nese ambi<strong>en</strong>te familiar. Trátase de valores constitucionais que xiran <strong>en</strong> torno á necesidadede tutelar a dignidade das persoas e a protección á familia.”Polo contrario, argum<strong>en</strong>touse que o dereito p<strong>en</strong>al estruturado sobre a categoría da tipicidadee que se ori<strong>en</strong>ta cara á protección de b<strong>en</strong>s xurídicos difer<strong>en</strong>ciados que se organizannun sistema non pode asumir a dignidade humana como un b<strong>en</strong> xurídico específicoe difer<strong>en</strong>ciado. 350Así mesmo, o Tribunal Constitucional 351 manifestouse ao interpretar o contido do artigo10 da Constitución española sinalando que “debe terse inicialm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> conta que o invocadoartigo 10.2 da Constitución española non recoñece un dereito fundam<strong>en</strong>tal susceptiblede amparo constitucional, s<strong>en</strong>ón que establece unha regra herm<strong>en</strong>éutica para ainterpretación dos dereitos fundam<strong>en</strong>tais e liberdades públicas”.O artigo 10 da Constitución española t<strong>en</strong> unha significación transc<strong>en</strong>d<strong>en</strong>tal; primeiro porque<strong>en</strong>uncia o que o propio Tribunal Constitucional d<strong>en</strong>ominou como dobre carácter dosdereitos fundam<strong>en</strong>tais, pois a afirmación, contida no seu apartado un, de que “a dignidadeda persoa, os dereitos inviolables que lle son inher<strong>en</strong>tes, o libre des<strong>en</strong>volvem<strong>en</strong>toda personalidade, o respecto á lei e aos dereitos dos demais é o fundam<strong>en</strong>to da ordepolítica e da paz social” significa, tal e como o tribunal Constitucional destacou, dúas cousasdifer<strong>en</strong>tes: “<strong>en</strong> primeiro lugar, os dereitos fundam<strong>en</strong>tais son dereitos subxectivos,dereitos dos individuos non só <strong>en</strong> canto garant<strong>en</strong> un status xurídico ou a liberdade nunámbito de exist<strong>en</strong>cia, e ao propio tempo son elem<strong>en</strong>tos es<strong>en</strong>ciais dun ord<strong>en</strong>am<strong>en</strong>toobxectivo da comunidade nacional, <strong>en</strong> canto esta se configura como marco dunha conviv<strong>en</strong>ciahumana xusta e pacífica, plasmada historicam<strong>en</strong>te no Estado de dereito e, máistarde, no Estado social de dereito ou o Estado social e democrático de dereito, segundoa fórmula da nosa Constitución”. 352350 Para L. Gracía Martín, “a dignidade humana é un atributo totalizador; ela debe explicarse como unhasíntese da totalidade de dim<strong>en</strong>sións físicas e espirituais específicas da persoa humana, que no mundoxurídico se traduce nunha pluralidade de b<strong>en</strong>s xurídicos persoalísimos recoñecidos constitucionalm<strong>en</strong>tecomo fundam<strong>en</strong>tais... Todo b<strong>en</strong> xurídico de carácter persoalísimo: vida, integridade física,saúde persoal, liberdade, honor, é reconducible finalm<strong>en</strong>te á dignidade da persoa, de modo que todoat<strong>en</strong>tado a calquera deses b<strong>en</strong>s supón, s<strong>en</strong> dúbida, unha lesión do respecto debido á dignidade dapersoa”. Gracía Martín, L.: Com<strong>en</strong>tarios al Código P<strong>en</strong>al, Tirant lo Blanch, Val<strong>en</strong>cia, 1997, p. 419. Nestemesmo s<strong>en</strong>tido maniféstase Olmedo Card<strong>en</strong>ote, M.: El delito de viol<strong>en</strong>cia habitual <strong>en</strong> el ámbito doméstico:análisis teórico y jurisprud<strong>en</strong>cial, Atelier p<strong>en</strong>al, Barcelona, 2001, p. 42. E. Marín de EspinosaCeballos utiliza a mesma argum<strong>en</strong>tación para afirmar que “a dignidade da persoa non pode ser alegadacomo un b<strong>en</strong> xurídico específico. A dignidade da persoa, pese a que se limite o seu contido, nonpode ser alegada como un b<strong>en</strong> xurídico específico tutelado polo dereito p<strong>en</strong>al”; Marín de EspinosaCeballos, E.: La viol<strong>en</strong>cia doméstica. Análisis sociológico, dogmático y de derecho comparado,Comares, Granada, 2001, p. 177. Tamén R. González González se refire a esta cuestión no seu estudosobre o control internacional da prohibición da tortura, cando ao analizar o b<strong>en</strong> xurídico protexidopolas normas internacionais manifesta que “a dignidade é algo máis que un b<strong>en</strong> xurídico; é consideradoun dos valores absolutos da exist<strong>en</strong>cia humana e, como tal, o fundam<strong>en</strong>to doutros moitos dereitos”.González González, R.: El control internacional de la prohibición de la tortura y otros tratos op<strong>en</strong>as inhumanas o degradantes, Universidade de Granada, 1998, p. 54.351 S<strong>en</strong>t<strong>en</strong>za do Tribunal Constitucional, <strong>en</strong> adiante STC 1996/21, do 12 de febreiro.352 STC 25/1981, do 14 de xullo.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres151
En palabras do propio Tribunal Constitucional, 353 “os dereitos fundam<strong>en</strong>tais son os compoñ<strong>en</strong>tesestruturais básicos tanto do conxunto da orde xurídica obxectiva como de cadaunha das ramas que o integran, <strong>en</strong> razón de que son a expresión xurídica dun sistemade valores que, por decisión do constituínte, ha de informar o conxunto da organizaciónxurídica e política; son, <strong>en</strong> fin, como di o artigo 10 da Constitución, o fundam<strong>en</strong>to da ordexurídica e da paz social”. 354En conclusión, a dignidade constitúe na fórmula proclamada polo artigo 10.1 daConstitución española un principio motor do Estado de dereito, <strong>en</strong> canto recoñece o seucompromiso firme de def<strong>en</strong>sa e promoción dos distintos dereitos fundam<strong>en</strong>tais que logo<strong>en</strong>umera, pero non pode constituír un b<strong>en</strong> xurídico específico a ser tutelado polo dereitop<strong>en</strong>al.D.- A integridade moralUnha vez concluído que o artigo 173.2 do Código P<strong>en</strong>al non tutela os mesmos b<strong>en</strong>s queos protexidos polo tipo p<strong>en</strong>al que castiga os actos individuais de viol<strong>en</strong>cia, isto é a saúdee integridade física ou psíquica, nin tampouco a paz familiar, nin a dignidade, haberá quepreguntarse que é o que realm<strong>en</strong>te tutela este delito, cando ademais qu<strong>en</strong> lexisla preveunon absterse de castigar os actos de viol<strong>en</strong>cia individual a través da cláusula concursalprevista no parágrafo 1º do apartado 2 do artigo 173 ao sinalar “...s<strong>en</strong> prexuízo dasp<strong>en</strong>as que puideran corresponder aos delitos ou faltas <strong>en</strong> que se concretaran os actosde viol<strong>en</strong>cia física ou psíquica”.Quizais o punto de partida inicial radique na valoración que, sobre a problemática da viol<strong>en</strong>ciacontra as mulleres, realizaron os distintos organismos internacionais. A análise doconcepto de viol<strong>en</strong>cia achegado polos textos internacionais, dos criterios achegadospara a súa delimitación, e mesmo das previsións de interv<strong>en</strong>ción por parte dos Estadosasinantes resulta un presuposto ineludible para lograr o obxectivo deste traballo. Así, <strong>en</strong>febreiro de 1996, a Organización de Nacións Unidas emitiu un informe relativo aos dereitosdas mulleres, recoñec<strong>en</strong>do que a viol<strong>en</strong>cia contra elas é asimilable á “tortura”. 355Creo que para os efectos da delimitación do b<strong>en</strong> xurídico protexido este é o punto de partida.Iniciar a análise da integridade moral como posible b<strong>en</strong> xurídico protexido no delito deviol<strong>en</strong>cia habitual implica necesariam<strong>en</strong>te ter que remitirse aos textos internacionais doscales se despr<strong>en</strong>d<strong>en</strong> os conceptos de tratos inhumanos e degradantes, como privilexiadosinstrum<strong>en</strong>tos de protección das persoas ante a realización de p<strong>en</strong>as ou sufrim<strong>en</strong>tosgraves. Así, e aínda cando, <strong>en</strong> principio, se refir<strong>en</strong> a un ámbito de suxeitos activos específico,como é que o autor da conduta delituosa posúa a condición de funcionario, ou, seé o caso, o autor actúe a instigación súa, é necesario ter pres<strong>en</strong>te neste estudo o artigo1 da Resolución 3.452 da Asemblea Xeral de Nacións Unidas: Declaración sobre aProtección de Todas as Persoas contra a Tortura e Outros tratos ou P<strong>en</strong>as Crueis,152353 STC 53/1985, do 11 de abril354 Véxase Blanco Valdés, R.: Introducción a la constitución de 1978, Alianza Editorial, Madrid, 1998. p. 47.355 Véxase o apartado 22 do informe da relatora especial sobre a viol<strong>en</strong>cia contra a mujer, pres<strong>en</strong>tado deconformidade coa Resolución 1995/85 da Comisión de Dereitos Humanos. 55º período de sesións E/ C N. 4/1999/68, do 10 de marzo de 1999.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres
- Page 1:
O Tratamento penal da violenciacont
- Page 5 and 6:
Edita:Autora:Dep. Legal:ISBN:Serviz
- Page 8:
PresentaciónA violencia contra as
- Page 11 and 12:
2.C.2.- Utilización de armas .....
- Page 14 and 15:
IntroduciónNinguén discute hoxe e
- Page 16:
tema penal ante algunhas das condut
- Page 20 and 21:
A.- O grao de tolerancia ante o exe
- Page 22 and 23:
nenas ou das mulleres, causando en
- Page 24 and 25:
2002, se ben foron examinados 72 su
- Page 26 and 27:
A primeira vista parece innecesario
- Page 28 and 29:
Non podemos esquecer que a violenci
- Page 30 and 31:
activo compromiso de defensa e prom
- Page 32 and 33:
como causa necesaria ou suficiente
- Page 34 and 35:
Estado de Dereito é imprescindible
- Page 36 and 37:
dun lugar de acceso restrinxido aos
- Page 38 and 39:
sas tan distintas como son o xéner
- Page 40 and 41:
expresar de forma unívoca o mesmo
- Page 42 and 43:
D.- A estrutura social como mecanis
- Page 44 and 45:
cial encóntrase nas experiencias d
- Page 46 and 47:
como estratexia de control das súa
- Page 48 and 49:
CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 50 and 51:
CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 52 and 53:
tude cos citados polo representante
- Page 54 and 55:
E.- A introdución da perspectiva d
- Page 56 and 57:
das importantes modificacións oper
- Page 58 and 59:
En canto ao ámbito do ordenamento
- Page 60 and 61:
a ausencia de prestacións sociais
- Page 62 and 63:
As mulleres coidadoras dos fillos e
- Page 64 and 65:
e a discapacidade, mesmo cando son
- Page 66 and 67:
As mulleres adolescentes ás cales
- Page 68 and 69:
En definitiva, ¿por que é tan imp
- Page 70 and 71:
- promover o emprego das inmigrante
- Page 72 and 73:
Viría ser o mesmo que absterse de
- Page 74 and 75:
do na sociedade e con claras manife
- Page 76 and 77:
G.- O principio de intervención m
- Page 78 and 79:
Quizais, e sobre todo en relación
- Page 80 and 81:
É certo que a adopción de medidas
- Page 82 and 83:
dos; pero o respecto a este catálo
- Page 84 and 85:
O Ministerio de Traballo e Asuntos
- Page 86 and 87:
nos se se lle deu desde o Ministeri
- Page 88 and 89:
dade das persoas. A análise das ac
- Page 90 and 91:
As resolucións que foron obxecto d
- Page 92 and 93:
cento dos supostos 196 impúxose a
- Page 94 and 95:
2.C.4.- Presenza doutras persoasO e
- Page 96 and 97:
puidera darse dos deberes inherente
- Page 98 and 99:
Xa dunha forma expresa a Lei orgán
- Page 100 and 101:
iso, unicamente se conceptúa a imp
- Page 102 and 103: lectualizando a súa expresión a t
- Page 104 and 105: homicidio entre parellas con respec
- Page 106 and 107: O estudo a que nos estamos a referi
- Page 108 and 109: Así o considerou tamén recentemen
- Page 110 and 111: anterioridade ao Código Penal de 1
- Page 112 and 113: “motivos” entenderanse os móbi
- Page 114 and 115: que as unións de feito tiveron na
- Page 116 and 117: pode producirse un incremento do de
- Page 118 and 119: O lugar onde se leva a cabo a comis
- Page 120 and 121: O domicilio conxugal, por tratarse
- Page 122 and 123: H.- A voltas coa posible despenaliz
- Page 124 and 125: cales a pena é evidentemente un fr
- Page 126 and 127: cia con anterioridade e no cal, tra
- Page 128: menor entidade, quixera sinalar que
- Page 132 and 133: A Lei orgánica 11/2003, do 29 de s
- Page 134 and 135: A cuestión radica na dúbida que x
- Page 136 and 137: En definitiva, para os autores ante
- Page 138 and 139: to de coñecer a problemática; a t
- Page 140 and 141: xustifica a creación dun delito di
- Page 142 and 143: Tamén o Tribunal Supremo considero
- Page 144 and 145: A análise das cifras sobre delitos
- Page 146 and 147: cias máis graves. Ademais, a princ
- Page 148 and 149: A vivencia da inxustiza que supón
- Page 150 and 151: dereito penal debe cumprir a súa f
- Page 154 and 155: Inhumanas ou Degradantes e o artigo
- Page 156 and 157: definicións de tortura, como atent
- Page 158 and 159: Partindo desta concepción da integ
- Page 160 and 161: síndromes depresivas, os máis imp
- Page 162 and 163: En páxinas anteriores referíamos
- Page 164: A consideración actual de que o be
- Page 168 and 169: 1.- Da intensiva aplicación do Pri
- Page 170 and 171: É certo que suscita numerosas dúb
- Page 172 and 173: en todo caso considerando que os no
- Page 174 and 175: 2.- A necesaria atención aos inter
- Page 176 and 177: Con independencia da importancia do
- Page 178 and 179: Non obstante, é indubidable que a
- Page 180 and 181: Con independencia da escasa aplicac
- Page 182 and 183: sempre, diciamos, coñece a vítima
- Page 184 and 185: No momento en que se asume a citada
- Page 186 and 187: Á marxe da xestión anteriormente
- Page 188 and 189: VÍNCULO DAS VÍTIMAS DE SEXO MASCU
- Page 190 and 191: SENTENZA CONDENATORIA OU ABSOLUTORI
- Page 192 and 193: PROHIBICIÓN DE RESIDENCIARETIRADA
- Page 194 and 195: MEDIDAS CIVÍSIMPOSICIÓN DE MEDIDA
- Page 196 and 197: MEDIDAS DE ASISTENCIA E PROTECCIÓN
- Page 198 and 199: pesar da posta en marcha polo Minis
- Page 200 and 201: Medidas Penais acordadas por Xuíce
- Page 202 and 203:
Delito ao que están vinculadas as
- Page 204 and 205:
Período de consulta: Entre 06/06/2
- Page 206 and 207:
Na táboa anterior o acento ponse p
- Page 208 and 209:
posibilidades poucas veces chegan.
- Page 210 and 211:
É indubidable o complicado que sup
- Page 212:
lles posibilite ás mulleres percib
- Page 216 and 217:
DATA:MODELO DE SOLICITUDE DE ORDE D
- Page 218 and 219:
3. ¿Sabe se a citada persoa ten al
- Page 220 and 221:
MEDIDAS QUE SE SOLICITAN NO ÁMBITO
- Page 222:
ANEXO II: Exemplo dun suposto de se
- Page 225 and 226:
DATA PROFESIONAL XESTIÓN30-07-042-
- Page 227 and 228:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNsobre os d
- Page 229 and 230:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNtodos os i
- Page 232:
ANEXO III: DATOS DE VIOLENCIA CONTR
- Page 235 and 236:
O maior número de condenados espa
- Page 238 and 239:
1. IntroduciónA violencia de xéne
- Page 240 and 241:
desagrado e cólera; pouca toleranc
- Page 242 and 243:
Unha vez que o suxeito é quen de i
- Page 244 and 245:
Retroalimentación e reforzo.Para g
- Page 246 and 247:
- Avaliación do autoconcepto media
- Page 248 and 249:
mos os datos fornecidos polo cuesti
- Page 250 and 251:
3.2. Temporalización do programaA
- Page 252:
BIBLIOGRAFÍA
- Page 255 and 256:
• Bernal del Castillo: La Discrim
- Page 257 and 258:
256• Consello Xeral do Poder Xudi
- Page 259 and 260:
• Figueroa Navarro, M.ª C.: Las
- Page 261 and 262:
• Lagarde y de los Ríos, M.: Cla
- Page 263 and 264:
• Ministerio de Traballo e Asunto
- Page 265 and 266:
• Red Feminista contra la Violenc
- Page 267:
• Villota, P. e Ferrari, I.: La i