01.05.2013 Views

beskrywing van gesondheidsorgdiens wat aan miv-blootgestelde

beskrywing van gesondheidsorgdiens wat aan miv-blootgestelde

beskrywing van gesondheidsorgdiens wat aan miv-blootgestelde

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

3.11 ETIESE OORWEGINGE<br />

Die Mediese Navorsingsraad (MNR) definieer etiek as die wetenskap <strong>van</strong> die kriteria,<br />

norme en waardes <strong>wat</strong> mense se gedrag rig. Volgens die MNR is „n doelwit <strong>van</strong> etiek<br />

in gesondheidsorg onder andere dat die pasiënt bevoordeel sal word deur die<br />

bevordering <strong>van</strong> gesondheid (Medical Research Council, [s.j.]:4-5). Volgens Polit en<br />

Beck (2004:717) is navorsingsetiek „n stelsel <strong>van</strong> morele waardes <strong>wat</strong> gemoeid is met<br />

die mate waartoe navorsingsmetodes <strong>aan</strong> professionele, wetlike en sosiale<br />

verpligtinge teenoor die deelnemers <strong>van</strong> die studie voldoen. Etiese beginsels verskaf<br />

<strong>aan</strong> die navorser leiding oor <strong>aan</strong>vaarbare- of on<strong>aan</strong>vaarbare gedrag tydens die<br />

navorsingsproses (Burns & Grove, 2009:184; De Vos et al., 2005:69). Oortreding <strong>van</strong><br />

etiese riglyne kan verband hou met die betroubaarheid <strong>van</strong> studieresultate (Pera &<br />

Van Tonder, 2005:148, 157).<br />

Navorsers in die gesondheidswetenskappe is egter nie net eties verantwoordbaar ten<br />

opsigte <strong>van</strong> hul gedrag teenoor die deelnemers nie, maar het ook die verant-<br />

woordelikheid om data met eerlikheid en wetenskaplike integriteit in te samel en om<br />

etiese gedrag teenoor instansies te openbaar (Pera & Van Tonder, 2005:151). Die<br />

navorser het die drie basiese etiese beginsels <strong>wat</strong> spesifiek op gesondheids-<br />

wetenskappe en verpleging <strong>van</strong> toepassing is, naamlik: (a) outonomie (respek vir<br />

persone), (b) weldadigheid, en (c) regverdigheid, ten opsigte <strong>van</strong> die deelnemers,<br />

instansie en integriteit <strong>van</strong> die navorser, in ag geneem en onder toesig <strong>van</strong> twee<br />

ervare studieleiers uitgevoer (Burns & Grove, 2007:201; Pera & Van Tonder,<br />

2005:32-35; Medical Research Council, [s.j.]:1).<br />

3.11.1 Die beginsel <strong>van</strong> outonomie (respek vir persone)<br />

Die persone <strong>wat</strong> <strong>aan</strong> navorsing deelneem word altyd as die navorser se eerste<br />

prioriteit beskou (Pera & Van Tonder, 2005:151). Hoewel navorsers die reg het om na<br />

waarheid te soek, kan hulle dit nie ten koste <strong>van</strong> die regte <strong>van</strong> ander individue in die<br />

samelewing doen nie. Navorsers het „n etiese verantwoordelikheid om die basiese<br />

menseregte <strong>van</strong> die deelnemers ten alle tye in ag te neem en te beskerm (Burns &<br />

121

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!