengniyas û
Pisporên çalakiyên hunerî, yek bi yek ketin azûman deng û stranxwedî ne.
Meyrem Xan yekemîn jina kurmance ku dengê xwe li ser qewmanan tomar
kiriye. Dibêjin Meyrem Xan di sala 1974 an de, di nexwaşxana Mûsi
lê wefat kiriye û li goristana ME ”ROF” ya li Bexdayê hatiye veşart in. Hinek jî
dibêjin di sala 1949 an de li Bexdayê wefat kiriye.
Lawikên Meyrem Xanê ku ketine dest kurda ev in.
1- Li xelke tel e , lê li min şêrîn e(Helim)-2- Bavêkoroxlu.-3- Mehmed selîm
zavekî taze 4- Wele Domam-5- Gewra min tu nîn e-6- Sîwrê me sîwar bûne-7-
Mehmedo ronî -8- Sêvê û Hecî Elî-9-Lê lê Yadê Rebenê-10- Hesaenê osaman-
11- Elî Delal
Besteyên ku Meyrem Xanê xwandine ev in.
1- Qûmrikê Sêva Tucara-2- Girê sîra bi sîr e-3- Hey berde berde-4- Lê le Weso-
5- Hey la li min xerîbê-6- Gulşenî-7-Lê dînê lê dînê-8- Gulê way nar-9- Emo
223