É certo que a adopción de medidas como as restritivas de dereitos, ao tratarse de restriciónsao exercicio de dereitos fundam<strong>en</strong>tais, deberán ser adoptadas con suma cautelae, por suposto, con suxeición ao principio de proporcionalidade exist<strong>en</strong>te <strong>en</strong>tre a medidaque se adopte e o interese que se trate de salvagardar; no <strong>en</strong>tanto, a inhibición porparte de xuíces e tribunais foi tan absoluta neste campo que o maior esforzo das reformaslexislativas operadas nos últimos anos foi polo camiño de reforzar a previsión legalde tales medidas; 160 e isto aínda cando antes das devanditas reformas, o artigo 13 daLei de axuizam<strong>en</strong>to criminal xa sinalaba como medida a adoptar polo xuíz a de “dar protecciónaos prexudicados”; o artigo 158 do Código civil, segundo redacción dada pola Leiorgánica 1/1996, do 15 de xaneiro, de protección xurídica do m<strong>en</strong>or, permitíalle ao xuíza adopción das medidas cautelares que estimase oportunas para apartar os fillos e fillasm<strong>en</strong>ores de calquera perigo, ou para evitar calquera prexuízo que puidese derivar darelación de filiación, <strong>en</strong>tre os cales, desde logo, se <strong>en</strong>contra o ter que convivir cun paique agride sistematicam<strong>en</strong>te a súa nai, ou incluso a eles mesmos; as devanditas medidas,sinala o precepto do Código civil, pod<strong>en</strong> adoptarse d<strong>en</strong>tro de calquera proceso, xasexa civil ou p<strong>en</strong>al, e, non obstante, tal precepto sistematicam<strong>en</strong>te non foi aplicado polosnosos tribunais.Á marxe do anteriorm<strong>en</strong>te exposto, e para xustificar que xa con anterioridade á Lei orgánica14/1999, do 9 de xuño, de modificación do Código P<strong>en</strong>al de 1995, <strong>en</strong> materia de protecciónás vítimas de malos tratos, e da Lei de axuizam<strong>en</strong>to criminal, que establecedunha forma exhaustiva as medidas cautelares a adoptar, 161 existía unha previsión legalespecífica para adoptar medidas de protección ás vítimas deste tipo de comportam<strong>en</strong>to,é necesario facer constar que a propia Lei orgánica 19/1994, do 23 de decembro, de protecciónde peritos e testemuñas <strong>en</strong> causas criminais, permitía, nos casos <strong>en</strong> que a autoridadexudicial apreciase un perigo grave para a persoa, para a liberdade ou para osb<strong>en</strong>s dos cales pret<strong>en</strong>dan o amparo, que non constase nas dilix<strong>en</strong>cias nin o nome nin o<strong>en</strong>derezo nin outros datos id<strong>en</strong>tificativos das testemuñas.Esta medida ap<strong>en</strong>as t<strong>en</strong> sido aplicada nas tramitacións das d<strong>en</strong>uncias de viol<strong>en</strong>cia d<strong>en</strong>trodo fogar; mesmo t<strong>en</strong> sido moi dificultoso evitar que o agresor coñecese o lugar ondese refuxiaba a vítima naqueles supostos <strong>en</strong> que esta se <strong>en</strong>contraba ingresada nunhacasa de acollida para mulleres vítimas de malos tratos, dificultando <strong>en</strong> moitas ocasiónso obxectivo de manter o anonimato dos citados c<strong>en</strong>tros, e co conseguinte perigo xa nonsó para a muller que participaba no proceso <strong>en</strong> cuestión, s<strong>en</strong>ón incluso para outrasmulleres alí ingresadas ou para os seus fillos e fillas.maneira que existe un amplo catálogo de posibilidades que, b<strong>en</strong> por falta de información, ou por específicaconv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>cia persoal, nin se instan, nin se aplican adecuadam<strong>en</strong>te”; Ganz<strong>en</strong>müller Roig, C.: Laviol<strong>en</strong>cia doméstica. Respuestas jurídicas desde una perspectiva sociológica. R G D 2000. (664-665).160 Véxase a Lei orgánica 14/1999, do 9 de xuño, antes referida.161 Entre as modificacións operadas pola L. O. 14/1999 destaca a introdución do artigo 544 bis da Lei deaxuizam<strong>en</strong>to criminal, que prevé un el<strong>en</strong>co de medidas cautelares <strong>en</strong>tre as cales se <strong>en</strong>contra: a prohibiciónde resid<strong>en</strong>cia no ámbito territorial que, segundo a gravidade das circunstancias, considere oxuíz; a prohibición de acudir a aqueles lugares que o xuíz determine; a prohibición de aproximación ávítima, familiares ou outras persoas que determine o xuíz, e a prohibición de comunicación por escrito,verbal ou visual, por calquera medio de comunicación ou medio informático ou telemático, coa graduaciónque sexa precisa a teor das circunstancias do caso.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres79
Realm<strong>en</strong>te, coido que se pode afirmar s<strong>en</strong> equivocarse que a previsión legal foi reiteradam<strong>en</strong>t<strong>en</strong>on aplicada polos órganos xurisdicionais s<strong>en</strong> que existise motivo ningún queimpedise a habilitación de medidas de protección naqueles supostos de grave ameazapara a vida das vítimas, ou de at<strong>en</strong>tado á súa integridade. 162Esta cuestión tamén foi analizada polo Consello Xeral do Poder Xudicial no seu informeprevio á emisión da Guía práctica contra a viol<strong>en</strong>cia doméstica, a que xa fixemos refer<strong>en</strong>ciacon anterioridade. 163 No citado informe maniféstase, no apartado relativo ás medidascautelares e de protección ás vítimas, que “constitúe un feito obxectivam<strong>en</strong>te constatabl<strong>en</strong>a actualidade a s<strong>en</strong>sación de desamparo que padec<strong>en</strong> as vítimas deste tipo dedelitos e, paralelam<strong>en</strong>te, a de impunidade que acompaña os autores deste tipo de agresións.As causas xeradoras deste resultado indesexable son múltiples, pero <strong>en</strong>tre elasdestacan poderosam<strong>en</strong>te as dúas seguintes: por un lado, o reducido número de s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>zascond<strong>en</strong>atorias que se ditan <strong>en</strong> relación co número real de agresións que se comet<strong>en</strong>no seo familiar, e por outro, a falta de inmediatez da resposta xudicial nos escasossupostos <strong>en</strong> que se formulan d<strong>en</strong>uncias, inmediatez que resulta imprescindible para provocarnos agresores a reflexión, o temor e, finalm<strong>en</strong>te, o abandono das súas condutasviol<strong>en</strong>tas ante a reacción fulminante e contund<strong>en</strong>te na súa contra do sistema legal”. 164Este exercicio de autocrítica supón un gran paso adiante na loita contra a viol<strong>en</strong>cia contraas mulleres, pero por si só non salva vidas se non comporta unha substancial modificaciónda mecánica de traballo de xuíces e tribunais 165 .Constitúe un presuposto irr<strong>en</strong>unciable o respecto e o mantem<strong>en</strong>to do amplo catálogo dedereitos que a nosa lei procesual p<strong>en</strong>al recolle a fin de garantir os dereitos dos imputa-80162 Para M. Comas de Argemir C<strong>en</strong>dra, “a excepción dos delitos relacionados co terrorismo e o narcotráfico,a experi<strong>en</strong>cia demostra que moi excepcionalm<strong>en</strong>te se aplica polos órganos xurisdicionais asmedidas de protección previstas nesta lei, nos delitos relacionados coa viol<strong>en</strong>cia familiar, a pesar deque no seu ámbito de aplicación non se exceptúa ningún dos delitos previstos e tipificados no CódigoP<strong>en</strong>al(...) non existe obstáculo legal ningún, <strong>en</strong> aplicación desta lei, para que nos caso de ameazas demorte graves nos cales se aprecie real perigo para a integridade física da vítima se acorde a súa protección...”.“Novedades legislativas introducidas por la L. O. 14/1999, de 9 de junio, <strong>en</strong> materia de proteccióna las víctimas de malos tratos: las faltas p<strong>en</strong>ales, p<strong>en</strong>as accesorias y medidas cautelares”;Comas de Argemir C<strong>en</strong>dra, M.: La viol<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> el ámbito familiar. Aspectos sociológicos y jurídicos,Consello Xeral do Poder Xudicial, Madrid, 2001, p. 215.163 Véxase o Informe do Consello Xeral do Poder Xudicial, maio 2001, Apartado 5 F: Medidas cautelaresy medidas de protección de la víctima: su falta de eficacia actual.164 É quizais moi significativo que, <strong>en</strong> relación co delito de viol<strong>en</strong>cia habitual, na súa redacción dada poloCódigo P<strong>en</strong>al de 1995, o Tribunal Supremo só tivese ocasión de se pronunciar no marco da casación<strong>en</strong> seis ocasións: STS do 29 de abril de 1999 (RJ 1999/3332); STS do 19 de maio de 2000 (RX2000/4896); STS do 24 de xuño de 2000 (RX 2000\5792); STS do 26 de xuño de 2000 (RX2000\5801); STS do 7 de setembro de 2000 (RX 2000/7925); e STS do 5 de marzo de 2001 (RX2001\1304).165 Véxase ao respecto a análise sobre a aplicación do artigo 544 bis realizado por Magro Servet, V.: “Lamodificación de la regulación de la ord<strong>en</strong> de protección <strong>en</strong> el proyecto de ley de medidas de protecciónintegral contra la viol<strong>en</strong>cia de género” <strong>en</strong> La Ley, año XXV, n.º 6096, 29 de setembro de 2004, p. 2.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres
- Page 1:
O Tratamento penal da violenciacont
- Page 5 and 6:
Edita:Autora:Dep. Legal:ISBN:Serviz
- Page 8:
PresentaciónA violencia contra as
- Page 11 and 12:
2.C.2.- Utilización de armas .....
- Page 14 and 15:
IntroduciónNinguén discute hoxe e
- Page 16:
tema penal ante algunhas das condut
- Page 20 and 21:
A.- O grao de tolerancia ante o exe
- Page 22 and 23:
nenas ou das mulleres, causando en
- Page 24 and 25:
2002, se ben foron examinados 72 su
- Page 26 and 27:
A primeira vista parece innecesario
- Page 28 and 29:
Non podemos esquecer que a violenci
- Page 30 and 31: activo compromiso de defensa e prom
- Page 32 and 33: como causa necesaria ou suficiente
- Page 34 and 35: Estado de Dereito é imprescindible
- Page 36 and 37: dun lugar de acceso restrinxido aos
- Page 38 and 39: sas tan distintas como son o xéner
- Page 40 and 41: expresar de forma unívoca o mesmo
- Page 42 and 43: D.- A estrutura social como mecanis
- Page 44 and 45: cial encóntrase nas experiencias d
- Page 46 and 47: como estratexia de control das súa
- Page 48 and 49: CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 50 and 51: CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 52 and 53: tude cos citados polo representante
- Page 54 and 55: E.- A introdución da perspectiva d
- Page 56 and 57: das importantes modificacións oper
- Page 58 and 59: En canto ao ámbito do ordenamento
- Page 60 and 61: a ausencia de prestacións sociais
- Page 62 and 63: As mulleres coidadoras dos fillos e
- Page 64 and 65: e a discapacidade, mesmo cando son
- Page 66 and 67: As mulleres adolescentes ás cales
- Page 68 and 69: En definitiva, ¿por que é tan imp
- Page 70 and 71: - promover o emprego das inmigrante
- Page 72 and 73: Viría ser o mesmo que absterse de
- Page 74 and 75: do na sociedade e con claras manife
- Page 76 and 77: G.- O principio de intervención m
- Page 78 and 79: Quizais, e sobre todo en relación
- Page 82 and 83: dos; pero o respecto a este catálo
- Page 84 and 85: O Ministerio de Traballo e Asuntos
- Page 86 and 87: nos se se lle deu desde o Ministeri
- Page 88 and 89: dade das persoas. A análise das ac
- Page 90 and 91: As resolucións que foron obxecto d
- Page 92 and 93: cento dos supostos 196 impúxose a
- Page 94 and 95: 2.C.4.- Presenza doutras persoasO e
- Page 96 and 97: puidera darse dos deberes inherente
- Page 98 and 99: Xa dunha forma expresa a Lei orgán
- Page 100 and 101: iso, unicamente se conceptúa a imp
- Page 102 and 103: lectualizando a súa expresión a t
- Page 104 and 105: homicidio entre parellas con respec
- Page 106 and 107: O estudo a que nos estamos a referi
- Page 108 and 109: Así o considerou tamén recentemen
- Page 110 and 111: anterioridade ao Código Penal de 1
- Page 112 and 113: “motivos” entenderanse os móbi
- Page 114 and 115: que as unións de feito tiveron na
- Page 116 and 117: pode producirse un incremento do de
- Page 118 and 119: O lugar onde se leva a cabo a comis
- Page 120 and 121: O domicilio conxugal, por tratarse
- Page 122 and 123: H.- A voltas coa posible despenaliz
- Page 124 and 125: cales a pena é evidentemente un fr
- Page 126 and 127: cia con anterioridade e no cal, tra
- Page 128: menor entidade, quixera sinalar que
- Page 132 and 133:
A Lei orgánica 11/2003, do 29 de s
- Page 134 and 135:
A cuestión radica na dúbida que x
- Page 136 and 137:
En definitiva, para os autores ante
- Page 138 and 139:
to de coñecer a problemática; a t
- Page 140 and 141:
xustifica a creación dun delito di
- Page 142 and 143:
Tamén o Tribunal Supremo considero
- Page 144 and 145:
A análise das cifras sobre delitos
- Page 146 and 147:
cias máis graves. Ademais, a princ
- Page 148 and 149:
A vivencia da inxustiza que supón
- Page 150 and 151:
dereito penal debe cumprir a súa f
- Page 152 and 153:
nese ambiente familiar. Trátase de
- Page 154 and 155:
Inhumanas ou Degradantes e o artigo
- Page 156 and 157:
definicións de tortura, como atent
- Page 158 and 159:
Partindo desta concepción da integ
- Page 160 and 161:
síndromes depresivas, os máis imp
- Page 162 and 163:
En páxinas anteriores referíamos
- Page 164:
A consideración actual de que o be
- Page 168 and 169:
1.- Da intensiva aplicación do Pri
- Page 170 and 171:
É certo que suscita numerosas dúb
- Page 172 and 173:
en todo caso considerando que os no
- Page 174 and 175:
2.- A necesaria atención aos inter
- Page 176 and 177:
Con independencia da importancia do
- Page 178 and 179:
Non obstante, é indubidable que a
- Page 180 and 181:
Con independencia da escasa aplicac
- Page 182 and 183:
sempre, diciamos, coñece a vítima
- Page 184 and 185:
No momento en que se asume a citada
- Page 186 and 187:
Á marxe da xestión anteriormente
- Page 188 and 189:
VÍNCULO DAS VÍTIMAS DE SEXO MASCU
- Page 190 and 191:
SENTENZA CONDENATORIA OU ABSOLUTORI
- Page 192 and 193:
PROHIBICIÓN DE RESIDENCIARETIRADA
- Page 194 and 195:
MEDIDAS CIVÍSIMPOSICIÓN DE MEDIDA
- Page 196 and 197:
MEDIDAS DE ASISTENCIA E PROTECCIÓN
- Page 198 and 199:
pesar da posta en marcha polo Minis
- Page 200 and 201:
Medidas Penais acordadas por Xuíce
- Page 202 and 203:
Delito ao que están vinculadas as
- Page 204 and 205:
Período de consulta: Entre 06/06/2
- Page 206 and 207:
Na táboa anterior o acento ponse p
- Page 208 and 209:
posibilidades poucas veces chegan.
- Page 210 and 211:
É indubidable o complicado que sup
- Page 212:
lles posibilite ás mulleres percib
- Page 216 and 217:
DATA:MODELO DE SOLICITUDE DE ORDE D
- Page 218 and 219:
3. ¿Sabe se a citada persoa ten al
- Page 220 and 221:
MEDIDAS QUE SE SOLICITAN NO ÁMBITO
- Page 222:
ANEXO II: Exemplo dun suposto de se
- Page 225 and 226:
DATA PROFESIONAL XESTIÓN30-07-042-
- Page 227 and 228:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNsobre os d
- Page 229 and 230:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNtodos os i
- Page 232:
ANEXO III: DATOS DE VIOLENCIA CONTR
- Page 235 and 236:
O maior número de condenados espa
- Page 238 and 239:
1. IntroduciónA violencia de xéne
- Page 240 and 241:
desagrado e cólera; pouca toleranc
- Page 242 and 243:
Unha vez que o suxeito é quen de i
- Page 244 and 245:
Retroalimentación e reforzo.Para g
- Page 246 and 247:
- Avaliación do autoconcepto media
- Page 248 and 249:
mos os datos fornecidos polo cuesti
- Page 250 and 251:
3.2. Temporalización do programaA
- Page 252:
BIBLIOGRAFÍA
- Page 255 and 256:
• Bernal del Castillo: La Discrim
- Page 257 and 258:
256• Consello Xeral do Poder Xudi
- Page 259 and 260:
• Figueroa Navarro, M.ª C.: Las
- Page 261 and 262:
• Lagarde y de los Ríos, M.: Cla
- Page 263 and 264:
• Ministerio de Traballo e Asunto
- Page 265 and 266:
• Red Feminista contra la Violenc
- Page 267:
• Villota, P. e Ferrari, I.: La i