Kontrola Państwowa - Najwyższa Izba Kontroli

60
Piotr Wasilewski
[220]
populacji ogółem, w tym przedziale wiekowym – 59,4%) 2 . Niepokojący jest też
jego spadek w stosunku do 2005 r. (18,6%). Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych
w wieku produkcyjnym jest wyraźnie wyższy wśród mieszkańców wsi,
co wynika z dostępności zatrudnienia we własnym gospodarstwie rolnym; średni
wskaźnik w 2006 r.: miasta – 16,4%, wsie – 21,1%. Częściej pracują mężczyźni
niż kobiety; w 2006 r.: mężczyźni – 19,8%, kobiety – 16% 3 .
Dla porównania, w Wielkiej Brytanii wskaźniki zatrudnienia wynoszą 50%
(osoby niepełnosprawne) i 75% (cała populacja). Mimo tych korzystnych, w relacji
do Polski, proporcji, rząd brytyjski za istotne uznaje zwiększenie aktywności
zawodowej osób niepełnosprawnych na rynku pracy.
System wspierania zatrudnienia osób niepełnosprawnych
W Polsce osoby niepełnosprawne miały zawsze trudności ze znalezieniem
zatrudnienia. Istotną barierą pozostawał utrudniony dostęp do systemu kształcenia
i przygotowania zawodowego. W okresie PRL problem ten miały rozwiązywać
spółdzielnie inwalidów. Zatrudnione tam osoby wykonywały przeważnie proste
prace przy produkcji mało skomplikowanych wyrobów codziennego użytku. Tego
rodzaju praca na pewno nie odpowiadała aspiracjom wszystkich niepełnosprawnych,
szczególnie tych lepiej wykształconych, mających lepsze przygotowanie zawodowe.
W gospodarce rynkowej spółdzielnie inwalidów okazały się mało efektywne
i nie bardzo potrafiły sobie radzić z konkurencją innych podmiotów gospodarczych.
Jednocześnie spółdzielnie inwalidów zaczęto postrzegać jako swoiste wyspy izolujące
niepełnosprawnych od reszty społeczeństwa. W krótkim czasie ta forma
działalności gospodarczej straciła swoje znaczenie.
Przyjęte, po przemianach ustrojowych w naszym kraju, regulacje prawne
stworzyły podstawy nowego systemu wspierania osób niepełnosprawnych,
w tym także w odniesieniu do ich integracji zawodowej. Sejm RP uchwalił ustawę
z 9 maja 1991 r. o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych 4 ,
2
Źródło: GUS – Badanie aktywności ekonomicznej ludności w 2006 r.
3
W badaniach aktywności ekonomicznej ludności wylicza się również współczynnik aktywności
zawodowej – do osób aktywnych zawodowo zalicza się osoby pracujące oraz bezrobotnych spełniających
jednocześnie 3 warunki (w okresie badanego tygodnia nie były osobami pracującymi; w ciągu 4 tygodni,
wliczając jako ostatni tydzień badany, aktywnie poszukiwały pracy; były gotowe podjąć pracę w ciągu
2 tygodni następujących po tygodniu badanym). Współczynnik aktywności zawodowej dla osób niepełnosprawnych,
w wieku produkcyjnym, wyniósł w 2006 r. 22,1% (w całej populacji 69,2%).
4
Z dniem 1.01.1998 r. weszła w życie nowa regulacja prawna w tej materii – ustawa z dnia
27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. W stosunku