Autora: María Debén Alfonso. Edita o Servizo Galego - Mulleres en ...

ambos os conceptos podería dicirse que se solapan un a outro, 358 e foi o TribunalConstitucional, recollendo a xurisprudencia do Tribunal Europeo de Dereitos Humanos,quen declarou que as tres nocións recollidas no artigo 15 da Constitución española (torturas,penas ou tratos inhumanos, e penas ou tratos degradantes) son, no seu significadoxurídico, “nocións graduadas dunha mesma escala” que en todos os seus tramosentrañan, sexan cales foran os seus fins, “padecementos físicos ou psíquicos ilícitos einflixidos de modo vexatorio para quen os sofre, e con esa propia intención de vexar edobregar a vontade do suxeito paciente”. 359Son, en definitiva, tres conceptos autónomos, intimamente relacionados e xerarquizadosdentro dunha escala, cuxa parte inferior estaría formada polos tratos degradantes, aintermedia polos tratos inhumanos e a superior pola tortura. 360Pero, ¿en que consiste realmente un atentado contra a integridade moral? ¿Que pretendeo Código Penal ao establecer unha especial protección para este ben xurídico? Endefinitiva, ¿que prexuízo puidera chegar a ocasionar un atentado contra a integridademoral que non se encontrase xa protexido noutros tipos penais, de forma que consecuentementequen lexisla considerara necesario procurar unha especial protección?Para a maior parte da doutrina o máis significativo vén constituído pola constatación deque un atentado contra a integridade moral persegue a humillación da persoa, o sometementoaos ditados do agresor e, en definitiva, o impedir o exercicio lexítimo da vontadedo suxeito pasivo. Os mecanismos utilizados polo agresor, xa sexan o atentado contraa saúde física ou psíquica, non perseguen en si mesmos a causación dunha lesión,senón un fin, se se quere, de maior entidade, a vexación ou humillación que lle permitiránun futuro lograr outros fins perseguidos; en definitiva, constitúense como instrumentosdestinados á destrución da entidade propia do suxeito pasivo. 361A estrutura funcional dos atentados contra a integridade moral foi xa destacada por F.TOMÁS y VALIENTE no seu estudo sobre a tortura, onde apunta que o tormento semanifesta como un xogo “moi serio, sen dúbida”, pero coas súas regras e o seu certorisco, e en todo caso destinado á consecución dun determinado fin. 362 É máis, todas as154358 Neste sentido, véxase De la Cuesta Arzamendi, J. L.: “Torturas y atentados contra la integridad moral”,Estudios penales y criminológicos XXI, Universidade de Santiago de Compostela, 1998, p. 68.359 STC 120/1990, do 27 de xuño.360 Distinción feita por Muñoz Sánchez, J.: Los delitos contra la integridad moral, Tirant lo Blanch,Valencia, 1999, p. 32.361 Para J. L. de la Cuesta Arzamendi, “o núcleo central dos comportamentos agresores contra este benxurídico ha de ser, polo tanto, o violentar, contrariar ilexitimamente a liberdade de formación ou exteriorizaciónda vontade do suxeito pasivo (obrigándoo a facer ou omitir o que non quere ou a soportarunha situación non desexada) mediante actos de diverso signo e características, dirixidos a un certotratamento instrumental deste, a súa cousificación”; de la Cuesta Armenzadi, J. L.: “Torturas y otrosatentados contra la integridad moral” en EPC, Universidade de Santiago de Compostela, 1998, p. 71.Para J. Gómez Navajas, “o verdadeiramente relevante é a humillación ou vexación que se lle infire aosuxeito pasivo, ao que se lle fere no seu foro interno, infravalorándoo, despoxándoo da súa calidadede ser humano”; Gómez Navajas, J.: “La vulneración de la integridad moral en el ámbito familiar” enLos derechos humanos. Libro homenaje a Luis Portero García, Granada, 2001, p. 318.362 Tomás y Valiente, F.: La tortura judicial en España, Crítica, Barcelona, 2000, p. 18.O tratamento penal da violencia contra as mulleres