das importantes modificacións operadas nos últimos anos, moitas das característicasdesa construción social se mantiveron practicam<strong>en</strong>te invariables no tempo.O obxectivo estriba non <strong>en</strong> negar o feito da difer<strong>en</strong>za s<strong>en</strong>ón o efecto negativo que supuxo,para as condicións de vida das persoas dun dos sexos, a distinta valoración que selles adxudicou a tales difer<strong>en</strong>zas. Partindo desta consideración, a igualdade de xéneroimplicaría a igualitaria valoración da achega dos homes e das mulleres á sociedade.Así o concibe o Grupo de Especialistas <strong>en</strong> Mainstreaming ao afirmar que “a igualdadede xénero significa deseñar cómo avanzar, cambiar os marcos conceptuais da sociedadeque contribú<strong>en</strong> ao mantem<strong>en</strong>to de relacións desiguais de poder <strong>en</strong>tre homes e mulleres”.96En palabras de Amorós, cando se persegue a igualdade do que se trata é de establecerunha relación de homologación, de localización nun mesmo rango de calidades ou desuxeitos que son difer<strong>en</strong>tes e perfectam<strong>en</strong>te discernibles. “Que se estableza unha relaciónde equival<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>tre dúas persoas ou grupos non prexulga para nada que cultiv<strong>en</strong>idénticos valores, s<strong>en</strong>ón que tales valores, difer<strong>en</strong>tes, se valid<strong>en</strong> de acordo cun baremoque os homologa. Todo dereito á difer<strong>en</strong>za presupón, obviam<strong>en</strong>te, a igualdade”. 97A disolución das imaxes de xénero non implicaría, por tanto, negar o feito da difer<strong>en</strong>za–nada máis afastado da int<strong>en</strong>ción– s<strong>en</strong>ón establecer os mecanismos idóneos para impedirque a asignación de valores distintos perpetúe a desigualdade, e nisto o ord<strong>en</strong>am<strong>en</strong>toxurídico constitúe un instrum<strong>en</strong>to capaz e imprescindible; todo isto desde unha posiciónque concibe que o cambio xa non só é solicitado polas mulleres, s<strong>en</strong>ón por todaunha sociedade moito máis coñecedora e s<strong>en</strong>sibilizada coas consecu<strong>en</strong>cias desa desigualdade,que asume tal problemática como perturbadora da estrutura social e cuxaresolución recae sobre toda a cidadanía. Coido que segu<strong>en</strong> vix<strong>en</strong>tes as reflexións achegadaspolo Tribunal Constitucional, a través da s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>za 145/1991, do 1 de xullo, d<strong>en</strong>trodo ámbito do traballo, relativas aos “tratam<strong>en</strong>tos formalm<strong>en</strong>te non discriminatorios doscales derivan, polas difer<strong>en</strong>zas fácticas que teñ<strong>en</strong> lugar <strong>en</strong>tre traballadores de diversosexo, consecu<strong>en</strong>cias desiguais prexudiciais polo impacto difer<strong>en</strong>ciador e desfavorableque tratam<strong>en</strong>tos formalm<strong>en</strong>te iguais ou razoablem<strong>en</strong>te desiguais teñ<strong>en</strong> sobre os traballadoresdun e outro sexo por mor da difer<strong>en</strong>za sexual” 98 .Cabe, por tanto, preguntar se os instrum<strong>en</strong>tos con que se pret<strong>en</strong>de cumprir o mandatoconstitucional de respecto ao principio de igualdade son os adecuados, se a construciónxurídica que, directa ou indirectam<strong>en</strong>te, contribuíu ao mantem<strong>en</strong>to da estrutura socialnon igualitaria, que favorece e serve de amparo ao exercicio da viol<strong>en</strong>cia, podería sersubstancialm<strong>en</strong>te mellorable introducindo na súa análise a dim<strong>en</strong>sión de xénero.96 Mainstreaming de Género. Informe final de las actividades del Grupo de Especialistas <strong>en</strong>Mainstreaming. (EG-S-M) Marco conceptual, metodológico y pres<strong>en</strong>tación de “bu<strong>en</strong>as prácticas”,Instituto da Muller, Madrid, 2003, p. 13.97 Amorós, C.: “Igualdad e id<strong>en</strong>tidad” <strong>en</strong> El concepto de igualdad, Editorial Pablo Iglesias, Madrid, 1994,p. 31.98 STC 145/1991, do 1 de xullo, que introduce o concepto de discriminación indirecta, con cita expresada xurisprud<strong>en</strong>cia do Tribunal de Xustiza da Unión Europea.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres55
Non debemos esquecer que esa propia construción xurídica dotou durante anos derango legal discriminacións odiosas, no terreo tanto do público coma do privado, polo queparece razoable suscitar a dúbida de se se constitúe nunha vía idónea para alcanzar aigualdade ou debe ser completada a través deste instrum<strong>en</strong>to, que permitiría visibilizaros efectos que derivan da súa aplicación na vida dos homes e das mulleres. 99No <strong>en</strong>tanto, é necesario partir de que a posible introdución da dim<strong>en</strong>sión de xénero nonimplica desvirtuar ou esquecer a vix<strong>en</strong>cia do principio de igualdade ou do universalismodos dereitos fundam<strong>en</strong>tais, s<strong>en</strong>ón que, polo contrario, propón unha nova construción dosanteriores que non faga abstracción da difer<strong>en</strong>za sexual 100 .A análise do impacto que unha norma p<strong>en</strong>al, na súa promulgación, na súa aplicación ouna súa execución, t<strong>en</strong> sobre os individuos dun ou outro sexo constitúe un instrum<strong>en</strong>toque o ord<strong>en</strong>am<strong>en</strong>to xurídico non pode desprezar.A análise dese impacto, a introdución desta dim<strong>en</strong>sión de xénero é o que se coñececomo mainstreaming de xénero, termo que, aínda que resultou de difícil translación aonoso idioma, foi traducido como “principio de transversalidade”.A introdución deste principio convértese <strong>en</strong> marco xurídico a través da Plataforma paraa Acción da IV Confer<strong>en</strong>cia Mundial sobre as mulleres de Beijing. No apartado D establéceseque “ao abordar a viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres, os gobernos e outras <strong>en</strong>tidadesdeb<strong>en</strong> propiciar a integración activa e visible da perspectiva de xénero <strong>en</strong> todas as políticase programas, de modo que se realice unha análise dos seus posibles efectos sobremulleres e homes, respectivam<strong>en</strong>te, antes de tomar decisións”. Consecu<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te, noObxectivo Estratéxico H.2. recóllese a necesidade de “integrar perspectivas de xéneronas lexislacións, políticas, programas e proxectos estatais.”Tal obxectivo estratéxico establece unha serie de medidas que deberán adoptar osgobernos, de <strong>en</strong>tre as cales quixera destacar as seguintes: a) velar por que, antes deadoptar decisións <strong>en</strong> materia de políticas, se realice unha análise das súas repercusiónsnas mulleres e os homes; b) promover estratexias e obxectivos nacionais relacionadoscoa igualdade <strong>en</strong>tre mulleres e homes co fin de eliminar os obstáculos ao exercicio dosdereitos da muller e erradicar todas as formas de discriminación contra a muller; c) traballarcos membros dos órganos lexislativos, segundo proceda, co fin de promover aintrodución <strong>en</strong> todas as lexislacións e políticas dunha perspectiva de xénero. 1015699 Véxase ao respecto Sevilla Merino, J.: “Igualdad y discriminación” <strong>en</strong> Igualdad de mujeres y hombresa la luz del Tratado de Ámsterdam, Instituto da Muller, Madrid, 2001, p. 22.100 Para L. Ferrajli “a difer<strong>en</strong>za feminina non sofre discriminación no plano xurídico, posto que neste planoresulta descoñecida, ocultada e <strong>en</strong>mascarada: as mulleres teñ<strong>en</strong> os mesmos dereitos que os homes<strong>en</strong> canto son consideradas ou se finxe que son coma os do home e se asimilan a eles nos estilos devida e nos modelos de comportam<strong>en</strong>to. Pero precisam<strong>en</strong>te porque, descoñecida de dereito, aquelaresulta p<strong>en</strong>alizada de feito, o mesmo para as mulleres que se asimilan que para as que non se asimilan,polas amplas marxes de inefectividade da proclamada igualdade”; Ferrajoli, L.: Derechos y garantías.La ley del más débil, Trotta, Madrid, 1999, p. 75.101 Declaración e Plataforma de Acción de Beijing. Obxectivo estratéxico H.2. Las confer<strong>en</strong>cias mundialesde Naciones Unidas sobre las mujeres, Instituto da Muller, Madrid, 1999, p. 572.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres
- Page 1:
O Tratamento penal da violenciacont
- Page 5 and 6: Edita:Autora:Dep. Legal:ISBN:Serviz
- Page 8: PresentaciónA violencia contra as
- Page 11 and 12: 2.C.2.- Utilización de armas .....
- Page 14 and 15: IntroduciónNinguén discute hoxe e
- Page 16: tema penal ante algunhas das condut
- Page 20 and 21: A.- O grao de tolerancia ante o exe
- Page 22 and 23: nenas ou das mulleres, causando en
- Page 24 and 25: 2002, se ben foron examinados 72 su
- Page 26 and 27: A primeira vista parece innecesario
- Page 28 and 29: Non podemos esquecer que a violenci
- Page 30 and 31: activo compromiso de defensa e prom
- Page 32 and 33: como causa necesaria ou suficiente
- Page 34 and 35: Estado de Dereito é imprescindible
- Page 36 and 37: dun lugar de acceso restrinxido aos
- Page 38 and 39: sas tan distintas como son o xéner
- Page 40 and 41: expresar de forma unívoca o mesmo
- Page 42 and 43: D.- A estrutura social como mecanis
- Page 44 and 45: cial encóntrase nas experiencias d
- Page 46 and 47: como estratexia de control das súa
- Page 48 and 49: CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 50 and 51: CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 52 and 53: tude cos citados polo representante
- Page 54 and 55: E.- A introdución da perspectiva d
- Page 58 and 59: En canto ao ámbito do ordenamento
- Page 60 and 61: a ausencia de prestacións sociais
- Page 62 and 63: As mulleres coidadoras dos fillos e
- Page 64 and 65: e a discapacidade, mesmo cando son
- Page 66 and 67: As mulleres adolescentes ás cales
- Page 68 and 69: En definitiva, ¿por que é tan imp
- Page 70 and 71: - promover o emprego das inmigrante
- Page 72 and 73: Viría ser o mesmo que absterse de
- Page 74 and 75: do na sociedade e con claras manife
- Page 76 and 77: G.- O principio de intervención m
- Page 78 and 79: Quizais, e sobre todo en relación
- Page 80 and 81: É certo que a adopción de medidas
- Page 82 and 83: dos; pero o respecto a este catálo
- Page 84 and 85: O Ministerio de Traballo e Asuntos
- Page 86 and 87: nos se se lle deu desde o Ministeri
- Page 88 and 89: dade das persoas. A análise das ac
- Page 90 and 91: As resolucións que foron obxecto d
- Page 92 and 93: cento dos supostos 196 impúxose a
- Page 94 and 95: 2.C.4.- Presenza doutras persoasO e
- Page 96 and 97: puidera darse dos deberes inherente
- Page 98 and 99: Xa dunha forma expresa a Lei orgán
- Page 100 and 101: iso, unicamente se conceptúa a imp
- Page 102 and 103: lectualizando a súa expresión a t
- Page 104 and 105: homicidio entre parellas con respec
- Page 106 and 107:
O estudo a que nos estamos a referi
- Page 108 and 109:
Así o considerou tamén recentemen
- Page 110 and 111:
anterioridade ao Código Penal de 1
- Page 112 and 113:
“motivos” entenderanse os móbi
- Page 114 and 115:
que as unións de feito tiveron na
- Page 116 and 117:
pode producirse un incremento do de
- Page 118 and 119:
O lugar onde se leva a cabo a comis
- Page 120 and 121:
O domicilio conxugal, por tratarse
- Page 122 and 123:
H.- A voltas coa posible despenaliz
- Page 124 and 125:
cales a pena é evidentemente un fr
- Page 126 and 127:
cia con anterioridade e no cal, tra
- Page 128:
menor entidade, quixera sinalar que
- Page 132 and 133:
A Lei orgánica 11/2003, do 29 de s
- Page 134 and 135:
A cuestión radica na dúbida que x
- Page 136 and 137:
En definitiva, para os autores ante
- Page 138 and 139:
to de coñecer a problemática; a t
- Page 140 and 141:
xustifica a creación dun delito di
- Page 142 and 143:
Tamén o Tribunal Supremo considero
- Page 144 and 145:
A análise das cifras sobre delitos
- Page 146 and 147:
cias máis graves. Ademais, a princ
- Page 148 and 149:
A vivencia da inxustiza que supón
- Page 150 and 151:
dereito penal debe cumprir a súa f
- Page 152 and 153:
nese ambiente familiar. Trátase de
- Page 154 and 155:
Inhumanas ou Degradantes e o artigo
- Page 156 and 157:
definicións de tortura, como atent
- Page 158 and 159:
Partindo desta concepción da integ
- Page 160 and 161:
síndromes depresivas, os máis imp
- Page 162 and 163:
En páxinas anteriores referíamos
- Page 164:
A consideración actual de que o be
- Page 168 and 169:
1.- Da intensiva aplicación do Pri
- Page 170 and 171:
É certo que suscita numerosas dúb
- Page 172 and 173:
en todo caso considerando que os no
- Page 174 and 175:
2.- A necesaria atención aos inter
- Page 176 and 177:
Con independencia da importancia do
- Page 178 and 179:
Non obstante, é indubidable que a
- Page 180 and 181:
Con independencia da escasa aplicac
- Page 182 and 183:
sempre, diciamos, coñece a vítima
- Page 184 and 185:
No momento en que se asume a citada
- Page 186 and 187:
Á marxe da xestión anteriormente
- Page 188 and 189:
VÍNCULO DAS VÍTIMAS DE SEXO MASCU
- Page 190 and 191:
SENTENZA CONDENATORIA OU ABSOLUTORI
- Page 192 and 193:
PROHIBICIÓN DE RESIDENCIARETIRADA
- Page 194 and 195:
MEDIDAS CIVÍSIMPOSICIÓN DE MEDIDA
- Page 196 and 197:
MEDIDAS DE ASISTENCIA E PROTECCIÓN
- Page 198 and 199:
pesar da posta en marcha polo Minis
- Page 200 and 201:
Medidas Penais acordadas por Xuíce
- Page 202 and 203:
Delito ao que están vinculadas as
- Page 204 and 205:
Período de consulta: Entre 06/06/2
- Page 206 and 207:
Na táboa anterior o acento ponse p
- Page 208 and 209:
posibilidades poucas veces chegan.
- Page 210 and 211:
É indubidable o complicado que sup
- Page 212:
lles posibilite ás mulleres percib
- Page 216 and 217:
DATA:MODELO DE SOLICITUDE DE ORDE D
- Page 218 and 219:
3. ¿Sabe se a citada persoa ten al
- Page 220 and 221:
MEDIDAS QUE SE SOLICITAN NO ÁMBITO
- Page 222:
ANEXO II: Exemplo dun suposto de se
- Page 225 and 226:
DATA PROFESIONAL XESTIÓN30-07-042-
- Page 227 and 228:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNsobre os d
- Page 229 and 230:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNtodos os i
- Page 232:
ANEXO III: DATOS DE VIOLENCIA CONTR
- Page 235 and 236:
O maior número de condenados espa
- Page 238 and 239:
1. IntroduciónA violencia de xéne
- Page 240 and 241:
desagrado e cólera; pouca toleranc
- Page 242 and 243:
Unha vez que o suxeito é quen de i
- Page 244 and 245:
Retroalimentación e reforzo.Para g
- Page 246 and 247:
- Avaliación do autoconcepto media
- Page 248 and 249:
mos os datos fornecidos polo cuesti
- Page 250 and 251:
3.2. Temporalización do programaA
- Page 252:
BIBLIOGRAFÍA
- Page 255 and 256:
• Bernal del Castillo: La Discrim
- Page 257 and 258:
256• Consello Xeral do Poder Xudi
- Page 259 and 260:
• Figueroa Navarro, M.ª C.: Las
- Page 261 and 262:
• Lagarde y de los Ríos, M.: Cla
- Page 263 and 264:
• Ministerio de Traballo e Asunto
- Page 265 and 266:
• Red Feminista contra la Violenc
- Page 267:
• Villota, P. e Ferrari, I.: La i