Autora: María Debén Alfonso. Edita o Servizo Galego - Mulleres en ...

D.- A estrutura social como mecanismo lexitimador daviolencia contra as mulleresO II Plan Integral contra a Violencia Doméstica aprobado polo Consello de ministros doEstado español parte da afirmación de que a “violencia contra as mulleres é un fenómenosocial de múltiples e diferentes dimensións. É a expresión dunha orde social baseadana desigualdade, como consecuencia da asignación de roles diferentes aos homes eás mulleres en función do seu sexo e cun recoñecemento distinto e superior para o masculino.A violencia, manifestación da desigualdade entre xéneros, é a fórmula á que recorrenmoitos homes para dominar as mulleres e manter os seus privilexios no ámbito familiar,producindo terribles efectos para as vítimas” 69 .Nos últimos anos, dentro do campo da socioloxía e da criminoloxía, detectouse un cambiosubstancial na apreciación das causas que conducen ao exercicio da violencia contra asmulleres no ámbito familiar. Así, pasouse de considerar que a violencia se exercía en casosmoi illados e en determinados estratos sociais directamente relacionados con problemáticasde alcoholismo, toxicomanía ou dentro dunha familia desestruturada, ao recoñecementoda existencia dunha estrutura social desigual e lexitimadora do exercicio da violencia.Moito se escribiu nos últimos vinte anos sobre as causas que motivan que nunha determinadaunidade familiar xurda o exercicio da violencia como medio habitual por parte dundos seus membros, e elaboráronse distintas teorías explicativas dese fenómeno 70 .Quixera destacar, en primeiro lugar, as denominadas teorías sociolóxicas que iniciaron asúa andadura nos anos setenta, sobre todo a causa do impulso dado polos movementosde mulleres en Europa e Estados Unidos. Para a maior parte dos sociólogos, a violenciadentro da familia ten as súas raíces na crise que padece a institución familiar, motivadapola gran cantidade de estresores externos aos que está actualmente exposta; problemaslaborais, desemprego, inseguridade económica ou o cambio que están sufrindoas nosas normas sociais, producindo nalgúns dos seus membros condutas violentas 71 .Esta tendencia estrutural á violencia vese exacerbada pola alta valoración que a familialle dá á privacidade, a cal permite que a violencia se encontre fóra do control social ouque pase socialmente inadvertida. A sociedade actual concibe o exercicio da violenciacomo un asunto que pertence á esfera do privado, segundo esta orientación, e acéptaacomo un mecanismo válido de resolución de conflitos. Segundo esta perspectiva sociolóxica,a responsabilidade da violencia corresponde por igual a homes e mulleres, conindependencia de que, dado que son as mulleres as que a sofren maioritariamente,deben ser obxecto de especial consideración 72 .69 II Plan Integral contra a Violencia Doméstica, aprobado polo Consello de ministros do Estado españolcon data do 11 de maio de 2001.70 Véxanse os modelos teóricos sobre a explicación da orixe dos malos tratos expostos por CerezoDomínguez, A. I.: El homicidio en la pareja: tratamiento criminológico, Tirant lo Blanch, Valencia, 2000,p. 80.71 Véxase Villavicencio Carrillo, P. ; Sebastián Herranz, J.: Violencia doméstica: su impacto en la saludfísica y mental de las mujeres, Instituto da Muller, Madrid, 1999, p. 55.72 Véxase tamén Meil Landwerlin, G.: “La violencia doméstica en el contexto del cambio familiar. Unaperspectiva sociológica” en La violencia en el ámbito familiar. Aspectos sociológicos y jurídicos,Consello Xeral do Poder Xudicial, 2001, p. 77.O tratamento penal da violencia contra as mulleres41