01.06.2013 Views

liber novvs de anima rationali ramon llull edición crítica y estudio

liber novvs de anima rationali ramon llull edición crítica y estudio

liber novvs de anima rationali ramon llull edición crítica y estudio

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ANÁLISIS FILOLÓGICO Y TRADICIÓN TEXTUAL XLV<br />

spècies ignates, etc., no justifica la consi<strong>de</strong>ración <strong>de</strong> una traducción en<br />

sentido inverso sino que remite a un uso técnico <strong>de</strong>l léxico y <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo<br />

<strong>de</strong> la redacción y, por lo tanto, no contradice nuestra tesis ni tiene fuerza<br />

probatoria 9 ; sí la tienen, como <strong>de</strong>cimos, los errores <strong>de</strong> traducción que han<br />

sido transmitidos a través <strong>de</strong> un grupo reducido <strong>de</strong> manuscritos <strong>de</strong>l<br />

subarquetipo α (L1, L2, S, A1, L4). Estos errores son los siguientes:<br />

1 – “Pirum” (lat.) < cat. “pera”. En catalán clásico se da la doble posibilidad<br />

semántica <strong>de</strong> la palabra “pera”, como ‘fruta’ y como ‘piedra’ 10 . El traductor<br />

ha traducido “pera” como “pirum” 11 cuando la palabra acertada es “lapis”,<br />

más a<strong>de</strong>cuada en el contexto textual:<br />

“Experimento scimus quod corporales substantiae sunt, quia ipsas sentimus per ui<strong>de</strong>re,<br />

tangere et per alios sensus, sicut pirum lapis, qui est uisibilis et tangibilis, et sic <strong>de</strong> aliis<br />

substantiis” (LNAR, I.I.2,36-38).<br />

“Corpus elementatum potest <strong>de</strong>strui per tangere, uelut pirum lapis per ictum et planta per<br />

scin<strong>de</strong>re, et corpus <strong>anima</strong>lis per uulnerare et famescere” (LNAR, I.III.8,50-51).<br />

La palabra, sin embargo, vuelve a aparecer posteriormente traducida <strong>de</strong><br />

manera correcta (en VI.I.q1 y VI.I.q2).<br />

2 – “Corporis” (lat.) < “*cos” (cat.) < “hos” (cat.). Des<strong>de</strong> el catalán “hos” se<br />

explica “corporis”, si se consi<strong>de</strong>ra hipotéticamente un estadio intermedio <strong>de</strong><br />

corrupción <strong>de</strong> la grafia original <strong>de</strong> la palabra catalana:<br />

“elementa, quae sunt in continua quantitate plantae uel corporis ossis/ossium equi uel<br />

suarum carnium uel flammae ignis seu aquae compositae” (LNAR, II.IV.q4,100-101).<br />

* Estadio <strong>de</strong>ducido, no testimoniado por el manuscrito catalán.<br />

3 – “Retinet” (lat.) < “ret” (cat.). “Ret” pertenece al verbo “retre”, que<br />

significa ‘<strong>de</strong>volver, restituir’:<br />

“et est memoriae, quae retinet reddit intellectui species quas multiplicat” (LNAR,<br />

III.II.q8,115-116).<br />

9<br />

Cf. Josep Enric RUBIO, “Introducción”, en Ars <strong>de</strong>mostratiua, ROL XXXII, pp. LX-LXI.<br />

10<br />

Cf. Lola Badia en NEORL V, p. 32.<br />

11<br />

En ROL XXXI, p. 431, se comenta otro caso con el mismo error, que la editora,<br />

Asunción Sánchez Manzano, <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> editar tal cual a falta <strong>de</strong> algún testimonio latino.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!