H.- A voltas coa posible desp<strong>en</strong>alización das condutasviol<strong>en</strong>tas no seo do fogar familiarA crec<strong>en</strong>te aparición nos distintos medios de comunicación dos supostos <strong>en</strong> que a graveproblemática da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres queda claram<strong>en</strong>te plasmada fixo crecer apreocupación dos distintos estam<strong>en</strong>tos con vinculación directa coa resolución daquela.Así, o Pl<strong>en</strong>o do Consello Xeral do Poder Xudicial do 21 de marzo de 2001, dedicado áanálise sobre “A problemática xurídica derivada da viol<strong>en</strong>cia doméstica”, ao cal xa fixemosrefer<strong>en</strong>cia con anterioridade, na busca de solucións no ámbito xurisdicional, suscitanovam<strong>en</strong>te a posibilidade de que as faltas relativas á viol<strong>en</strong>cia que se exerce no seodo fogar ou <strong>en</strong>tre persoas unidas por vínculos afectivos que conviv<strong>en</strong> no mesmo domiciliopoidan ser excluídas do ámbito de interv<strong>en</strong>ción p<strong>en</strong>al.En palabras do Consello Xeral do Poder Xudicial, “... nos demais casos, obxectivam<strong>en</strong>tede m<strong>en</strong>or <strong>en</strong>tidade, a resposta non debe provir do ámbito p<strong>en</strong>al (<strong>en</strong> coher<strong>en</strong>cia co criterioexpresado no Libro Branco da Xustiza, que propugnaba a desaparición de todas asfaltas p<strong>en</strong>ais), s<strong>en</strong>ón da xurisdición civil, para que sexa o xuíz desta orde, ou, noutrocaso, o xuíz de familia, que coñeza do proceso de separación, nulidade ou divorcio, o queadopte as medidas de todo tipo que procedan para a corrección destas condutas viol<strong>en</strong>tasmáis leves, ou <strong>en</strong> todo caso indesexables.Esta proposta non debe <strong>en</strong>t<strong>en</strong>derse, de ningún xeito, como unha negación ou un descoñecem<strong>en</strong>toda gravidade intrínseca que sempre acompaña a viol<strong>en</strong>cia doméstica, s<strong>en</strong>óncomo unha nova maneira de <strong>en</strong>focar, desde o respecto ao principio constitucional de proporcionalidade,a solución do problema que xeran as agresións de m<strong>en</strong>or int<strong>en</strong>sidade,que, por non ter<strong>en</strong> <strong>en</strong>tidade sufici<strong>en</strong>te para ser<strong>en</strong> cualificadas como delito, son consideradasfaltas, e que, por tal motivo, na maioría dos casos quedan actualm<strong>en</strong>te s<strong>en</strong> adecuadaresposta desde o ámbito p<strong>en</strong>al <strong>en</strong> función da imposibilidade legal de adoptarmedidas cautelares e de protección da vítima verdadeiram<strong>en</strong>te eficaces.Desde esta perspectiva, o Consello Xeral do Poder Xudicial estima que a atribución dacompet<strong>en</strong>cia para coñecer deste tipo de infraccións ao xuíz civil ou, de ser o caso, aoxuíz de familia que xa estea coñec<strong>en</strong>do do proceso de separación, nulidade ou divorcio,pode ser unha medida eficaz para combater esas condutas viol<strong>en</strong>tas que, pola súam<strong>en</strong>or int<strong>en</strong>sidade, non poidan ser conceptuadas como delito, pero que, pola súa gravidadeintrínseca, merec<strong>en</strong> ser corrixidas xudicialm<strong>en</strong>te. Neste s<strong>en</strong>tido, a lexislación deberíadotar o xuíz civil de todas as prerrogativas que for<strong>en</strong> precisas para que estas infraccións,que serían constitutivas de ilícitos civís, fos<strong>en</strong> obxecto das medidas coactivas proced<strong>en</strong>tes<strong>en</strong> proporción á súa <strong>en</strong>tidade, e para que, ademais, tives<strong>en</strong> adecuado reflexono ámbito familiar -con indep<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia de que existise ou non previam<strong>en</strong>te un procedem<strong>en</strong>tode nulidade, separación ou divorcio- mediante a adopción das correspond<strong>en</strong>tesmedidas de protección dos outros membros do grupo familiar.Esta modificación lexislativa debería completarse mediante a previsión dos mecanismosprecisos para que o xuíz de familia puidese adoptar motivadam<strong>en</strong>te as medidas necesariaspara int<strong>en</strong>tar dar solución, cautelar e definitivam<strong>en</strong>te, ás distintas situacións conflitivasque se xeran nos supostos de crises familiares.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres121
Esta proposta t<strong>en</strong>de, <strong>en</strong> definitiva, a propiciar unha maior interv<strong>en</strong>ción xudicial naquelessupostos, moi frecu<strong>en</strong>tes na práctica, de infraccións que, por non ter<strong>en</strong> <strong>en</strong>tidade bastantepara ser<strong>en</strong> sancionadas como delito a teor da lexislación vix<strong>en</strong>te, quedan s<strong>en</strong> adecuadaresposta, ante o fracaso constatado das faltas contempladas no Código P<strong>en</strong>alcomo mecanismo de prev<strong>en</strong>ción e sanción deste tipo de condutas. Deste modo, ademais,a compet<strong>en</strong>cia dos xuíces de cada orde xurisdicional quedaría claram<strong>en</strong>te determinada,e eliminaríase a posibilidade de que a insufici<strong>en</strong>te concreción daquela puideseconstituír na práctica un obstáculo, real ou apar<strong>en</strong>te, para a inmediata formulación daresposta xudicial que <strong>en</strong> tales supostos resulta imprescindible como factor disuasoriopara previr a aparición e frear a repetición de condutas similares”. 286A devandita proposta, aínda que á vista das reformas operadas pola Lei orgánica 1/2004se constata que non foi <strong>en</strong> absoluto asumida polo lexislador, si é necesario destacar quefoi contestada desde distintos ámbitos, 287 tanto <strong>en</strong> relación coa análise que nela se fairespecto á problemática da viol<strong>en</strong>cia d<strong>en</strong>tro do ámbito doméstico, como <strong>en</strong> relación áproposta que se formula como medio idóneo. A principal crítica radica <strong>en</strong> que a travésdela se está promov<strong>en</strong>do a desp<strong>en</strong>alización das agresións no ámbito familiar candoestas non teñan consideración sufici<strong>en</strong>te como para ser<strong>en</strong> axuizadas como un delito delesións, ou, de ser o caso, cando a inexist<strong>en</strong>cia da habitualidade impida considerar a condutacomo <strong>en</strong>cadrable no artigo 153 do Código P<strong>en</strong>al, que castiga a viol<strong>en</strong>cia habitual.O motivo aducido polo Consello Xeral do Poder Xudicial radica na consideración do “fracasoconstatado das faltas contempladas no Código P<strong>en</strong>al como mecanismo de prev<strong>en</strong>cióne sanción deste tipo de condutas”. Á vista do argum<strong>en</strong>tado parece deducirse que oConsello Xeral do Poder Xudicial apunta á vix<strong>en</strong>cia do principio de efectividade ou idoneidade,tamén chamado de utilidade. En palabras de LUZÓN PEÑA 288 “este principio,que arranca de Liszt, aparece tamén reflectido por M. E. Mayer cando na súa triloxía esixíaque o b<strong>en</strong> xurídico fose merecedor, necesitado e capaz de protección. En at<strong>en</strong>ción aesta capacidade de protección, poderase falar ou non de eficacia do dereito p<strong>en</strong>al, e haique r<strong>en</strong>unciar á súa interv<strong>en</strong>ción cando sexa político-criminalm<strong>en</strong>te inoperante, ineficaz,inadecuado ou incluso contraproduc<strong>en</strong>te para evitar delitos”.A experi<strong>en</strong>cia t<strong>en</strong> demostrado que o exercicio da viol<strong>en</strong>cia habitual e da espiral de viol<strong>en</strong>cia<strong>en</strong> que se des<strong>en</strong>volv<strong>en</strong> os suxeitos dalgunhas familias comeza con condutas que,nos seus primeiros mom<strong>en</strong>tos, poderían ser obxecto de sanción p<strong>en</strong>al pola vía das faltasprevistas nos artigos 617 e 620 do Código P<strong>en</strong>al. Tamén puido ser constatado que,<strong>en</strong> moitas ocasións, o feito de ter sido d<strong>en</strong>unciado e mesmo cond<strong>en</strong>ado conforme osdevanditos artigos do Código P<strong>en</strong>al, non impediu no seu mom<strong>en</strong>to que a conduta serepetise ou mesmo que se acrec<strong>en</strong>tase, tanto na súa gravidade como <strong>en</strong> razón da súareiteración; non obstante, <strong>en</strong> moitas ocasións, unha primeira interv<strong>en</strong>ción do dereitop<strong>en</strong>al pola vía das faltas foi mecanismo válido para evitar que a conduta se repita, e istoaínda a pesar de levidade da sanción que comporta; s<strong>en</strong> esquecer, ademais, que a “eficaciada p<strong>en</strong>a non debe medirse só sobre a base dos que xa delinquiron, fronte aos122286 Véxase Acordo do Pl<strong>en</strong>o do Consello Xeral do Poder Xudicial do 21 de marzo de 2001, p. 57.287 Véxase Durán Febrer, M.: “¿La Jurisdicción civil es una alternativa para combatir la Viol<strong>en</strong>ciaDoméstica?” <strong>en</strong> Artículo 14. Una perspectiva de género, Boletín de Información y Análisis Jurídico, nº7, (2001), p. 4 e ss.288 Luzón Peña, D. M.: Curso de Derecho P<strong>en</strong>al, Universitas, Madrid, 1996, p. 84.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres
- Page 1:
O Tratamento penal da violenciacont
- Page 5 and 6:
Edita:Autora:Dep. Legal:ISBN:Serviz
- Page 8:
PresentaciónA violencia contra as
- Page 11 and 12:
2.C.2.- Utilización de armas .....
- Page 14 and 15:
IntroduciónNinguén discute hoxe e
- Page 16:
tema penal ante algunhas das condut
- Page 20 and 21:
A.- O grao de tolerancia ante o exe
- Page 22 and 23:
nenas ou das mulleres, causando en
- Page 24 and 25:
2002, se ben foron examinados 72 su
- Page 26 and 27:
A primeira vista parece innecesario
- Page 28 and 29:
Non podemos esquecer que a violenci
- Page 30 and 31:
activo compromiso de defensa e prom
- Page 32 and 33:
como causa necesaria ou suficiente
- Page 34 and 35:
Estado de Dereito é imprescindible
- Page 36 and 37:
dun lugar de acceso restrinxido aos
- Page 38 and 39:
sas tan distintas como son o xéner
- Page 40 and 41:
expresar de forma unívoca o mesmo
- Page 42 and 43:
D.- A estrutura social como mecanis
- Page 44 and 45:
cial encóntrase nas experiencias d
- Page 46 and 47:
como estratexia de control das súa
- Page 48 and 49:
CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 50 and 51:
CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 52 and 53:
tude cos citados polo representante
- Page 54 and 55:
E.- A introdución da perspectiva d
- Page 56 and 57:
das importantes modificacións oper
- Page 58 and 59:
En canto ao ámbito do ordenamento
- Page 60 and 61:
a ausencia de prestacións sociais
- Page 62 and 63:
As mulleres coidadoras dos fillos e
- Page 64 and 65:
e a discapacidade, mesmo cando son
- Page 66 and 67:
As mulleres adolescentes ás cales
- Page 68 and 69:
En definitiva, ¿por que é tan imp
- Page 70 and 71:
- promover o emprego das inmigrante
- Page 72 and 73: Viría ser o mesmo que absterse de
- Page 74 and 75: do na sociedade e con claras manife
- Page 76 and 77: G.- O principio de intervención m
- Page 78 and 79: Quizais, e sobre todo en relación
- Page 80 and 81: É certo que a adopción de medidas
- Page 82 and 83: dos; pero o respecto a este catálo
- Page 84 and 85: O Ministerio de Traballo e Asuntos
- Page 86 and 87: nos se se lle deu desde o Ministeri
- Page 88 and 89: dade das persoas. A análise das ac
- Page 90 and 91: As resolucións que foron obxecto d
- Page 92 and 93: cento dos supostos 196 impúxose a
- Page 94 and 95: 2.C.4.- Presenza doutras persoasO e
- Page 96 and 97: puidera darse dos deberes inherente
- Page 98 and 99: Xa dunha forma expresa a Lei orgán
- Page 100 and 101: iso, unicamente se conceptúa a imp
- Page 102 and 103: lectualizando a súa expresión a t
- Page 104 and 105: homicidio entre parellas con respec
- Page 106 and 107: O estudo a que nos estamos a referi
- Page 108 and 109: Así o considerou tamén recentemen
- Page 110 and 111: anterioridade ao Código Penal de 1
- Page 112 and 113: “motivos” entenderanse os móbi
- Page 114 and 115: que as unións de feito tiveron na
- Page 116 and 117: pode producirse un incremento do de
- Page 118 and 119: O lugar onde se leva a cabo a comis
- Page 120 and 121: O domicilio conxugal, por tratarse
- Page 124 and 125: cales a pena é evidentemente un fr
- Page 126 and 127: cia con anterioridade e no cal, tra
- Page 128: menor entidade, quixera sinalar que
- Page 132 and 133: A Lei orgánica 11/2003, do 29 de s
- Page 134 and 135: A cuestión radica na dúbida que x
- Page 136 and 137: En definitiva, para os autores ante
- Page 138 and 139: to de coñecer a problemática; a t
- Page 140 and 141: xustifica a creación dun delito di
- Page 142 and 143: Tamén o Tribunal Supremo considero
- Page 144 and 145: A análise das cifras sobre delitos
- Page 146 and 147: cias máis graves. Ademais, a princ
- Page 148 and 149: A vivencia da inxustiza que supón
- Page 150 and 151: dereito penal debe cumprir a súa f
- Page 152 and 153: nese ambiente familiar. Trátase de
- Page 154 and 155: Inhumanas ou Degradantes e o artigo
- Page 156 and 157: definicións de tortura, como atent
- Page 158 and 159: Partindo desta concepción da integ
- Page 160 and 161: síndromes depresivas, os máis imp
- Page 162 and 163: En páxinas anteriores referíamos
- Page 164: A consideración actual de que o be
- Page 168 and 169: 1.- Da intensiva aplicación do Pri
- Page 170 and 171: É certo que suscita numerosas dúb
- Page 172 and 173:
en todo caso considerando que os no
- Page 174 and 175:
2.- A necesaria atención aos inter
- Page 176 and 177:
Con independencia da importancia do
- Page 178 and 179:
Non obstante, é indubidable que a
- Page 180 and 181:
Con independencia da escasa aplicac
- Page 182 and 183:
sempre, diciamos, coñece a vítima
- Page 184 and 185:
No momento en que se asume a citada
- Page 186 and 187:
Á marxe da xestión anteriormente
- Page 188 and 189:
VÍNCULO DAS VÍTIMAS DE SEXO MASCU
- Page 190 and 191:
SENTENZA CONDENATORIA OU ABSOLUTORI
- Page 192 and 193:
PROHIBICIÓN DE RESIDENCIARETIRADA
- Page 194 and 195:
MEDIDAS CIVÍSIMPOSICIÓN DE MEDIDA
- Page 196 and 197:
MEDIDAS DE ASISTENCIA E PROTECCIÓN
- Page 198 and 199:
pesar da posta en marcha polo Minis
- Page 200 and 201:
Medidas Penais acordadas por Xuíce
- Page 202 and 203:
Delito ao que están vinculadas as
- Page 204 and 205:
Período de consulta: Entre 06/06/2
- Page 206 and 207:
Na táboa anterior o acento ponse p
- Page 208 and 209:
posibilidades poucas veces chegan.
- Page 210 and 211:
É indubidable o complicado que sup
- Page 212:
lles posibilite ás mulleres percib
- Page 216 and 217:
DATA:MODELO DE SOLICITUDE DE ORDE D
- Page 218 and 219:
3. ¿Sabe se a citada persoa ten al
- Page 220 and 221:
MEDIDAS QUE SE SOLICITAN NO ÁMBITO
- Page 222:
ANEXO II: Exemplo dun suposto de se
- Page 225 and 226:
DATA PROFESIONAL XESTIÓN30-07-042-
- Page 227 and 228:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNsobre os d
- Page 229 and 230:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNtodos os i
- Page 232:
ANEXO III: DATOS DE VIOLENCIA CONTR
- Page 235 and 236:
O maior número de condenados espa
- Page 238 and 239:
1. IntroduciónA violencia de xéne
- Page 240 and 241:
desagrado e cólera; pouca toleranc
- Page 242 and 243:
Unha vez que o suxeito é quen de i
- Page 244 and 245:
Retroalimentación e reforzo.Para g
- Page 246 and 247:
- Avaliación do autoconcepto media
- Page 248 and 249:
mos os datos fornecidos polo cuesti
- Page 250 and 251:
3.2. Temporalización do programaA
- Page 252:
BIBLIOGRAFÍA
- Page 255 and 256:
• Bernal del Castillo: La Discrim
- Page 257 and 258:
256• Consello Xeral do Poder Xudi
- Page 259 and 260:
• Figueroa Navarro, M.ª C.: Las
- Page 261 and 262:
• Lagarde y de los Ríos, M.: Cla
- Page 263 and 264:
• Ministerio de Traballo e Asunto
- Page 265 and 266:
• Red Feminista contra la Violenc
- Page 267:
• Villota, P. e Ferrari, I.: La i