En definitiva, para os autores anteriorm<strong>en</strong>te referidos, o b<strong>en</strong> xurídico protexido estabaconstituído pola saúde na súa dobre vert<strong>en</strong>te, que t<strong>en</strong> <strong>en</strong> conta a integridade física oupsíquica.Outros autores sinalan que o b<strong>en</strong> xurídico protexido está constituído pola saúde como untodo global. Así, para CORCOY BIDASOLO “a protección da saúde neste s<strong>en</strong>tido amplopode fundam<strong>en</strong>tarse tanto na definición da Organización Mundial da Saúde, segundo acal a saúde é o completo estado de b<strong>en</strong>estar físico, psíquico e social, ou na previsiónconstitucional do artigo 15 da Constitución española de 1978, relacionando a saúde coadignidade, de forma que supoña un deber de seguir un tratam<strong>en</strong>to da persoa non instrum<strong>en</strong>tal,o que ao mesmo tempo permitiría poñer o ac<strong>en</strong>to máis na conduta agresoraque no concreto resultado producido”. 305Porén, creo que cómpre interrogarse sobre como podía conciliarse esa opción e a constataciónna práctica de situacións moi frecu<strong>en</strong>tes nas que o exercicio da viol<strong>en</strong>cia, aíndaa pesar de provocar unha importante deterioración deste na súa condición de persoa,non implicaba necesariam<strong>en</strong>te unha deterioración da saúde, ou, se é o caso, dificilm<strong>en</strong>tevalorable, ou b<strong>en</strong> aqueles supostos <strong>en</strong> que o resultado lesivo non o sufría soam<strong>en</strong>teo suxeito pasivo da viol<strong>en</strong>cia, s<strong>en</strong>ón prioritariam<strong>en</strong>te outros membros da familia.Púxose de manifesto por parte dos servizos sanitarios ou das asociacións e grupos demulleres que traballaron coas vítimas desta viol<strong>en</strong>cia que, <strong>en</strong> moitas ocasións, o esposoou compañeiro exerce habitualm<strong>en</strong>te a viol<strong>en</strong>cia, xa sexa física ou psíquica, sobre a súaesposa ou compañeira s<strong>en</strong> que esa actuación se faga ext<strong>en</strong>sible ás fillas e fillos da parella,que permanec<strong>en</strong> como “obrigados espectadores” dun clima de viol<strong>en</strong>cia durante otranscurso, <strong>en</strong> ocasións, de moitos anos. É posible mesmo que o exercicio da viol<strong>en</strong>ciaao suxeito pasivo non lle ocasione lesións nin físicas nin psíquicas a este (no suposto deanálise sería a nai) e aínda así a constatación de graves lesións psíquicas nos m<strong>en</strong>oresnos faga preguntarnos se tamén neste suposto sería a integridade física ou psíquica danai o obxecto de protección. 306Algúns expertos <strong>en</strong> psicoloxía infantil coincidiron <strong>en</strong> afirmar que un n<strong>en</strong>o que medra nunambi<strong>en</strong>te de viol<strong>en</strong>cia leva no seu interior a sem<strong>en</strong>te do maltrato. As graves consecu<strong>en</strong>ciasque se derivan do exercicio da viol<strong>en</strong>cia habitual tanto para as vítimas directas desaviol<strong>en</strong>cia como para os m<strong>en</strong>ores, mesmo aínda cando a viol<strong>en</strong>cia non se exerza contraeles, <strong>en</strong> realidade son impredicibles.É certo que a sociedade se sobrecolle ás veces ante as noticias de malos tratos cometidoscon extrema brutalidade contra os m<strong>en</strong>ores e posúe xa nos nosos días mecanismosde reacción inmediata, int<strong>en</strong>tando poñer remedio urx<strong>en</strong>te a estes coa interv<strong>en</strong>ciónsanitaria, xudicial e dos servizos sociais. No <strong>en</strong>tanto, non se teñ<strong>en</strong> <strong>en</strong> conta, normal-305 Corcoy Bidasolo, M.: “Delitos contra la integridad personal y contra la libertad: lesiones, am<strong>en</strong>azas ycoacciones” <strong>en</strong> La viol<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> el ámbito familiar. Aspectos sociológicos y jurídicos, Consello Xeral doPoder Xudicial, Madrid, 2001, p. 161.306 Véxase Bédate Gutiérrez, A.: “Aspectos médico-legales de la viol<strong>en</strong>cia familiar” <strong>en</strong> La viol<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> elámbito familiar. Aspectos sociológicos y jurídicos,Consello Xeral do Poder Xudicial, Madrid, 2001, p.21. Véxase tamén Sepúlveda García de la Torre, A.: “Psicopatología de las víctimas de malos tratos”<strong>en</strong> Estudios sobre viol<strong>en</strong>cia familiar y agresiones sexuales, Tomo II, C<strong>en</strong>tro de Estudos Xurídicos daAdministración de Xustiza, Madrid, 2000, p. 383.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres135
m<strong>en</strong>te, os graves trastornos psíquicos que se derivan <strong>en</strong> moitas ocasións da crianza dunm<strong>en</strong>or nun ámbito de relación familiar <strong>en</strong> que o d<strong>en</strong>ominador común é o exercicio da viol<strong>en</strong>ciacontra a súa nai; <strong>en</strong> realidade, é difícil cuantificar os danos ou secuelas que parao seu des<strong>en</strong>volvem<strong>en</strong>to no futuro se poidan producir, pero púidose constatar que a particularidademáis común <strong>en</strong>tre os adultos que exerc<strong>en</strong> o maltrato de forma habitual é ofeito de que eles mesmos foron vítimas deses malos tratos ou formaron parte da súa vidacotiá nunha persoa do seu contorno, normalm<strong>en</strong>te a súa nai, durante a súa infancia.MILLER refírese a isto sinalando que “o adulto que foi un n<strong>en</strong>o maltratado (ou que pres<strong>en</strong>cioudurante anos o exercicio da viol<strong>en</strong>cia) fai <strong>en</strong>mudecer os s<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>tos que estaríanxustificados, é dicir, os dirixidos contra os causantes da súa dor, aferrándose a todacosta á idea de que aqueles pais torturadores o amaban, pero déixaos aflorar contra assúas propias fillas e fillos. É como se esas persoas pasas<strong>en</strong> dec<strong>en</strong>as de anos atrapadosnunha trampa da que non hai saída posible, porque a nosa sociedade prohibe a ira quese dirixe contra os propios pais. Pero co nacem<strong>en</strong>to das fillas e dos fillos ábrese unhaportiña: por fin pode descargarse s<strong>en</strong> escrúpulos a rabia acumulada durante anos; o tristeé que a vítima é un pequ<strong>en</strong>o ser indef<strong>en</strong>so, ao que esas persoas se v<strong>en</strong> forzadas aatorm<strong>en</strong>tar, a miúdo s<strong>en</strong> darse conta disto, porque unha forza descoñecida os impulsa atales actos”. 307Non obstante, isto non debe ser interpretado dunha maneira ext<strong>en</strong>siva tal que conduzaa afirmar de forma x<strong>en</strong>eralizada que todo aquel que medrou no seo dunha familia ondeo prox<strong>en</strong>itor exercese de forma habitual a viol<strong>en</strong>cia se converta necesariam<strong>en</strong>te nun futuroagresor. Constatouse tamén o fondo rexeitam<strong>en</strong>to por parte de moitos adultos que pres<strong>en</strong>ciaronou viviron <strong>en</strong> primeira persoa o uso da viol<strong>en</strong>cia a reproducir cos seus desc<strong>en</strong>d<strong>en</strong>tesa mesma conduta, e o extremo coidado e t<strong>en</strong>rura que des<strong>en</strong>volv<strong>en</strong> cos seuscando viv<strong>en</strong> a paternidade.A x<strong>en</strong>eralización, tan est<strong>en</strong>dida hoxe <strong>en</strong> día, de que qu<strong>en</strong> fose maltratado na infanciaserá á súa vez no futuro un agresor dos seus tan só se viu confirmada no 8% dos supostos,e destruír este mito é outra das prioridades vinculadas a esta problemática de caraa evitar a imposición dun estigma aos que tiveron a desgraza de ser vítimas na súan<strong>en</strong>ez. 308Paralelam<strong>en</strong>te, é indubidable que a percepción do m<strong>en</strong>or que foi vítima de viol<strong>en</strong>cia, e oseu posterior comportam<strong>en</strong>to no futuro, van dep<strong>en</strong>der <strong>en</strong> gran medida do apoio e respostaque vai percibir por parte dos seus familiares, amigos e responsables no mom<strong>en</strong>-136307 Miller, citado por Intebi, I.: Abuso sexual infantil, Granica, Barcelona, 1998, p. 58.308 Segundo F. Reyero Pantigoso, “estes supostos adoitan corresponder a qu<strong>en</strong> foi maltratado na adolesc<strong>en</strong>ciapolo seu pai e nun fogar onde a nai era tamén maltratada, experim<strong>en</strong>tando o fillo a impot<strong>en</strong>ciade non poder contar con ela nin tampouco def<strong>en</strong>dela”; Reyero Pantigoso, F.: “Lesiones y secuelas psíquicas<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ores, víctimas de maltrato familiar” <strong>en</strong> Estudios sobre viol<strong>en</strong>cia familiar y agresionessexuales, C<strong>en</strong>tro de Estudos Xurídicos da Administración de Xustiza, Madrid, 2000, Tomo I, p. 74. ParaD. L. Morillas Fernández “non cabe referir unha lista de situacións ou s<strong>en</strong>sacións concretas que vaireproducir o m<strong>en</strong>or tras o maltrato, <strong>en</strong> tanto que estas dep<strong>en</strong>derán de distintos factores tales como,por exemplo, a idade do m<strong>en</strong>or, o sexo a int<strong>en</strong>sidade do maltrato, a figura do agresor, ou, citando aSchulz, dep<strong>en</strong>d<strong>en</strong>do da reacción xerada na familia, sociedade e persoas próximas unha vez coñecidoo maltrato”. Morillas Fernández, D. L.: Análisis criminológico de la viol<strong>en</strong>cia doméstica, Universidadede Cádiz, 2003, p. 169.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres
- Page 1:
O Tratamento penal da violenciacont
- Page 5 and 6:
Edita:Autora:Dep. Legal:ISBN:Serviz
- Page 8:
PresentaciónA violencia contra as
- Page 11 and 12:
2.C.2.- Utilización de armas .....
- Page 14 and 15:
IntroduciónNinguén discute hoxe e
- Page 16:
tema penal ante algunhas das condut
- Page 20 and 21:
A.- O grao de tolerancia ante o exe
- Page 22 and 23:
nenas ou das mulleres, causando en
- Page 24 and 25:
2002, se ben foron examinados 72 su
- Page 26 and 27:
A primeira vista parece innecesario
- Page 28 and 29:
Non podemos esquecer que a violenci
- Page 30 and 31:
activo compromiso de defensa e prom
- Page 32 and 33:
como causa necesaria ou suficiente
- Page 34 and 35:
Estado de Dereito é imprescindible
- Page 36 and 37:
dun lugar de acceso restrinxido aos
- Page 38 and 39:
sas tan distintas como son o xéner
- Page 40 and 41:
expresar de forma unívoca o mesmo
- Page 42 and 43:
D.- A estrutura social como mecanis
- Page 44 and 45:
cial encóntrase nas experiencias d
- Page 46 and 47:
como estratexia de control das súa
- Page 48 and 49:
CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 50 and 51:
CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 52 and 53:
tude cos citados polo representante
- Page 54 and 55:
E.- A introdución da perspectiva d
- Page 56 and 57:
das importantes modificacións oper
- Page 58 and 59:
En canto ao ámbito do ordenamento
- Page 60 and 61:
a ausencia de prestacións sociais
- Page 62 and 63:
As mulleres coidadoras dos fillos e
- Page 64 and 65:
e a discapacidade, mesmo cando son
- Page 66 and 67:
As mulleres adolescentes ás cales
- Page 68 and 69:
En definitiva, ¿por que é tan imp
- Page 70 and 71:
- promover o emprego das inmigrante
- Page 72 and 73:
Viría ser o mesmo que absterse de
- Page 74 and 75:
do na sociedade e con claras manife
- Page 76 and 77:
G.- O principio de intervención m
- Page 78 and 79:
Quizais, e sobre todo en relación
- Page 80 and 81:
É certo que a adopción de medidas
- Page 82 and 83:
dos; pero o respecto a este catálo
- Page 84 and 85:
O Ministerio de Traballo e Asuntos
- Page 86 and 87: nos se se lle deu desde o Ministeri
- Page 88 and 89: dade das persoas. A análise das ac
- Page 90 and 91: As resolucións que foron obxecto d
- Page 92 and 93: cento dos supostos 196 impúxose a
- Page 94 and 95: 2.C.4.- Presenza doutras persoasO e
- Page 96 and 97: puidera darse dos deberes inherente
- Page 98 and 99: Xa dunha forma expresa a Lei orgán
- Page 100 and 101: iso, unicamente se conceptúa a imp
- Page 102 and 103: lectualizando a súa expresión a t
- Page 104 and 105: homicidio entre parellas con respec
- Page 106 and 107: O estudo a que nos estamos a referi
- Page 108 and 109: Así o considerou tamén recentemen
- Page 110 and 111: anterioridade ao Código Penal de 1
- Page 112 and 113: “motivos” entenderanse os móbi
- Page 114 and 115: que as unións de feito tiveron na
- Page 116 and 117: pode producirse un incremento do de
- Page 118 and 119: O lugar onde se leva a cabo a comis
- Page 120 and 121: O domicilio conxugal, por tratarse
- Page 122 and 123: H.- A voltas coa posible despenaliz
- Page 124 and 125: cales a pena é evidentemente un fr
- Page 126 and 127: cia con anterioridade e no cal, tra
- Page 128: menor entidade, quixera sinalar que
- Page 132 and 133: A Lei orgánica 11/2003, do 29 de s
- Page 134 and 135: A cuestión radica na dúbida que x
- Page 138 and 139: to de coñecer a problemática; a t
- Page 140 and 141: xustifica a creación dun delito di
- Page 142 and 143: Tamén o Tribunal Supremo considero
- Page 144 and 145: A análise das cifras sobre delitos
- Page 146 and 147: cias máis graves. Ademais, a princ
- Page 148 and 149: A vivencia da inxustiza que supón
- Page 150 and 151: dereito penal debe cumprir a súa f
- Page 152 and 153: nese ambiente familiar. Trátase de
- Page 154 and 155: Inhumanas ou Degradantes e o artigo
- Page 156 and 157: definicións de tortura, como atent
- Page 158 and 159: Partindo desta concepción da integ
- Page 160 and 161: síndromes depresivas, os máis imp
- Page 162 and 163: En páxinas anteriores referíamos
- Page 164: A consideración actual de que o be
- Page 168 and 169: 1.- Da intensiva aplicación do Pri
- Page 170 and 171: É certo que suscita numerosas dúb
- Page 172 and 173: en todo caso considerando que os no
- Page 174 and 175: 2.- A necesaria atención aos inter
- Page 176 and 177: Con independencia da importancia do
- Page 178 and 179: Non obstante, é indubidable que a
- Page 180 and 181: Con independencia da escasa aplicac
- Page 182 and 183: sempre, diciamos, coñece a vítima
- Page 184 and 185: No momento en que se asume a citada
- Page 186 and 187:
Á marxe da xestión anteriormente
- Page 188 and 189:
VÍNCULO DAS VÍTIMAS DE SEXO MASCU
- Page 190 and 191:
SENTENZA CONDENATORIA OU ABSOLUTORI
- Page 192 and 193:
PROHIBICIÓN DE RESIDENCIARETIRADA
- Page 194 and 195:
MEDIDAS CIVÍSIMPOSICIÓN DE MEDIDA
- Page 196 and 197:
MEDIDAS DE ASISTENCIA E PROTECCIÓN
- Page 198 and 199:
pesar da posta en marcha polo Minis
- Page 200 and 201:
Medidas Penais acordadas por Xuíce
- Page 202 and 203:
Delito ao que están vinculadas as
- Page 204 and 205:
Período de consulta: Entre 06/06/2
- Page 206 and 207:
Na táboa anterior o acento ponse p
- Page 208 and 209:
posibilidades poucas veces chegan.
- Page 210 and 211:
É indubidable o complicado que sup
- Page 212:
lles posibilite ás mulleres percib
- Page 216 and 217:
DATA:MODELO DE SOLICITUDE DE ORDE D
- Page 218 and 219:
3. ¿Sabe se a citada persoa ten al
- Page 220 and 221:
MEDIDAS QUE SE SOLICITAN NO ÁMBITO
- Page 222:
ANEXO II: Exemplo dun suposto de se
- Page 225 and 226:
DATA PROFESIONAL XESTIÓN30-07-042-
- Page 227 and 228:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNsobre os d
- Page 229 and 230:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNtodos os i
- Page 232:
ANEXO III: DATOS DE VIOLENCIA CONTR
- Page 235 and 236:
O maior número de condenados espa
- Page 238 and 239:
1. IntroduciónA violencia de xéne
- Page 240 and 241:
desagrado e cólera; pouca toleranc
- Page 242 and 243:
Unha vez que o suxeito é quen de i
- Page 244 and 245:
Retroalimentación e reforzo.Para g
- Page 246 and 247:
- Avaliación do autoconcepto media
- Page 248 and 249:
mos os datos fornecidos polo cuesti
- Page 250 and 251:
3.2. Temporalización do programaA
- Page 252:
BIBLIOGRAFÍA
- Page 255 and 256:
• Bernal del Castillo: La Discrim
- Page 257 and 258:
256• Consello Xeral do Poder Xudi
- Page 259 and 260:
• Figueroa Navarro, M.ª C.: Las
- Page 261 and 262:
• Lagarde y de los Ríos, M.: Cla
- Page 263 and 264:
• Ministerio de Traballo e Asunto
- Page 265 and 266:
• Red Feminista contra la Violenc
- Page 267:
• Villota, P. e Ferrari, I.: La i