Kontrola Państwowa - Najwyższa Izba Kontroli

[267] Praca nierejestrowana
107
na rzecz poprawy elastyczności rynku pracy, organizacji pracy, stosunków pracy
oraz bezpieczeństwa socjalnego, w tym pewności zatrudnienia 28 .
Możliwość podjęcia pracy nierejestrowanej jest kluczowym czynnikiem zachęcającym
do nielegalnej imigracji. W celu ograniczenia tego zjawiska Komisja
Europejska w maju 2007 r. przedstawiła projekt dyrektywy przewidującej kary dla
przedsiębiorców zatrudniających obywateli państw spoza UE, nielegalnie przebywających
na terytorium Unii 29 .
Działania przyczyniające się do ograniczenia pracy nierejestrowanej
Wskazując na potrzebę zaostrzenia walki ze zjawiskiem pracy nielegalnej,
Komisja Europejska w komunikacie z października 2007 r. wyznaczyła zarazem
następujące główne kierunki działań zmierzających do tego celu 30 :
1) Obniżenie atrakcyjności pracy nierejestrowanej pod względem finansowym
przez zmniejszenie obciążeń w ramach systemu podatkowego i systemu zabezpieczenia
społecznego. Statystyki potwierdzają powszechną w Unii, aczkolwiek powolną,
redukcję obciążeń podatkowych związanych z pracą nisko opłacaną. Średni
poziom obciążeń (po stronie pracodawcy i pracownika) związanych z zatrudnieniem
osób słabo wykwalifikowanych obniżył się w UE w latach 2000–2005 o 1,2 punktu
proc. 31 Ponieważ jednak wskaźnik ten nadal sięga blisko 40%, dotychczasowa poprawa
w tym zakresie może nie stanowić wystarczającego argumentu za zrezygnowaniem
z podjęcia pracy nierejestrowanej, zwłaszcza jeśli równocześnie pracownik
otrzymuje świadczenia (z tytułu emerytury, renty czy zasiłku dla bezrobotnych),
które może utracić w momencie zalegalizowania zatrudnienia. Działania na rzecz
obniżenia obciążeń podatkowych oraz z tytułu ubezpieczenia społecznego muszą
być zatem kontynuowane.
W tym kontekście, zdaniem Komisji Europejskiej, trzeba zwrócić uwagę między
innymi na następujące kwestie:
– wysokość kwoty wolnej od podatków od dochodów z pracy;
– poziom płacy minimalnej;
28
Wspólne zasady wdrażania modelu fl exicurity. Komunikat Komisji Europejskiej. KOM(2007)
359 wersja ostateczna. Bruksela, 27.6.2007, s. 3-7.
29
Wniosek Komisji Europejskiej w sprawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady przewidującej
kary dla pracodawców zatrudniających obywateli państw trzecich nielegalnie przebywających na
terytorium UE. KOM(2007) 249 wersja ostateczna. Bruksela, 16.5.2007.
30
KOM(2007) 628 wersja ostateczna ...op.cit., s. 6-11.
31
Z 40,9% w 2000 r. do 39,7% w 2005 r. W Polsce łączne obciążenie związane z zatrudnieniem
pracowników nisko wykwalifikowanych wynosiło w 2000 r. 42,2%, pozostając w 2004 r. na tym samym
poziomie, natomiast w 2005 r. wzrosło w stosunku do roku poprzedniego o 0,1 punktu proc., a w 2006 r.
– o 0,2 punktu.