Autora: María Debén Alfonso. Edita o Servizo Galego - Mulleres en ...

delitos contra as persoas e con efecto atenuatorio ante as condutas que atentan contrao patrimonio; aínda que, indubidablemente, isto non constituíu unha regra de aplicación;se así fose, vulneraría a intención de quen lexisla de lles conferir aos tribunais a funciónde decidir en qué momento unha conduta é máis ou menos grave se atenta contra determinadosparentes.Pero, ¿cal é o fundamento que vai determinar que o tribunal aplique a circunstancia, nasúa modalidade agravatoria ou atenuatoria, ou pola contra considere irrelevante que aconduta delituosa se producise entre parentes?Para BAJO FERNÁNDEZ, que xa nos anos setenta levou a cabo unha extensa análisedesta cuestión, sobre a base da necesaria atención ás profundas modificacións operadasna institución familiar e as novas formas de relación, “a cuestión consiste en indagarse o devandito cambio na responsabilidade penal que o parentesco orixina, opera enrazón da maior ou menor gravidade do inxusto ou da maior ou menor culpabilidade doautor”; descartando este autor, e a doutrina maioritaria, que o grao de gravidade doinxusto sexa, nos delitos cometidos contra persoa á que lle une algún grao de parentesco,o fundamento do artigo 23 do Código Penal, senón que é a maior ou menor culpabilidadedo autor o que fundamenta unha maior ou menor responsabilidade penal do feitocometido. 256Non obstante, non hai unanimidade de criterios ao respecto. 257 PRATS CANUT, despoisde analizar todas as posturas e partindo da imposibilidade de declarar en termos xeraisunha función unívoca do parentesco e o seu fundamento no actual dereito penal, manifesta,coido que de maneira moi acertada, que “hai algo que resulta a todas luces indubidable:un dereito penal de culpabilidade e, polo mesmo, que se diga capaz de reprocharao autor o que fixo pois podería ter feito outra cousa, non pode, pola súa vez, desprezaro alcance da relación afectiva entre as persoas, que evidentemente as leva a comportarsedun modo diferente con uns e outros individuos”. 258Á marxe das consideracións anteriores, e seguindo o precepto legal, para que a circunstanciamixta opere, xa sexa como agravante ou como atenuante, a existencia dunvínculo de parentesco entre suxeito activo e pasivo da acción debe atender á natureza,aos motivos e aos efectos do delito. Segundo BAJO FERNÁNDEZ, 259 por “natureza dodelito” entenderase o ataque ao ben xurídico; os “efectos” do delito fan referencia a todaconsecuencia derivada do delito que afecte o parente ou a propia relación familiar; e por110256 Bajo Fernández, M.: El parentesco en el derecho penal, Bosch, Barcelona, 1973, p. 38.257 Para M. Bonet Esteva “tanto inxusto como culpabilidade poden conter elementos obxectivos e subxectivos...e que intentando escapar dese canellón sen saída, aparece na doutrina unha terceira alternativaen canto ao fundamento das circunstancias, cal é a de atender a necesidades de política-criminal,como, por exemplo, tomar en consideración a vontade de reducir o dano producido, a subtraccióndunha cantidade mínima, ou a desproporción entre o dano e unha sanción elevada”. “La circunstanciamixta de parentesco en el nuevo Código Penal y la búsqueda de criterios para su aplicación”,Bonet Esteva, M.: El nuevo derecho penal español. Estudios penales en memoria del profesor ValleMuñiz, Aranzadi, Pamplona, 2001, p. 102.258 Prats Canut, J. M.: “De las circunstancias que agravan la responsabilidad criminal” en Comentarios alnuevo Código Penal, 2ª ed., Aranzadi, Pamplona, 2001, p. 274.259 Bajo Fernández, M.: El parentesco en el derecho penal, Bosch, Barcelona, 1973, p. 40.O tratamento penal da violencia contra as mulleres