lectualizando a súa expresión a través das canles socialm<strong>en</strong>te permitidas, aparece comounha das imposicións que xord<strong>en</strong> da necesidade de coexist<strong>en</strong>cia pacífica dos membrosda comunidade”. 224A frustración, por si soa, non xera viol<strong>en</strong>cia se non vai acompañada doutros condicionantes;<strong>en</strong> palabras de LORENTE ACOSTA, “a frustración é un factor que favorece aagresión á muller, tanto se provén de factores alleos ao fogar como se se xera d<strong>en</strong>tro,pero igual que o alcohol, só os homes que teñ<strong>en</strong> establecidos e asumidos os patróns dedominación e control no seo da parella levan a cabo a agresión á muller, xa que a frustraciónse pode canalizar por moi diversas vías e superar de modos moi difer<strong>en</strong>tes”. 225Para GARCÍA-PABLOS DE MOLINA, “as alteracións patolóxicas do estado de ánimo preocupandesde antigo, porque o mundo dos afectos, dos s<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>tos, constitúe un aspectofundam<strong>en</strong>tal do ser humano. Criminoloxicam<strong>en</strong>te, no <strong>en</strong>tanto, estes trastornos teñ<strong>en</strong>m<strong>en</strong>or relevancia que outros”. 226En definitiva, pódese afirmar que, na maioría dos supostos, a agresión contra a mullerelíxese por parte do agresor como unha estratexia de afrontam<strong>en</strong>to da frustración, elecciónlibre e voluntaria que <strong>en</strong> todo caso non permitiría expor o máis mínimo asomo dexustificación; sobre todo, se temos <strong>en</strong> conta que na maior parte dos supostos acaecidosnos últimos anos a antesala da conduta que leva á morte da muller a mans do seu esposoou compañeiro vén presidida por un exercicio habitual de viol<strong>en</strong>cia que, <strong>en</strong> principio,parece incompatible cos trazos que defin<strong>en</strong> as distintas clasificacións internacionaisusuais. 227Tamén GARRIDO GENOVÉS se refire a este tipo de condutas preguntándose “¿que se<strong>en</strong>t<strong>en</strong>de por crime pasional?” Se con isto se quere significar improvisación e ofuscación,non parece ser o caso. A gran maioría dos homicidios de mulleres son premeditados, sonbuscados e son queridos polos seus autores. Deberiamos chamalos crimes de posesión,e non de paixón: cando o homicida decide o ataque final xa había tempo que p<strong>en</strong>sabaque tal feito era inevitable. Non era a súa paixón amorosa a que o guiaba, s<strong>en</strong>ón o seuegoc<strong>en</strong>trismo desmesurado, consist<strong>en</strong>te <strong>en</strong> crer que hai persoas que lle pert<strong>en</strong>c<strong>en</strong> a un,mesmo que elas non queiran”. 228224 Matallin Evangelio, A.: La circunstancia at<strong>en</strong>uante de arrebato, obcecación u otro estado pasional de<strong>en</strong>tidad semejante, Tirant lo Blanch, Val<strong>en</strong>cia, 1999.225 Lor<strong>en</strong>te Acosta, M.: Mi marido me pega lo normal, Ares y Mares, Barcelona, 2001, p. 87.226 García-Pablos de Molina, A.: Tratado de Criminología, 3ª ed., Tirant lo Blanch, Val<strong>en</strong>cia, 2003, p. 605.227 Para A. Montero Gómez (presid<strong>en</strong>te da Sociedad Española de Psicología de la Viol<strong>en</strong>cia), “o colectivode agresores de mulleres, aínda que heteroxéneo no seu perfil socioeconómico e, por tanto, conpres<strong>en</strong>za <strong>en</strong> todos os estratos sociais, comparte unha calidade criminolóxica: a máis alta porc<strong>en</strong>taxede torturadores de mulleres son individuos sans, s<strong>en</strong> patoloxía m<strong>en</strong>tal, que transgrid<strong>en</strong> o ord<strong>en</strong>am<strong>en</strong>toxurídico e os dereitos humanos”. Xornal El Correo Español del Pueblo Vasco, 25 de novembro de2002. Véxase DSM- IV Manual diagnóstico y estadístico dos trastornos m<strong>en</strong>tales, Barcelona, 1995.228 Garrido G<strong>en</strong>ovés, V.: Amores que matan; acoso y viol<strong>en</strong>cia contra las mujeres, Algar, Barcelona, 2001,p. 65. Véxase Garrido G<strong>en</strong>ovés, V.: Psicópatas y otros delincu<strong>en</strong>tes viol<strong>en</strong>tos, Tirant lo Blanch Val<strong>en</strong>cia,2003, p. 277 e ss. Este autor non prevé unha diminución da delincu<strong>en</strong>cia viol<strong>en</strong>ta contra a muller at<strong>en</strong>d<strong>en</strong>doao limitado das medidas p<strong>en</strong>ais e policiais, pero mostra esperanza <strong>en</strong> que se poida inverter at<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia á vista das reformas lexislativas operadas a finais de 2003 a que fixemos refer<strong>en</strong>cia.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres101
CORSI define o poder de dominio como a capacidade de control e dominio sobre a vidaou os feitos doutras persoas, e que está normalm<strong>en</strong>te destinado a lograr obedi<strong>en</strong>cia edispoñibilidade, con todo o que disto deriva cando se trata dunha relación de parella;pero o exercicio dese poder require posuír b<strong>en</strong>s, recursos ou incluso afectos, que a outrapersoa á que se queira controlar non posúa, ou requira, ou necesite; así como utilizarmedios para sancionala cando a persoa dominada deixe de aceptar ese poder. 229Se temos <strong>en</strong> conta as profundas modificacións operadas na estrutura familiar no nosopaís nos últimos vinte anos tras a <strong>en</strong>trada <strong>en</strong> vigor da lei reguladora da separación e odivorcio 230 e a consecu<strong>en</strong>te interiorización no imaxinario colectivo da x<strong>en</strong>eralidade dacidadanía da posibilidade de ruptura das relacións de parella como algo corr<strong>en</strong>te e habitual,resulta sorpr<strong>en</strong>d<strong>en</strong>te que tales elem<strong>en</strong>tos (fracaso afectivo, t<strong>en</strong>sión separatoria oucelos non patolóxicos) poidan seguir constituíndo “un determinante o sufici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>tepoderoso” (condición necesaria esixida pola doutrina do Tribunal Supremo) como paraser apreciada a at<strong>en</strong>uante con tanta frecu<strong>en</strong>cia como podemos observar nas distintasresolucións xudiciais; sobre todo cando as consecu<strong>en</strong>cias que se derivan <strong>en</strong> moitas ocasiónssupoñ<strong>en</strong> a morte da vítima.Para LORENTE ACOSTA, o feito de que o informe elaborado polo Def<strong>en</strong>sor do Pobosobre “A viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres”, ou os distintos barómetros do CIS sobre “viol<strong>en</strong>ciadoméstica” reflictan que os celos se convert<strong>en</strong> nun dos motivos que máis inflú<strong>en</strong> naviol<strong>en</strong>cia, constitúese na interpretación que xira <strong>en</strong> torno á necesidade de <strong>en</strong>t<strong>en</strong>der a viol<strong>en</strong>ciacomo unha determinada conduta individual, e non como o que é, unha parte dunconxunto de valores que xord<strong>en</strong> da desigualdade e a xerarquización <strong>en</strong>tre os sexos. 231Constitúe un paradoxo que por parte dos tribunais españois se dit<strong>en</strong> anualm<strong>en</strong>te arredorde c<strong>en</strong> mil s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>zas de separación, divorcio e nulidade, e á vez os tribunais da ordexurisdicional p<strong>en</strong>al sigan valorando, con quizais demasiada frecu<strong>en</strong>cia, que o fracasoafectivo, a t<strong>en</strong>sión separatoria ou os celos non patolóxicos constitúan elem<strong>en</strong>tos quecómpre ter <strong>en</strong> conta á hora de apreciar o trastorno m<strong>en</strong>tal; sobre todo at<strong>en</strong>d<strong>en</strong>do ásimportantes consecu<strong>en</strong>cias que se derivan de cara á rebaixa da p<strong>en</strong>a a impor.Neste mesmo s<strong>en</strong>tido se pronunciou CEREZO DOMÍNGUEZ tras analizar a distribución<strong>en</strong> función do sexo dos cond<strong>en</strong>ados das exim<strong>en</strong>tes incompletas e circunstancias at<strong>en</strong>uantesnas s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>zas cond<strong>en</strong>atorias ditadas sobre homicidios <strong>en</strong>tre parellas. Para estaautora, “se se comparan as at<strong>en</strong>uantes aplicadas nos casos de homicidios <strong>en</strong>tre parellascoas apreciadas no resto de homicidios obxecto de estudo, <strong>en</strong>cóntranse difer<strong>en</strong>zas significativas.Destaca a maior porc<strong>en</strong>taxe de at<strong>en</strong>uantes que se aplican nos casos de102229 Corsi, J. ; Peyrú, G. M..: Viol<strong>en</strong>cias sociales, Ariel, Barcelona, 2003, p. 126.230 Lei 30/1981, do 7 de xullo, de modificación da regulación do matrimonio civil no Código civil e procedem<strong>en</strong>toa seguir nas causas de nulidade, separación e divorcio.231 Para M. Lor<strong>en</strong>te Acosta, “cos celos na viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres ocorre como co alcohol, actúanmáis como explicacións e xustificacións que como unha realidade. A simple m<strong>en</strong>ción destas posibilidadesé sufici<strong>en</strong>te para que a sociedade <strong>en</strong>t<strong>en</strong>da que o imposible pode ocorrer; e <strong>en</strong> lugar de ver arealidade habitual da viol<strong>en</strong>cia e a desigualdade que levan á excepcionalidade do homicidio, as respostastécnicas fanse eco destes valores culturais diminuíndo a crítica e at<strong>en</strong>uando a reprobación”.Lor<strong>en</strong>te Acosta, M.: El rompecabezas. Anatomía del maltratador, Ares y Mares, Barcelona, 2004, p.101.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres
- Page 1:
O Tratamento penal da violenciacont
- Page 5 and 6:
Edita:Autora:Dep. Legal:ISBN:Serviz
- Page 8:
PresentaciónA violencia contra as
- Page 11 and 12:
2.C.2.- Utilización de armas .....
- Page 14 and 15:
IntroduciónNinguén discute hoxe e
- Page 16:
tema penal ante algunhas das condut
- Page 20 and 21:
A.- O grao de tolerancia ante o exe
- Page 22 and 23:
nenas ou das mulleres, causando en
- Page 24 and 25:
2002, se ben foron examinados 72 su
- Page 26 and 27:
A primeira vista parece innecesario
- Page 28 and 29:
Non podemos esquecer que a violenci
- Page 30 and 31:
activo compromiso de defensa e prom
- Page 32 and 33:
como causa necesaria ou suficiente
- Page 34 and 35:
Estado de Dereito é imprescindible
- Page 36 and 37:
dun lugar de acceso restrinxido aos
- Page 38 and 39:
sas tan distintas como son o xéner
- Page 40 and 41:
expresar de forma unívoca o mesmo
- Page 42 and 43:
D.- A estrutura social como mecanis
- Page 44 and 45:
cial encóntrase nas experiencias d
- Page 46 and 47:
como estratexia de control das súa
- Page 48 and 49:
CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 50 and 51:
CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 52 and 53: tude cos citados polo representante
- Page 54 and 55: E.- A introdución da perspectiva d
- Page 56 and 57: das importantes modificacións oper
- Page 58 and 59: En canto ao ámbito do ordenamento
- Page 60 and 61: a ausencia de prestacións sociais
- Page 62 and 63: As mulleres coidadoras dos fillos e
- Page 64 and 65: e a discapacidade, mesmo cando son
- Page 66 and 67: As mulleres adolescentes ás cales
- Page 68 and 69: En definitiva, ¿por que é tan imp
- Page 70 and 71: - promover o emprego das inmigrante
- Page 72 and 73: Viría ser o mesmo que absterse de
- Page 74 and 75: do na sociedade e con claras manife
- Page 76 and 77: G.- O principio de intervención m
- Page 78 and 79: Quizais, e sobre todo en relación
- Page 80 and 81: É certo que a adopción de medidas
- Page 82 and 83: dos; pero o respecto a este catálo
- Page 84 and 85: O Ministerio de Traballo e Asuntos
- Page 86 and 87: nos se se lle deu desde o Ministeri
- Page 88 and 89: dade das persoas. A análise das ac
- Page 90 and 91: As resolucións que foron obxecto d
- Page 92 and 93: cento dos supostos 196 impúxose a
- Page 94 and 95: 2.C.4.- Presenza doutras persoasO e
- Page 96 and 97: puidera darse dos deberes inherente
- Page 98 and 99: Xa dunha forma expresa a Lei orgán
- Page 100 and 101: iso, unicamente se conceptúa a imp
- Page 104 and 105: homicidio entre parellas con respec
- Page 106 and 107: O estudo a que nos estamos a referi
- Page 108 and 109: Así o considerou tamén recentemen
- Page 110 and 111: anterioridade ao Código Penal de 1
- Page 112 and 113: “motivos” entenderanse os móbi
- Page 114 and 115: que as unións de feito tiveron na
- Page 116 and 117: pode producirse un incremento do de
- Page 118 and 119: O lugar onde se leva a cabo a comis
- Page 120 and 121: O domicilio conxugal, por tratarse
- Page 122 and 123: H.- A voltas coa posible despenaliz
- Page 124 and 125: cales a pena é evidentemente un fr
- Page 126 and 127: cia con anterioridade e no cal, tra
- Page 128: menor entidade, quixera sinalar que
- Page 132 and 133: A Lei orgánica 11/2003, do 29 de s
- Page 134 and 135: A cuestión radica na dúbida que x
- Page 136 and 137: En definitiva, para os autores ante
- Page 138 and 139: to de coñecer a problemática; a t
- Page 140 and 141: xustifica a creación dun delito di
- Page 142 and 143: Tamén o Tribunal Supremo considero
- Page 144 and 145: A análise das cifras sobre delitos
- Page 146 and 147: cias máis graves. Ademais, a princ
- Page 148 and 149: A vivencia da inxustiza que supón
- Page 150 and 151: dereito penal debe cumprir a súa f
- Page 152 and 153:
nese ambiente familiar. Trátase de
- Page 154 and 155:
Inhumanas ou Degradantes e o artigo
- Page 156 and 157:
definicións de tortura, como atent
- Page 158 and 159:
Partindo desta concepción da integ
- Page 160 and 161:
síndromes depresivas, os máis imp
- Page 162 and 163:
En páxinas anteriores referíamos
- Page 164:
A consideración actual de que o be
- Page 168 and 169:
1.- Da intensiva aplicación do Pri
- Page 170 and 171:
É certo que suscita numerosas dúb
- Page 172 and 173:
en todo caso considerando que os no
- Page 174 and 175:
2.- A necesaria atención aos inter
- Page 176 and 177:
Con independencia da importancia do
- Page 178 and 179:
Non obstante, é indubidable que a
- Page 180 and 181:
Con independencia da escasa aplicac
- Page 182 and 183:
sempre, diciamos, coñece a vítima
- Page 184 and 185:
No momento en que se asume a citada
- Page 186 and 187:
Á marxe da xestión anteriormente
- Page 188 and 189:
VÍNCULO DAS VÍTIMAS DE SEXO MASCU
- Page 190 and 191:
SENTENZA CONDENATORIA OU ABSOLUTORI
- Page 192 and 193:
PROHIBICIÓN DE RESIDENCIARETIRADA
- Page 194 and 195:
MEDIDAS CIVÍSIMPOSICIÓN DE MEDIDA
- Page 196 and 197:
MEDIDAS DE ASISTENCIA E PROTECCIÓN
- Page 198 and 199:
pesar da posta en marcha polo Minis
- Page 200 and 201:
Medidas Penais acordadas por Xuíce
- Page 202 and 203:
Delito ao que están vinculadas as
- Page 204 and 205:
Período de consulta: Entre 06/06/2
- Page 206 and 207:
Na táboa anterior o acento ponse p
- Page 208 and 209:
posibilidades poucas veces chegan.
- Page 210 and 211:
É indubidable o complicado que sup
- Page 212:
lles posibilite ás mulleres percib
- Page 216 and 217:
DATA:MODELO DE SOLICITUDE DE ORDE D
- Page 218 and 219:
3. ¿Sabe se a citada persoa ten al
- Page 220 and 221:
MEDIDAS QUE SE SOLICITAN NO ÁMBITO
- Page 222:
ANEXO II: Exemplo dun suposto de se
- Page 225 and 226:
DATA PROFESIONAL XESTIÓN30-07-042-
- Page 227 and 228:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNsobre os d
- Page 229 and 230:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNtodos os i
- Page 232:
ANEXO III: DATOS DE VIOLENCIA CONTR
- Page 235 and 236:
O maior número de condenados espa
- Page 238 and 239:
1. IntroduciónA violencia de xéne
- Page 240 and 241:
desagrado e cólera; pouca toleranc
- Page 242 and 243:
Unha vez que o suxeito é quen de i
- Page 244 and 245:
Retroalimentación e reforzo.Para g
- Page 246 and 247:
- Avaliación do autoconcepto media
- Page 248 and 249:
mos os datos fornecidos polo cuesti
- Page 250 and 251:
3.2. Temporalización do programaA
- Page 252:
BIBLIOGRAFÍA
- Page 255 and 256:
• Bernal del Castillo: La Discrim
- Page 257 and 258:
256• Consello Xeral do Poder Xudi
- Page 259 and 260:
• Figueroa Navarro, M.ª C.: Las
- Page 261 and 262:
• Lagarde y de los Ríos, M.: Cla
- Page 263 and 264:
• Ministerio de Traballo e Asunto
- Page 265 and 266:
• Red Feminista contra la Violenc
- Page 267:
• Villota, P. e Ferrari, I.: La i