Autora: María Debén Alfonso. Edita o Servizo Galego - Mulleres en ...

pode producirse un incremento do devandito problema, para o cal é preciso protexela,sen lesionar os seus dereitos e contribuíndo ao fortalecemento da súa posición”. 270Resulta, por tanto, claramente contraditorio que, tras intentar saír desa situación de violenciacotiá, con independencia da relación de afecto que poida unir os suxeitos, o anunciodo abandono da relación constitúa o detonante da conduta delituosa que, en numerosasocasións, ten levado a vítima á morte, e á vez constitúa o argumento utilizado polosnosos tribunais para facer decaer a posible aplicación dunha agravación da culpabilidadepor razón de parentesco; a posibilidade de establecer unha liña de actuación conxuntados representantes do poder executivo da Unión Europea fronte á violencia contraas mulleres con resultado de morte choca frontalmente coa doutrina do TribunalSupremo, sobre todo, atendendo á rixidez da súa formulación.Cómpre facer constar que esta doutrina xurisprudencial, ademais, choca frontalmentecos desexos de quen lexisla, xa que, a través da reforma operada pola Lei orgánica demodificación do Código Penal en materia de protección ás vítimas de malos tratos e daLei de axuizamento criminal, quen lexisla estende a posible aplicación do delito de violenciahabitual aos supostos en que entre agresor e vítima tivese existido con anterioridadeá realización do feito delituoso unha relación matrimonial ou de convivencia análogaá conxugal, non esixindo en tales supostos a convivencia entre vítima e agresor;modificación que ten lugar tras a constatación de que nunha porcentaxe moi elevada aconduta violenta (sobre todo naqueles supostos en que se produciu un resultado demorte ou lesións graves) se produce tras se teren separado os cónxuxes ou conviventes,ou incluso tras a manifestación expresa da intención por parte dun deles (normalmente,a que se converte posteriormente en vítima) de levar a cabo tal separación.Precisamente, unha das principais novidades da devandita reforma é a incorporacióndos ex cónxuxes e ex conviventes como posibles suxeitos activos ou pasivos desta actividadedelituosa. 271Coido que os motivos que conduciron o lexislador á citada reforma, e o contido desta,deben constituír un argumento máis para sumar aos xa expostos en relación coa convenienciadunha modificación por parte dos nosos tribunais á hora de estimar ou non aposible aplicación da circunstancia mixta de parentesco que permita un maior achegamentoda súa doutrina á realidade social xa constatada recentemente por quen lexisla.Xa BAJO FERNÁNDEZ manifestou no seu momento que “a circunstancia mixta naceupara lle outorgar ao xulgador un medio flexible de mutación da responsabilidade criminal;non pode converterse nunha norma ríxida e de recursos máis pobres que os utilizadosna creación dos tipos penais” 272 . ORTS BERENGUER, máis recentemente, sinalou quea “natureza mixta da circunstancia suscita o arduo problema de determinar cando ha derealizar unha función e cando a oposta. E a verdade é que non hai unha pauta definitiva.270 Documento de debate para a Conferencia de Ministros da Unión Europea sobre violencia contra asmulleres, Santiago de Compostela, España, marzo, 2002, p. 9.271 Artigo 173.2 do Código Penal, modificado pola Lei orgánica 11/2003, do 29 de setembro, de medidasconcretas en materia de seguridade cidadá, violencia doméstica e integración social dos estranxeiros:“o que habitualmente exerza violencia física ou psíquica sobre quen sexa ou teña sido cónxuxe ousobre persoa que estea ou teña estado ligada a el de forma estable por relación de afectividade.....”.272 Véxase Bajo Fernández, M.: El parentesco en el derecho penal, Bosch, Barcelona, 1973, p. 42.O tratamento penal da violencia contra as mulleres115