A viv<strong>en</strong>cia da inxustiza que supón para as mulleres situarse sempre <strong>en</strong> último lugar xera<strong>en</strong> moitas mulleres conflitos internos <strong>en</strong>tre as propias necesidades e a at<strong>en</strong>ción aosdemais, conflitos derivados do sobreesforzo cotián <strong>en</strong> favor dos outros. Coa maternidadesobre todo, afloran con vigor as normas, mandatos e sancións que defin<strong>en</strong> o des<strong>en</strong>volvem<strong>en</strong>topropio como egoísmo. O egoísmo foi un dos maiores tabús impostos ásmulleres. Conforme se avanza no camiño da <strong>en</strong>trega, elimínase a individualidade, o des<strong>en</strong>volvem<strong>en</strong>toe a indep<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia, e como consecu<strong>en</strong>cia os s<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>tos oscilan <strong>en</strong>tre avirtude de realizar o que lles “é propio” e a conci<strong>en</strong>cia da inxustiza que isto supón. 337Se a todo isto se lle agrega unha situación de viol<strong>en</strong>cia constante no ámbito desa relación,a contradición <strong>en</strong>tre “paz familiar” e “des<strong>en</strong>volvem<strong>en</strong>to persoal <strong>en</strong> liberdade” faisemáis evid<strong>en</strong>te.GÓMEZ VALVERDE describe estas contradicións sinalando que “o feito de que na nosacultura estives<strong>en</strong> asimilados o significado muller e nai como se se confundis<strong>en</strong> na súasignificación ata o punto de ser o mesmo é algo que choca coas viv<strong>en</strong>cias que as mulleresteñ<strong>en</strong> unha a unha. A experi<strong>en</strong>cia da maternidade non esgota, nin moito m<strong>en</strong>os, acantidade de viv<strong>en</strong>cias e anhelos que habitan no corpo e na m<strong>en</strong>te dunha muller e,porén, parece como se un mandato social <strong>en</strong>cuberto determinase que ser muller fose sernai e que desa característica privilexiada da maternidade, que a achegaba á natureza eaos afectos inmediatos, derivas<strong>en</strong> todo o resto de propiedades atribuídas ás mulleres: asúa particular s<strong>en</strong>sibilidade, a súa capacidade para outorgar coidados, a súa abnegaciónou o seu sacrificio”. 338En múltiples ocasións as mulleres vítimas da viol<strong>en</strong>cia habitual atravesan por un longoproceso de indecisión ante o clima de viol<strong>en</strong>cia que sofr<strong>en</strong> tanto elas como as súas fillase fillos, indecisión claram<strong>en</strong>te influída pola falta de recursos económicos propios que llespermitan des<strong>en</strong>volverse de maneira indep<strong>en</strong>d<strong>en</strong>te do seu marido ou compañeiro, poladificultade de acceso a un mercado de traballo que despreza os colectivos de maioridade ou car<strong>en</strong>tes de formación, ou mesmo pola exist<strong>en</strong>cia de s<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>tos contraditorios,lexítimos sempre, que a fan dubidar <strong>en</strong>tre permanecer e manter os seus fillos e fillasnese clima de viol<strong>en</strong>cia ou abandonar ese marido ou compañeiro ao que se uniu nunhadeterminada época cunha proxección de futuro e un proxecto de vida <strong>en</strong> común que se336 Unha das manifestacións máis claras desa afirmación radica na dificultade, hoxe <strong>en</strong> día, de compatibilizara continuación dunha vida laboral co nacem<strong>en</strong>to dun fillo. A isto refírese A. Ballester Pastor, nasúa análise da Ley 39/1999 de Conciliación de la Vida Familiar y Laboral, Tirant lo Blanch, Barcelona,1999, p. 10, ao sinalar que “probablem<strong>en</strong>te unha das principais car<strong>en</strong>cias da nova regulación fose onon afrontar o reto da igualdade real por medio de medidas de acción afirmativa, pot<strong>en</strong>ciando realm<strong>en</strong>tea asunción masculina das responsabilidades domésticas e familiares, b<strong>en</strong> directam<strong>en</strong>te, b<strong>en</strong>por medio de estratexias efectivas contra a segregación laboral e a discriminación salarial: e é que tanevid<strong>en</strong>te resulta que as responsabilidades familiares tradicional e socialm<strong>en</strong>te admitidas e promovidasfrean o des<strong>en</strong>volvem<strong>en</strong>to profesional das mulleres como que unha peor situación de saída no mercadode traballo t<strong>en</strong> o efecto perverso de estancalas e facelas forzosam<strong>en</strong>te optar polo coidado doméstico”.337 Véxase Lagarde e De los Ríos, M.: Claves feministas para la autoestima de las mujeres, Horas yHoras, Madrid, 2000, p. 159.338 Gómez Valverde, L.: “Otra forma de viol<strong>en</strong>cia: el corsé de las imág<strong>en</strong>es”, I Congreso Nacional A viol<strong>en</strong>ciaimpide a Igualdade, Santiago de Compostela, 2000, p. 60.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres147
derrubou. 339 Se a isto lle <strong>en</strong>gadimos que maioritariam<strong>en</strong>te as mulleres vítimas da viol<strong>en</strong>ciahabitual interiorizan a ruptura como un fracaso persoal na medida <strong>en</strong> que foronsocializadas na cr<strong>en</strong>za de que o mantem<strong>en</strong>to da paz familiar é connatural a elas, o conflitointerior agrávase substancialm<strong>en</strong>te e a busca de solucións convértese nun medicam<strong>en</strong>tocon graves efectos secundarios.Un dos motivos principais que os expertos, d<strong>en</strong>tro do ámbito da psiquiatría, esgrimironpara que as mulleres que sofr<strong>en</strong> unha grave problemática de viol<strong>en</strong>cia no fogar non rompana relación e continú<strong>en</strong> vivindo co agresor radica <strong>en</strong> que as mulleres “cr<strong>en</strong> que osseus fillos necesitan unha familia intacta”. 340Desligar por tanto o concepto de “paz familiar” do obxecto de protección do tipo p<strong>en</strong>al daviol<strong>en</strong>cia é un presuposto ineludible, e así o considerou qu<strong>en</strong> lexisla circunscribindo unicam<strong>en</strong>tea interv<strong>en</strong>ción punitiva á lesión grave de dereitos subxectivos con fundam<strong>en</strong>tono dereito civil de familia, con especial at<strong>en</strong>ción a aqueles membros desta que pola súacondición (m<strong>en</strong>ores, incapaces) requir<strong>en</strong> unha especial tutela. 341Aínda algúns consideran que a estabilidade emocional dos homes e das mulleres e a súarealización persoal dep<strong>en</strong>d<strong>en</strong> da calidade de vida familiar, e esta última, á súa vez,dunha familia no s<strong>en</strong>tido tradicional do termo, ignorando que o dereito ao libre des<strong>en</strong>volvem<strong>en</strong>toda personalidade é un dos piares e fundam<strong>en</strong>tos da nosa orde política cuxagarantía e exercicio vincula e compete aos poderes públicos, a teor do artigo 39 daConstitución española, mesmo cando detrás da persoa non haxa unha familia; o contrariosupón perpetuar un sistema social que descansa nos sistemas informais, <strong>en</strong> definitivanas mulleres.É máis, cada día é m<strong>en</strong>or a interv<strong>en</strong>ción pública no seo familiar, e s<strong>en</strong> descoñecer a relevanciaque á institución familiar concede a Constitución española a través do seu artigo39 342 , isto non implica que unha conviv<strong>en</strong>cia máis ou m<strong>en</strong>os pacífica mereza a proteccióndo ord<strong>en</strong>am<strong>en</strong>to xurídico p<strong>en</strong>al. Como afirma PRATS CANUT, “ninguén dubida queas relacións familiares constitú<strong>en</strong> unha estrutura de dereitos e deberes <strong>en</strong>tre os seusmembros que <strong>en</strong>contran a súa definición no ámbito do dereito privado, fronte ao cal o148339 Delgado Martín refírese a esta cuestión e a súa especial proxección no ámbito da investigación da actividadedelituosa sinalando que “a familia adoita estar edificada sobre un elem<strong>en</strong>to, o amor-cariño, queexplica <strong>en</strong> múltiples ocasións as retic<strong>en</strong>cias da vítima a colaborar cos órganos <strong>en</strong>cargados de perseguiro delito: quere ao agresor e descúlpalle moitas das súas condutas; confía <strong>en</strong> que a viol<strong>en</strong>cia é unepisodio pasaxeiro que non se repetirá; adopta unha actitude red<strong>en</strong>torista, é dicir, esfórzase por modificaro comportam<strong>en</strong>to viol<strong>en</strong>to do outro”; Delgado Martín: La viol<strong>en</strong>cia doméstica. Tratami<strong>en</strong>to jurídico:problemas p<strong>en</strong>ales y procesales; la jurisdicción civil, Colex, Madrid, 2001, p. 94.340 Salber, P.; Taliaferro, E.: Reconocimi<strong>en</strong>to y prev<strong>en</strong>ción de la viol<strong>en</strong>cia doméstica <strong>en</strong> el ámbito sanitario,Cedecs, Barcelona, 2000, p. 50.341 Prats Canut, J. M.: “Delitos contra las relaciones familiares” <strong>en</strong> Com<strong>en</strong>tarios al nuevo Código P<strong>en</strong>al.Aranzadi, Pamplona, 1996, p. 1028.342 A xuízo de S. Mir Puig, “el reconocimi<strong>en</strong>to constitucional de un bi<strong>en</strong> debe servir de criterio relevantepara decidir si nos hallamos <strong>en</strong> pres<strong>en</strong>cia de un interés fundam<strong>en</strong>tal para la vida social que reclameprotección p<strong>en</strong>al. Sin embargo, la cuestión no puede resolverse de plano con el solo recurso a laConstitución, que tampoco <strong>en</strong> este punto constituye la varita mágica que algunos cre<strong>en</strong>”. Mir Puig, S.:El derecho p<strong>en</strong>al <strong>en</strong> el Estado social y democrático de derecho, Ariel Derecho, p. 163.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres
- Page 1:
O Tratamento penal da violenciacont
- Page 5 and 6:
Edita:Autora:Dep. Legal:ISBN:Serviz
- Page 8:
PresentaciónA violencia contra as
- Page 11 and 12:
2.C.2.- Utilización de armas .....
- Page 14 and 15:
IntroduciónNinguén discute hoxe e
- Page 16:
tema penal ante algunhas das condut
- Page 20 and 21:
A.- O grao de tolerancia ante o exe
- Page 22 and 23:
nenas ou das mulleres, causando en
- Page 24 and 25:
2002, se ben foron examinados 72 su
- Page 26 and 27:
A primeira vista parece innecesario
- Page 28 and 29:
Non podemos esquecer que a violenci
- Page 30 and 31:
activo compromiso de defensa e prom
- Page 32 and 33:
como causa necesaria ou suficiente
- Page 34 and 35:
Estado de Dereito é imprescindible
- Page 36 and 37:
dun lugar de acceso restrinxido aos
- Page 38 and 39:
sas tan distintas como son o xéner
- Page 40 and 41:
expresar de forma unívoca o mesmo
- Page 42 and 43:
D.- A estrutura social como mecanis
- Page 44 and 45:
cial encóntrase nas experiencias d
- Page 46 and 47:
como estratexia de control das súa
- Page 48 and 49:
CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 50 and 51:
CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 52 and 53:
tude cos citados polo representante
- Page 54 and 55:
E.- A introdución da perspectiva d
- Page 56 and 57:
das importantes modificacións oper
- Page 58 and 59:
En canto ao ámbito do ordenamento
- Page 60 and 61:
a ausencia de prestacións sociais
- Page 62 and 63:
As mulleres coidadoras dos fillos e
- Page 64 and 65:
e a discapacidade, mesmo cando son
- Page 66 and 67:
As mulleres adolescentes ás cales
- Page 68 and 69:
En definitiva, ¿por que é tan imp
- Page 70 and 71:
- promover o emprego das inmigrante
- Page 72 and 73:
Viría ser o mesmo que absterse de
- Page 74 and 75:
do na sociedade e con claras manife
- Page 76 and 77:
G.- O principio de intervención m
- Page 78 and 79:
Quizais, e sobre todo en relación
- Page 80 and 81:
É certo que a adopción de medidas
- Page 82 and 83:
dos; pero o respecto a este catálo
- Page 84 and 85:
O Ministerio de Traballo e Asuntos
- Page 86 and 87:
nos se se lle deu desde o Ministeri
- Page 88 and 89:
dade das persoas. A análise das ac
- Page 90 and 91:
As resolucións que foron obxecto d
- Page 92 and 93:
cento dos supostos 196 impúxose a
- Page 94 and 95:
2.C.4.- Presenza doutras persoasO e
- Page 96 and 97:
puidera darse dos deberes inherente
- Page 98 and 99: Xa dunha forma expresa a Lei orgán
- Page 100 and 101: iso, unicamente se conceptúa a imp
- Page 102 and 103: lectualizando a súa expresión a t
- Page 104 and 105: homicidio entre parellas con respec
- Page 106 and 107: O estudo a que nos estamos a referi
- Page 108 and 109: Así o considerou tamén recentemen
- Page 110 and 111: anterioridade ao Código Penal de 1
- Page 112 and 113: “motivos” entenderanse os móbi
- Page 114 and 115: que as unións de feito tiveron na
- Page 116 and 117: pode producirse un incremento do de
- Page 118 and 119: O lugar onde se leva a cabo a comis
- Page 120 and 121: O domicilio conxugal, por tratarse
- Page 122 and 123: H.- A voltas coa posible despenaliz
- Page 124 and 125: cales a pena é evidentemente un fr
- Page 126 and 127: cia con anterioridade e no cal, tra
- Page 128: menor entidade, quixera sinalar que
- Page 132 and 133: A Lei orgánica 11/2003, do 29 de s
- Page 134 and 135: A cuestión radica na dúbida que x
- Page 136 and 137: En definitiva, para os autores ante
- Page 138 and 139: to de coñecer a problemática; a t
- Page 140 and 141: xustifica a creación dun delito di
- Page 142 and 143: Tamén o Tribunal Supremo considero
- Page 144 and 145: A análise das cifras sobre delitos
- Page 146 and 147: cias máis graves. Ademais, a princ
- Page 150 and 151: dereito penal debe cumprir a súa f
- Page 152 and 153: nese ambiente familiar. Trátase de
- Page 154 and 155: Inhumanas ou Degradantes e o artigo
- Page 156 and 157: definicións de tortura, como atent
- Page 158 and 159: Partindo desta concepción da integ
- Page 160 and 161: síndromes depresivas, os máis imp
- Page 162 and 163: En páxinas anteriores referíamos
- Page 164: A consideración actual de que o be
- Page 168 and 169: 1.- Da intensiva aplicación do Pri
- Page 170 and 171: É certo que suscita numerosas dúb
- Page 172 and 173: en todo caso considerando que os no
- Page 174 and 175: 2.- A necesaria atención aos inter
- Page 176 and 177: Con independencia da importancia do
- Page 178 and 179: Non obstante, é indubidable que a
- Page 180 and 181: Con independencia da escasa aplicac
- Page 182 and 183: sempre, diciamos, coñece a vítima
- Page 184 and 185: No momento en que se asume a citada
- Page 186 and 187: Á marxe da xestión anteriormente
- Page 188 and 189: VÍNCULO DAS VÍTIMAS DE SEXO MASCU
- Page 190 and 191: SENTENZA CONDENATORIA OU ABSOLUTORI
- Page 192 and 193: PROHIBICIÓN DE RESIDENCIARETIRADA
- Page 194 and 195: MEDIDAS CIVÍSIMPOSICIÓN DE MEDIDA
- Page 196 and 197: MEDIDAS DE ASISTENCIA E PROTECCIÓN
- Page 198 and 199:
pesar da posta en marcha polo Minis
- Page 200 and 201:
Medidas Penais acordadas por Xuíce
- Page 202 and 203:
Delito ao que están vinculadas as
- Page 204 and 205:
Período de consulta: Entre 06/06/2
- Page 206 and 207:
Na táboa anterior o acento ponse p
- Page 208 and 209:
posibilidades poucas veces chegan.
- Page 210 and 211:
É indubidable o complicado que sup
- Page 212:
lles posibilite ás mulleres percib
- Page 216 and 217:
DATA:MODELO DE SOLICITUDE DE ORDE D
- Page 218 and 219:
3. ¿Sabe se a citada persoa ten al
- Page 220 and 221:
MEDIDAS QUE SE SOLICITAN NO ÁMBITO
- Page 222:
ANEXO II: Exemplo dun suposto de se
- Page 225 and 226:
DATA PROFESIONAL XESTIÓN30-07-042-
- Page 227 and 228:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNsobre os d
- Page 229 and 230:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNtodos os i
- Page 232:
ANEXO III: DATOS DE VIOLENCIA CONTR
- Page 235 and 236:
O maior número de condenados espa
- Page 238 and 239:
1. IntroduciónA violencia de xéne
- Page 240 and 241:
desagrado e cólera; pouca toleranc
- Page 242 and 243:
Unha vez que o suxeito é quen de i
- Page 244 and 245:
Retroalimentación e reforzo.Para g
- Page 246 and 247:
- Avaliación do autoconcepto media
- Page 248 and 249:
mos os datos fornecidos polo cuesti
- Page 250 and 251:
3.2. Temporalización do programaA
- Page 252:
BIBLIOGRAFÍA
- Page 255 and 256:
• Bernal del Castillo: La Discrim
- Page 257 and 258:
256• Consello Xeral do Poder Xudi
- Page 259 and 260:
• Figueroa Navarro, M.ª C.: Las
- Page 261 and 262:
• Lagarde y de los Ríos, M.: Cla
- Page 263 and 264:
• Ministerio de Traballo e Asunto
- Page 265 and 266:
• Red Feminista contra la Violenc
- Page 267:
• Villota, P. e Ferrari, I.: La i