En definitiva, ¿por que é tan importante esta segunda estratexia ou fórmula de traballo?A esta pregunta é necesario responder que a introdución da perspectiva de xénero sitúaas “persoas” no núcleo da toma de decisións políticas, por <strong>en</strong>cima doutro tipo de intereses;partindo dunha toma de decisións mellor informada, conducirase a un mellor goberno;involucra tanto mulleres como homes, polo que aproveita a especificidade dos recursoshumanos, porque fai visible a problemática da igualdade de xénero na cultura dominantee, <strong>en</strong> definitiva, porque se aproveita de que os seres humanos non son suxeitosabstractos, s<strong>en</strong>ón que posú<strong>en</strong> id<strong>en</strong>tidades específicas, incorporando polo tanto á acciónde goberno o pot<strong>en</strong>cial da diversidade.En definitiva, trátase de introducir a dim<strong>en</strong>sión de xénero como base de toda actuación<strong>en</strong> materia de viol<strong>en</strong>cia de xénero ou calquera outra relacionada coa incorporación doprincipio de igualdade, tanto no ámbito lexislativo como na súa aplicación ou execución.Se partimos dalgunhas das reflexións avanzadas <strong>en</strong> páxinas anteriores, tanto <strong>en</strong> relacióncoa previsión legal específica como respecto da interpretación dada polo noso alto tribunale o vinculamos co alto índice de comisión delituosa neste ámbito que nos ocupa,debemos preguntarnos se o dereito p<strong>en</strong>al pode seguir obviando, pode seguir ignorandoe desprezando, <strong>en</strong>tre outros aspectos, que o exercicio da viol<strong>en</strong>cia habitual afecta maioritariam<strong>en</strong>t<strong>en</strong>os fogares españois ás mulleres e aos m<strong>en</strong>ores; que <strong>en</strong> case o oit<strong>en</strong>ta porc<strong>en</strong>to dos supostos as mulleres morr<strong>en</strong> a mans dos seus maridos ou compañeiros d<strong>en</strong>trodo domicilio onde habitan s<strong>en</strong> que o Tribunal Supremo o considere a efectos de agravacióncomo un dato destacable; que tras anos de soportar o exercicio da viol<strong>en</strong>cia habitualmoitas mulleres optan pola fuxida ou a separación inmediata por se <strong>en</strong>contrar<strong>en</strong> <strong>en</strong>grave perigo para a súa vida ou integridade, o que foi valorado polos nosos tribunaiscomo unha circunstancia que asimila esta morte á producida <strong>en</strong>tre persoas estrañas 130 ;que tras anos de pres<strong>en</strong>ciar os fillos ou fillas m<strong>en</strong>ores gravísimos actos de viol<strong>en</strong>cia, ouincluso o feito da morte da súa nai, a xurisdición p<strong>en</strong>al non contiña ata datas moi rec<strong>en</strong>tes131 un instrum<strong>en</strong>to o sufici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te eficaz que impedise que o outro prox<strong>en</strong>itor puideseseguir t<strong>en</strong>do a patria potestade, ou incluso que a t<strong>en</strong>sión separatoria pode seguirconstituíndo un medio moi recoñecido para lograr a at<strong>en</strong>uación da p<strong>en</strong>a.130 A Lei orgánica 11/2003, do 29 de setembro, de medidas concretas <strong>en</strong> materia de seguridade cidadá,viol<strong>en</strong>cia doméstica e integración social dos estranxeiros, ampliou a operatividade da circunstanciamixta de par<strong>en</strong>tesco, que pode agravar ou at<strong>en</strong>uar a p<strong>en</strong>a, prevista no artigo 23 do Código P<strong>en</strong>al, aosuposto de ex-cónxuxes ou ex-parellas.131 A Lei orgánica 11/2003, do 29 de setembro, de medidas concretas <strong>en</strong> materia de seguridade cidadá,viol<strong>en</strong>cia doméstica e integración social dos estranxeiros, introduce como p<strong>en</strong>a facultativa nos supostosde viol<strong>en</strong>cia previstos nos artigos 153 e 173,2, <strong>en</strong> at<strong>en</strong>ción ao interese do m<strong>en</strong>or ou incapaz, a deinhabilitación especial para o exercicio da patria potestade. Así mesmo, a Lei orgánica 15/2003, do 25de novembro, pola que se modifica a Lei orgánica 10/1995, do 23 de novembro, do Código P<strong>en</strong>al, manténno artigo 46, como p<strong>en</strong>a privativa de dereitos, a de inhabilitación especial para o exercicio da patriapotestade, tutela, curatela, garda ou acollem<strong>en</strong>to, pero introduce, de maneira expresa, a facultade doxuíz ou tribunal s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>ciador de determinar, <strong>en</strong> at<strong>en</strong>ción ás circunstancias do caso, o alcance da p<strong>en</strong>a<strong>en</strong> relación cos m<strong>en</strong>ores que estean a cargo do p<strong>en</strong>ado, de tal forma que a p<strong>en</strong>a o poderá ser respectode todos ou dalgún dos m<strong>en</strong>ores sometidos á patria potestade, tutela, curatela, garda ou acollem<strong>en</strong>todo cond<strong>en</strong>ado, permitindo que a p<strong>en</strong>a despregue os seus efectos xa non só con respecto aom<strong>en</strong>or que fose vítima directa do feito delituoso, s<strong>en</strong>ón tamén sobre os irmáns.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres67
Creo que Rubio acerta nas súas reflexións ao analizar tamén esta problemática, afirmandoque “a verdade xurídica non é inamovible, que se constrúe ao longo da historiade modos difer<strong>en</strong>tes, así como foron difer<strong>en</strong>tes os suxeitos aos cales se lles outorgou aautoridade para ser<strong>en</strong> capaces de descubrir a verdade”. 132É indubidable que as modificacións operadas nos últimos anos permitiron un cambiotransc<strong>en</strong>d<strong>en</strong>tal <strong>en</strong> canto ao acceso doutras id<strong>en</strong>tidades capaces tamén de descubrir averdade, pero aínda a lóxica xurídica non foi permeable á introdución doutros factoresque permitan alterar a percepción que se t<strong>en</strong> do exercicio da viol<strong>en</strong>cia. Trátase, <strong>en</strong> definitiva,de recoñecer o peso da estrutura social como factor des<strong>en</strong>cadeante de desigualdade,e de dar paso dese modo a novas formulacións dirixidas non só ao recoñecem<strong>en</strong>to<strong>en</strong> abstracto da igualdade, s<strong>en</strong>ón á consecución da súa efectividade. 133E así foi recoñecido pola Comisión das Comunidades Europeas, que nas súas conclusiónsestablece:“Invítase o Consello Europeo a que, partindo do seu informe sobre a igualdade<strong>en</strong>tre mulleres e homes, inste os Estados membros a manter<strong>en</strong> o esforzode integración da dim<strong>en</strong>sión de xénero <strong>en</strong> todos os ámbitos políticos paraconseguir a igualdade de xénero. Convén dedicar un esforzo particular a:– reforzar os mecanismos nacionais de igualdade de xénero;– garantir unha correcta e rápida aplicación da Directiva relativa á aplicacióndo principio de igualdade de trato <strong>en</strong>tre homes e mulleres no que se refireao acceso ao emprego, á formación e á promoción profesionais, e ás condiciónsde traballo, que deberá transpoñerse antes de outubro de 2005;– continuar a cooperación cos interlocutores sociais para evitar a segregaciónpor razón de sexo no mercado laboral e reducir as difer<strong>en</strong>zas salariais<strong>en</strong>tre homes e mulleres, especialm<strong>en</strong>te polo que respecta ás inmigrantes;– aum<strong>en</strong>tar a participación das mulleres no mercado laboral, o cal non sóreforzará a viabilidade financeira dos sistemas de p<strong>en</strong>sión, s<strong>en</strong>ón que llespermitirá ás mulleres adquirir indep<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia económica e dispoñer demellores p<strong>en</strong>sións propias;68132 Rubio Castro, A.: “La viol<strong>en</strong>cia de las formas jurídicas: la discriminación difusa o institucional” <strong>en</strong>Aspectos civiles de las resoluciones judiciales relativas a la viol<strong>en</strong>cia familiar, Themis, Madrid, 2002,p. 439. Para Bobbio, “a comunidade internacional <strong>en</strong>cóntrase hoxe non só fronte ao problema de aprestargarantías válidas aos dereitos fundam<strong>en</strong>tais, s<strong>en</strong>ón tamén fronte ao de perfeccionar continuam<strong>en</strong>teo contido da Declaración Universal dos Dereitos Humanos, articulándoo, especificándoo, actualizándoo,de tal xeito que non cristalice e se volva ríxido <strong>en</strong> fórmulas tanto máis solemnes canto máisbaleiras”. Bobbio, N.: Pres<strong>en</strong>te y porv<strong>en</strong>ir de los derechos humanos. Anuario de Derechos Humanos.Instituto de Derechos Humanos, Universidade Complut<strong>en</strong>se, Madrid, 1981, p. 17. Sobre o proceso deespecificación dos dereitos fundam<strong>en</strong>tais véxase Peces Barba, G.: Curso de derechos fundam<strong>en</strong>tales.Teoría g<strong>en</strong>eral, Universidade Carlos III, Madrid, 1999, p. 180.133 Neste s<strong>en</strong>tido Ferrajoli, L.: Derechos y garantías. La ley del más débil, Trotta, Barcelona, 1999, p. 76.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres
- Page 1:
O Tratamento penal da violenciacont
- Page 5 and 6:
Edita:Autora:Dep. Legal:ISBN:Serviz
- Page 8:
PresentaciónA violencia contra as
- Page 11 and 12:
2.C.2.- Utilización de armas .....
- Page 14 and 15:
IntroduciónNinguén discute hoxe e
- Page 16:
tema penal ante algunhas das condut
- Page 20 and 21: A.- O grao de tolerancia ante o exe
- Page 22 and 23: nenas ou das mulleres, causando en
- Page 24 and 25: 2002, se ben foron examinados 72 su
- Page 26 and 27: A primeira vista parece innecesario
- Page 28 and 29: Non podemos esquecer que a violenci
- Page 30 and 31: activo compromiso de defensa e prom
- Page 32 and 33: como causa necesaria ou suficiente
- Page 34 and 35: Estado de Dereito é imprescindible
- Page 36 and 37: dun lugar de acceso restrinxido aos
- Page 38 and 39: sas tan distintas como son o xéner
- Page 40 and 41: expresar de forma unívoca o mesmo
- Page 42 and 43: D.- A estrutura social como mecanis
- Page 44 and 45: cial encóntrase nas experiencias d
- Page 46 and 47: como estratexia de control das súa
- Page 48 and 49: CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 50 and 51: CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 52 and 53: tude cos citados polo representante
- Page 54 and 55: E.- A introdución da perspectiva d
- Page 56 and 57: das importantes modificacións oper
- Page 58 and 59: En canto ao ámbito do ordenamento
- Page 60 and 61: a ausencia de prestacións sociais
- Page 62 and 63: As mulleres coidadoras dos fillos e
- Page 64 and 65: e a discapacidade, mesmo cando son
- Page 66 and 67: As mulleres adolescentes ás cales
- Page 70 and 71: - promover o emprego das inmigrante
- Page 72 and 73: Viría ser o mesmo que absterse de
- Page 74 and 75: do na sociedade e con claras manife
- Page 76 and 77: G.- O principio de intervención m
- Page 78 and 79: Quizais, e sobre todo en relación
- Page 80 and 81: É certo que a adopción de medidas
- Page 82 and 83: dos; pero o respecto a este catálo
- Page 84 and 85: O Ministerio de Traballo e Asuntos
- Page 86 and 87: nos se se lle deu desde o Ministeri
- Page 88 and 89: dade das persoas. A análise das ac
- Page 90 and 91: As resolucións que foron obxecto d
- Page 92 and 93: cento dos supostos 196 impúxose a
- Page 94 and 95: 2.C.4.- Presenza doutras persoasO e
- Page 96 and 97: puidera darse dos deberes inherente
- Page 98 and 99: Xa dunha forma expresa a Lei orgán
- Page 100 and 101: iso, unicamente se conceptúa a imp
- Page 102 and 103: lectualizando a súa expresión a t
- Page 104 and 105: homicidio entre parellas con respec
- Page 106 and 107: O estudo a que nos estamos a referi
- Page 108 and 109: Así o considerou tamén recentemen
- Page 110 and 111: anterioridade ao Código Penal de 1
- Page 112 and 113: “motivos” entenderanse os móbi
- Page 114 and 115: que as unións de feito tiveron na
- Page 116 and 117: pode producirse un incremento do de
- Page 118 and 119:
O lugar onde se leva a cabo a comis
- Page 120 and 121:
O domicilio conxugal, por tratarse
- Page 122 and 123:
H.- A voltas coa posible despenaliz
- Page 124 and 125:
cales a pena é evidentemente un fr
- Page 126 and 127:
cia con anterioridade e no cal, tra
- Page 128:
menor entidade, quixera sinalar que
- Page 132 and 133:
A Lei orgánica 11/2003, do 29 de s
- Page 134 and 135:
A cuestión radica na dúbida que x
- Page 136 and 137:
En definitiva, para os autores ante
- Page 138 and 139:
to de coñecer a problemática; a t
- Page 140 and 141:
xustifica a creación dun delito di
- Page 142 and 143:
Tamén o Tribunal Supremo considero
- Page 144 and 145:
A análise das cifras sobre delitos
- Page 146 and 147:
cias máis graves. Ademais, a princ
- Page 148 and 149:
A vivencia da inxustiza que supón
- Page 150 and 151:
dereito penal debe cumprir a súa f
- Page 152 and 153:
nese ambiente familiar. Trátase de
- Page 154 and 155:
Inhumanas ou Degradantes e o artigo
- Page 156 and 157:
definicións de tortura, como atent
- Page 158 and 159:
Partindo desta concepción da integ
- Page 160 and 161:
síndromes depresivas, os máis imp
- Page 162 and 163:
En páxinas anteriores referíamos
- Page 164:
A consideración actual de que o be
- Page 168 and 169:
1.- Da intensiva aplicación do Pri
- Page 170 and 171:
É certo que suscita numerosas dúb
- Page 172 and 173:
en todo caso considerando que os no
- Page 174 and 175:
2.- A necesaria atención aos inter
- Page 176 and 177:
Con independencia da importancia do
- Page 178 and 179:
Non obstante, é indubidable que a
- Page 180 and 181:
Con independencia da escasa aplicac
- Page 182 and 183:
sempre, diciamos, coñece a vítima
- Page 184 and 185:
No momento en que se asume a citada
- Page 186 and 187:
Á marxe da xestión anteriormente
- Page 188 and 189:
VÍNCULO DAS VÍTIMAS DE SEXO MASCU
- Page 190 and 191:
SENTENZA CONDENATORIA OU ABSOLUTORI
- Page 192 and 193:
PROHIBICIÓN DE RESIDENCIARETIRADA
- Page 194 and 195:
MEDIDAS CIVÍSIMPOSICIÓN DE MEDIDA
- Page 196 and 197:
MEDIDAS DE ASISTENCIA E PROTECCIÓN
- Page 198 and 199:
pesar da posta en marcha polo Minis
- Page 200 and 201:
Medidas Penais acordadas por Xuíce
- Page 202 and 203:
Delito ao que están vinculadas as
- Page 204 and 205:
Período de consulta: Entre 06/06/2
- Page 206 and 207:
Na táboa anterior o acento ponse p
- Page 208 and 209:
posibilidades poucas veces chegan.
- Page 210 and 211:
É indubidable o complicado que sup
- Page 212:
lles posibilite ás mulleres percib
- Page 216 and 217:
DATA:MODELO DE SOLICITUDE DE ORDE D
- Page 218 and 219:
3. ¿Sabe se a citada persoa ten al
- Page 220 and 221:
MEDIDAS QUE SE SOLICITAN NO ÁMBITO
- Page 222:
ANEXO II: Exemplo dun suposto de se
- Page 225 and 226:
DATA PROFESIONAL XESTIÓN30-07-042-
- Page 227 and 228:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNsobre os d
- Page 229 and 230:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNtodos os i
- Page 232:
ANEXO III: DATOS DE VIOLENCIA CONTR
- Page 235 and 236:
O maior número de condenados espa
- Page 238 and 239:
1. IntroduciónA violencia de xéne
- Page 240 and 241:
desagrado e cólera; pouca toleranc
- Page 242 and 243:
Unha vez que o suxeito é quen de i
- Page 244 and 245:
Retroalimentación e reforzo.Para g
- Page 246 and 247:
- Avaliación do autoconcepto media
- Page 248 and 249:
mos os datos fornecidos polo cuesti
- Page 250 and 251:
3.2. Temporalización do programaA
- Page 252:
BIBLIOGRAFÍA
- Page 255 and 256:
• Bernal del Castillo: La Discrim
- Page 257 and 258:
256• Consello Xeral do Poder Xudi
- Page 259 and 260:
• Figueroa Navarro, M.ª C.: Las
- Page 261 and 262:
• Lagarde y de los Ríos, M.: Cla
- Page 263 and 264:
• Ministerio de Traballo e Asunto
- Page 265 and 266:
• Red Feminista contra la Violenc
- Page 267:
• Villota, P. e Ferrari, I.: La i