Kontrola Państwowa - Najwyższa Izba Kontroli

[269] Praca nierejestrowana
109
kontrolne, a więc: Państwową Inspekcją Pracy, Policją, ZUS, Strażą Graniczną
oraz urzędami kontroli skarbowej. Praktyka pokazuje, że współpraca między tymi
instytucjami jest jednak niewystarczająca. Za rzadko przeprowadza się także kontrole
o charakterze kompleksowym, z udziałem przedstawicieli wielu instytucji
kontrolnych.
4) Rozwój współpracy krajów UE ukierunkowanej na przeciwdziałanie zjawisku
pracy nierejestrowanej oraz nielegalnej imigracji. Zdaniem Komisji Europejskiej
wzmocnienia wymagają ramy instytucjonalne dla kontroli zjawiska transgranicznego
przemieszczania się pracowników, które zyskuje na znaczeniu wraz z rozwojem
procesu umiędzynarodawiania się działalności gospodarczej.
5) Działania na rzecz pogłębienia świadomości społecznej w zakresie skutków
ekonomicznych i społecznych, jakie wywołuje praca nierejestrowana oraz sankcji
grożących w razie wykrycia nielegalnego zatrudnienia. Poprawie tego stanu rzeczy
służyć powinny różnego rodzaju kampanie propagandowe oraz informacyjne (jak
choćby duńska kampania „fair play”).
*
Ograniczenie szarej strefy – w tym pracy nierejestrowanej – uwarunkowane
jest wprowadzeniem rozwiązań systemowych (prawnych i finansowych), które
zwiększą atrakcyjność pracy legalnej w stosunku do pracy na czarno. W tym celu
niezbędna jest zwłaszcza liberalizacja prawa pracy oraz prawa gospodarczego,
zmierzająca do obniżenia kosztów zatrudnienia oraz usunięcia barier biurokratycznych
utrudniających rozpoczęcie i prowadzenie działalności gospodarczej. W ten
sposób eliminowane będą stopniowo główne powody, dla których pracownicy oraz
pracodawcy decydują się na naruszenie zasad legalnego zatrudnienia. W perspektywie
stworzy to szansę przesunięcia przynajmniej części osób wykonujących pracę
nierejestrowaną do gospodarki oficjalnej, choć wyraźne ograniczenie zjawiska pracy
na czarno – jak pokazują doświadczenia także innych państw Unii Europejskiej
– jest bardzo trudnym zadaniem.
dr Paweł Wieczorek
*