puidera darse dos deberes inher<strong>en</strong>tes á patria potestade, cal é o de privar, de por vida,uns m<strong>en</strong>ores dos coidados, a at<strong>en</strong>ción e o afecto da súa nai, consideración que permitiríaalbiscar esa relación directa e que, de ser o caso, xustificaría a devandita privación,toda vez que dificilm<strong>en</strong>te pode sosterse que unha conduta de tal <strong>en</strong>vergadura sexa compatibleco exercicio dos deberes inher<strong>en</strong>tes ao exercicio da patria potestade.É certo que o ministerio público, para velar polos intereses dos m<strong>en</strong>ores, podía instar,con posterioridade ao proceso p<strong>en</strong>al, a correspond<strong>en</strong>te demanda de privación do exercicioda patria potestade contra o pai cond<strong>en</strong>ado ante a xurisdición civil, e que probablem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>a maioría dos supostos será at<strong>en</strong>dida tal solicitude; non obstante, perder aoportunidade de levar a cabo a devandita privación a través do mesmo proceso <strong>en</strong> quese produce a cond<strong>en</strong>a p<strong>en</strong>al, supón prescindir a priori, e dun modo alleo á análise decada suposto <strong>en</strong> concreto, dun instrum<strong>en</strong>to pl<strong>en</strong>am<strong>en</strong>te válido e expresam<strong>en</strong>te previstona lei para a imposición dunha p<strong>en</strong>a accesoria. Á vista do anterior deberiamos cuestionarse o contido do acordo non vulneraba gravem<strong>en</strong>te o principio de legalidade, como fíocondutor de todo o noso ord<strong>en</strong>am<strong>en</strong>to e, <strong>en</strong> especial, do dereito p<strong>en</strong>al.Outro dos argum<strong>en</strong>tos expostos para non adoptar a resolución relativa á privación doexercicio da patria potestade residía na consideración de que se produciría un apar<strong>en</strong>techoque coa organización dos órganos xurisdicionais prevista pola Lei orgánica do poderxudicial. 207En palabras de TAMARIT SUMALLA, “a posibilidade de impor a privación da patria potestadeou a tutela a suxeitos declarados responsables nun proceso p<strong>en</strong>al non é un asuntobanal, pois desde a perspectiva dunha protección eficaz dos m<strong>en</strong>ores e incapaces resultaabsolutam<strong>en</strong>te contraproduc<strong>en</strong>te ter que esperar <strong>en</strong> tal caso a un posterior procedem<strong>en</strong>tocivil”. 208É innegable, desde outra perspectiva, a necesidade de ter <strong>en</strong> conta que podería habersupostos específicos <strong>en</strong> que a exist<strong>en</strong>cia dunha profunda relación de afectividade <strong>en</strong>treo pai agresor e o fillo ou filla m<strong>en</strong>or lles fixese considerar aos tribunais que a propia imposiciónda p<strong>en</strong>a accesoria lle podería supor ao m<strong>en</strong>or unha perda irreparable que agravaríao seu des<strong>en</strong>volvem<strong>en</strong>to, e ao tribunal correspóndelle valorar se <strong>en</strong> cada caso concretodebe levarse a cabo tal imposición. Negar a priori a posibilidade de que por partede xuíces e tribunais se poida levar a cabo a citada valoración por respecto a unha declaraciónxeral da inexist<strong>en</strong>cia de relación directa aplicable para todos e cada un dos supostosque poderían ser obxecto de axuizam<strong>en</strong>to carece, <strong>en</strong> principio, de fundam<strong>en</strong>to legalno noso ord<strong>en</strong>am<strong>en</strong>to, e suscita serias dúbidas de a qu<strong>en</strong> persegue b<strong>en</strong>eficiar. 209207 A esta cuestión referiuse o Tribunal Superior de Xustiza de Andalucía <strong>en</strong> s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>za do 30 de xullo de1999, <strong>en</strong> cuxo fundam<strong>en</strong>to xurídico décimo manifesta que “o artigo 170 do CC debe ser interpretado<strong>en</strong> s<strong>en</strong>tido ext<strong>en</strong>sivo e teleolóxico, a favor do mellor cumprim<strong>en</strong>to do fin da norma que non é outro quea máis eficaz e pronta tutela do interese do m<strong>en</strong>or. Por tanto, nada se opón a que <strong>en</strong> s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>za p<strong>en</strong>alpoida acordarse a privación da patria potestade”. ARP 1999/5363. O artigo 170 CC establece que opai ou a nai poderán ser privados total ou parcialm<strong>en</strong>te da súa potestade por s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>za fundada noincumprim<strong>en</strong>to dos deberes inher<strong>en</strong>tes á mesma ou ditada <strong>en</strong> causa criminal.208 Tamarit Sumilla, J. M.: “De las p<strong>en</strong>as privativas de derechos” <strong>en</strong> Com<strong>en</strong>tarios al nuevo Código P<strong>en</strong>al.2ª ed., Aranzadi, Pamplona, 2001, p. 358.209 Entre as conclusións do XV Congreso Estatal de <strong>Mulleres</strong> Avogadas, onde foi pres<strong>en</strong>tado o citadoestudo, avógase por instar o poder lexislativo a fin de modificar o Código P<strong>en</strong>al prev<strong>en</strong>do expresa-O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres95
Non obstante, qu<strong>en</strong> lexisla, a través das reformas levadas a cabo no ano 2003, introduciuimportantes modificacións no articulado que afectarán de modo substancial as relacións<strong>en</strong>tre o p<strong>en</strong>ado e os m<strong>en</strong>ores ou incapaces que se <strong>en</strong>contr<strong>en</strong> ao seu cargo, xasexa a través da propia previsión de susp<strong>en</strong>sión do exercicio da patria potestade (artigo153 e 173.2 do Código P<strong>en</strong>al), da modificación da súa ext<strong>en</strong>sión (artigo 46 do CódigoP<strong>en</strong>al), ou b<strong>en</strong>, s<strong>en</strong> afectar directam<strong>en</strong>te o exercicio da patria potestade, impedindo napráctica o exercicio do réxime de visitas, comunicación e estancia cos m<strong>en</strong>ores a travésda susp<strong>en</strong>sión do devandito dereito cando se acordase a prohibición de se achegar ávítima (artigo 48 do Código P<strong>en</strong>al). 210A Lei orgánica 11/2003 prevé que, nos supostos de viol<strong>en</strong>cia no ámbito familiar, xa sexacualificada como delito de viol<strong>en</strong>cia habitual, que ata agora viña recollido no artigo 153e <strong>en</strong> virtude da devandita reforma se sitúa no artigo 173.2, ou se cualifique como delitode lesións leves non habituais e ameazas, previsto agora no artigo 153, se poida aplicarcomo p<strong>en</strong>a facultativa, <strong>en</strong> at<strong>en</strong>ción ao interese do m<strong>en</strong>or ou incapaz, a p<strong>en</strong>a de inhabilitaciónpara o exercicio da patria potestade, tutela, curatela, garda ou acollem<strong>en</strong>to por unperíodo que pode chegar aos cinco anos nos supostos máis graves de viol<strong>en</strong>cia habitual,sempre e cando se considere o máis adecuado ao interese dos m<strong>en</strong>ores ou incapaces,redacción que foi obxecto de modificación <strong>en</strong> virtude da Lei orgánica 1/2004, do 28 dedecembro, de medidas de protección integral contra a viol<strong>en</strong>cia de xénero. 21196m<strong>en</strong>te a “privación da patria potestade sobre os fillos para os autores de delitos contra as persoas noámbito familiar, con indep<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia de que o delito se perpetrase directam<strong>en</strong>te sobre cada un deles”.210 As modificacións operadas nos artigos 46 e 48 do Código P<strong>en</strong>al <strong>en</strong>traron <strong>en</strong> vigor o 1 de outubro de2004.211 O artigo 153 do Código P<strong>en</strong>al, segundo a redacción da Lei orgánica 1/2004, do 28 de decembro, demedidas de protección integral contra a viol<strong>en</strong>cia de xénero, sinala: “1. O que por calquera medio ouprocedem<strong>en</strong>to lle causare a outro m<strong>en</strong>oscabo psíquico ou unha lesión non definidos como delito nesteCódigo, o golpeare ou maltratare de obra a outro s<strong>en</strong> causarlle lesión, cando a of<strong>en</strong>dida sexa ou foseesposa, ou muller que estea ou estivese ligada a el por unha análoga relación de afectividade mesmos<strong>en</strong> conviv<strong>en</strong>cia, ou persoa especialm<strong>en</strong>te vulnerable que conviva co autor, será castigado coa p<strong>en</strong>ade prisión de seis meses a un ano ou de traballos <strong>en</strong> b<strong>en</strong>eficios da comunidade de trinta e un a oit<strong>en</strong>tadías e, <strong>en</strong> todo caso, privación do dereito a ter e portar armas dun ano e un día a tres anos, asícomo, cando o xuíz ou tribunal o estime adecuado ao interese do m<strong>en</strong>or ou incapaz, inhabilitación parao exercicio de patria potestade, tutela, curatela, garda ou acollem<strong>en</strong>to ata cinco anos. 2. Se a vítimado delito previsto no apartado anterior for algunha das persoas a que se refire o artigo 173.2, exceptuadasas persoas previstas no apartado anterior deste artigo, o autor será castigado coa p<strong>en</strong>a de prisiónde tres meses a un ano ou de traballos <strong>en</strong> b<strong>en</strong>eficio da comunidade de trinta e un a oit<strong>en</strong>ta díase, <strong>en</strong> todo caso, privación do dereito a ter e portar armas dun ano e un día a tres anos, así como, candoo xuíz ou tribunal o estime adecuado ao interese do m<strong>en</strong>or ou incapaz, inhabilitación para o exerciciode patria potestade, tutela, curatela, garda ou acollem<strong>en</strong>to de seis meses a tres anos. 3. As p<strong>en</strong>as previstasnos apartados 1 e 2 imporanse na súa metade superior cando o delito se perpetre <strong>en</strong> pres<strong>en</strong>zade m<strong>en</strong>ores, ou utilizando armas, ou teña lugar no domicilio común ou no domicilio da vítima, ouse realic<strong>en</strong> quebrantando unha p<strong>en</strong>a das previstas no artigo 48 deste código ou unha medida cautelarou de seguridade da mesma natureza. 4. Malia o previsto nos apartados anteriores, o xuíz ou tribunal,razoándoo <strong>en</strong> s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>za, <strong>en</strong> at<strong>en</strong>ción ás circunstancias persoais do autor e as concorr<strong>en</strong>tes narealización do feito, poderá impoñer a p<strong>en</strong>a inferior <strong>en</strong> grao. O artigo 173.2 que prevé o delito de viol<strong>en</strong>ciahabitual queda redactado: “O que habitualm<strong>en</strong>te exerza viol<strong>en</strong>cia física ou psíquica sobre qu<strong>en</strong>sexa ou fose o seu cónxuxe ou sobre persoa que estea ou estivese ligada a el por unha análoga relaciónde afectividade mesmo s<strong>en</strong> conviv<strong>en</strong>cia, ou sobre os desc<strong>en</strong>d<strong>en</strong>tes, asc<strong>en</strong>d<strong>en</strong>tes ou irmáns porO tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres
- Page 1:
O Tratamento penal da violenciacont
- Page 5 and 6:
Edita:Autora:Dep. Legal:ISBN:Serviz
- Page 8:
PresentaciónA violencia contra as
- Page 11 and 12:
2.C.2.- Utilización de armas .....
- Page 14 and 15:
IntroduciónNinguén discute hoxe e
- Page 16:
tema penal ante algunhas das condut
- Page 20 and 21:
A.- O grao de tolerancia ante o exe
- Page 22 and 23:
nenas ou das mulleres, causando en
- Page 24 and 25:
2002, se ben foron examinados 72 su
- Page 26 and 27:
A primeira vista parece innecesario
- Page 28 and 29:
Non podemos esquecer que a violenci
- Page 30 and 31:
activo compromiso de defensa e prom
- Page 32 and 33:
como causa necesaria ou suficiente
- Page 34 and 35:
Estado de Dereito é imprescindible
- Page 36 and 37:
dun lugar de acceso restrinxido aos
- Page 38 and 39:
sas tan distintas como son o xéner
- Page 40 and 41:
expresar de forma unívoca o mesmo
- Page 42 and 43:
D.- A estrutura social como mecanis
- Page 44 and 45:
cial encóntrase nas experiencias d
- Page 46 and 47: como estratexia de control das súa
- Page 48 and 49: CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 50 and 51: CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 52 and 53: tude cos citados polo representante
- Page 54 and 55: E.- A introdución da perspectiva d
- Page 56 and 57: das importantes modificacións oper
- Page 58 and 59: En canto ao ámbito do ordenamento
- Page 60 and 61: a ausencia de prestacións sociais
- Page 62 and 63: As mulleres coidadoras dos fillos e
- Page 64 and 65: e a discapacidade, mesmo cando son
- Page 66 and 67: As mulleres adolescentes ás cales
- Page 68 and 69: En definitiva, ¿por que é tan imp
- Page 70 and 71: - promover o emprego das inmigrante
- Page 72 and 73: Viría ser o mesmo que absterse de
- Page 74 and 75: do na sociedade e con claras manife
- Page 76 and 77: G.- O principio de intervención m
- Page 78 and 79: Quizais, e sobre todo en relación
- Page 80 and 81: É certo que a adopción de medidas
- Page 82 and 83: dos; pero o respecto a este catálo
- Page 84 and 85: O Ministerio de Traballo e Asuntos
- Page 86 and 87: nos se se lle deu desde o Ministeri
- Page 88 and 89: dade das persoas. A análise das ac
- Page 90 and 91: As resolucións que foron obxecto d
- Page 92 and 93: cento dos supostos 196 impúxose a
- Page 94 and 95: 2.C.4.- Presenza doutras persoasO e
- Page 98 and 99: Xa dunha forma expresa a Lei orgán
- Page 100 and 101: iso, unicamente se conceptúa a imp
- Page 102 and 103: lectualizando a súa expresión a t
- Page 104 and 105: homicidio entre parellas con respec
- Page 106 and 107: O estudo a que nos estamos a referi
- Page 108 and 109: Así o considerou tamén recentemen
- Page 110 and 111: anterioridade ao Código Penal de 1
- Page 112 and 113: “motivos” entenderanse os móbi
- Page 114 and 115: que as unións de feito tiveron na
- Page 116 and 117: pode producirse un incremento do de
- Page 118 and 119: O lugar onde se leva a cabo a comis
- Page 120 and 121: O domicilio conxugal, por tratarse
- Page 122 and 123: H.- A voltas coa posible despenaliz
- Page 124 and 125: cales a pena é evidentemente un fr
- Page 126 and 127: cia con anterioridade e no cal, tra
- Page 128: menor entidade, quixera sinalar que
- Page 132 and 133: A Lei orgánica 11/2003, do 29 de s
- Page 134 and 135: A cuestión radica na dúbida que x
- Page 136 and 137: En definitiva, para os autores ante
- Page 138 and 139: to de coñecer a problemática; a t
- Page 140 and 141: xustifica a creación dun delito di
- Page 142 and 143: Tamén o Tribunal Supremo considero
- Page 144 and 145: A análise das cifras sobre delitos
- Page 146 and 147:
cias máis graves. Ademais, a princ
- Page 148 and 149:
A vivencia da inxustiza que supón
- Page 150 and 151:
dereito penal debe cumprir a súa f
- Page 152 and 153:
nese ambiente familiar. Trátase de
- Page 154 and 155:
Inhumanas ou Degradantes e o artigo
- Page 156 and 157:
definicións de tortura, como atent
- Page 158 and 159:
Partindo desta concepción da integ
- Page 160 and 161:
síndromes depresivas, os máis imp
- Page 162 and 163:
En páxinas anteriores referíamos
- Page 164:
A consideración actual de que o be
- Page 168 and 169:
1.- Da intensiva aplicación do Pri
- Page 170 and 171:
É certo que suscita numerosas dúb
- Page 172 and 173:
en todo caso considerando que os no
- Page 174 and 175:
2.- A necesaria atención aos inter
- Page 176 and 177:
Con independencia da importancia do
- Page 178 and 179:
Non obstante, é indubidable que a
- Page 180 and 181:
Con independencia da escasa aplicac
- Page 182 and 183:
sempre, diciamos, coñece a vítima
- Page 184 and 185:
No momento en que se asume a citada
- Page 186 and 187:
Á marxe da xestión anteriormente
- Page 188 and 189:
VÍNCULO DAS VÍTIMAS DE SEXO MASCU
- Page 190 and 191:
SENTENZA CONDENATORIA OU ABSOLUTORI
- Page 192 and 193:
PROHIBICIÓN DE RESIDENCIARETIRADA
- Page 194 and 195:
MEDIDAS CIVÍSIMPOSICIÓN DE MEDIDA
- Page 196 and 197:
MEDIDAS DE ASISTENCIA E PROTECCIÓN
- Page 198 and 199:
pesar da posta en marcha polo Minis
- Page 200 and 201:
Medidas Penais acordadas por Xuíce
- Page 202 and 203:
Delito ao que están vinculadas as
- Page 204 and 205:
Período de consulta: Entre 06/06/2
- Page 206 and 207:
Na táboa anterior o acento ponse p
- Page 208 and 209:
posibilidades poucas veces chegan.
- Page 210 and 211:
É indubidable o complicado que sup
- Page 212:
lles posibilite ás mulleres percib
- Page 216 and 217:
DATA:MODELO DE SOLICITUDE DE ORDE D
- Page 218 and 219:
3. ¿Sabe se a citada persoa ten al
- Page 220 and 221:
MEDIDAS QUE SE SOLICITAN NO ÁMBITO
- Page 222:
ANEXO II: Exemplo dun suposto de se
- Page 225 and 226:
DATA PROFESIONAL XESTIÓN30-07-042-
- Page 227 and 228:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNsobre os d
- Page 229 and 230:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNtodos os i
- Page 232:
ANEXO III: DATOS DE VIOLENCIA CONTR
- Page 235 and 236:
O maior número de condenados espa
- Page 238 and 239:
1. IntroduciónA violencia de xéne
- Page 240 and 241:
desagrado e cólera; pouca toleranc
- Page 242 and 243:
Unha vez que o suxeito é quen de i
- Page 244 and 245:
Retroalimentación e reforzo.Para g
- Page 246 and 247:
- Avaliación do autoconcepto media
- Page 248 and 249:
mos os datos fornecidos polo cuesti
- Page 250 and 251:
3.2. Temporalización do programaA
- Page 252:
BIBLIOGRAFÍA
- Page 255 and 256:
• Bernal del Castillo: La Discrim
- Page 257 and 258:
256• Consello Xeral do Poder Xudi
- Page 259 and 260:
• Figueroa Navarro, M.ª C.: Las
- Page 261 and 262:
• Lagarde y de los Ríos, M.: Cla
- Page 263 and 264:
• Ministerio de Traballo e Asunto
- Page 265 and 266:
• Red Feminista contra la Violenc
- Page 267:
• Villota, P. e Ferrari, I.: La i