01.06.2013 Views

liber novvs de anima rationali ramon llull edición crítica y estudio

liber novvs de anima rationali ramon llull edición crítica y estudio

liber novvs de anima rationali ramon llull edición crítica y estudio

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

XVIII<br />

ESTUDIO INTRODUCTORIO<br />

convierte en la única facultad verda<strong>de</strong>ramente libre para elegir su objeto, el<br />

bien, o para, <strong>de</strong> manera equivocada, odiarlo 26 .<br />

El intelecto, <strong>de</strong> igual manera, se forma a partir <strong>de</strong> su “intellectiuitas”,<br />

“intelligibilitas” y el “intelligere”. Coherentemente con esta estructura, la<br />

distinción entre entendimiento agente y posible remite a su condición pasiva<br />

o activa, pero en nada afecta a la esencia, que siempre permanece la misma,<br />

como Llull se preocupa por aclarar 27 :<br />

Et ille intellectus intelligibilis est possibilis, et agens et possibilis sunt unius<br />

essentiae, et differunt per formae et materiae differentiam, et actionis et<br />

passionis. (LNAR, II.II.6,54-56) 28<br />

Si, como hemos dicho, el LNAR tiene como tema fundamental la estructura<br />

correlativa manifestada en el alma, esta estructura correlativa no sólo<br />

implica a sus faculta<strong>de</strong>s, sino que también se da en todas y cada una <strong>de</strong> sus<br />

partes sustanciales, también en los principios que las componen. Los<br />

principios, junto con sus correlativos, constituyen todos los seres creados en<br />

mayor o menor grado, en función <strong>de</strong> su mayor o menor semejanza con Dios.<br />

Por tanto, tienen una presencia importante en el alma racional:<br />

Anima habet in se sua propria et naturalia principia, scilicet bonitatem,<br />

magnitudinem, durationem, potestatem, sapientiam, uoluntatem, uirtutem,<br />

ueritatem, <strong>de</strong>lectationem, differentiam, concordantiam, principium, medium,<br />

finem, maioritatem, aequalitatem et minoritatem. (LNAR, II.II.1,3-7) (...)<br />

Necnon habet <strong>anima</strong> in se ratione bonitatis essentiale bonificatiuum,<br />

bonificabile et bonificare, et ratione magnitudinis essentiale magnificatiuum,<br />

26 La i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> que la voluntad es libre cuando elige el bien no es únicamente luliana, cf.<br />

ANSELMO DE CANTERBURY: “Quod potestas peccandi non pertineat ad <strong>liber</strong>tatem arbitrii.”<br />

(De <strong>liber</strong>tati arbitrii, B.A.C., Madrid: Editorial Católica, 1952, Capitulum I, p. 548).<br />

27 También para Tomás <strong>de</strong> Aquino el intelecto es sólo uno, y la distinción entre posible y<br />

agente se relaciona con la acción y la pasión: “Ad octauum dicendum quod duorum<br />

intellectuum, scilicet possibilis et agentis, sunt duae actiones. Nam actus intellectus<br />

possibilis est recipere intelligibilia; actio autem intellectus agentis est abstrahere<br />

intelligibilia. Nec tamen sequitur quod sit duplex intelligere in homine; quia ad unum<br />

intelligere oportet quod utraque istarum actionum concurrat.” TOMÁS DE AQUINO, Quaestio<br />

disputata <strong>de</strong> <strong>anima</strong>, a4, ad8.<br />

28 Una <strong>de</strong>scripción más exhaustiva <strong>de</strong>l funcionamiento <strong>de</strong> memoria, intelecto y voluntad la<br />

proporciona Ramon Llull en la trilogía sobre estas faculta<strong>de</strong>s realizada más tar<strong>de</strong> en<br />

Montpellier en 1304: el Liber <strong>de</strong> uoluntate, el Liber <strong>de</strong> intellectu y el Liber <strong>de</strong> memoria.<br />

Jordi Gayà ha editado estas obras en ROL XX.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!