Kontrola Państwowa - Najwyższa Izba Kontroli

158 Barbara Surdykowska
[318]
też silnego lobbingu ze strony organizacji pracodawców – bądź patrząc z drugiej
strony – słabości związków zawodowych, czy też krokiem ku faktycznej, większej
autonomiczności europejskiego dialogu społecznego. Innymi słowy, jakie będą konsekwencje
przejścia ze „starej ścieżki” (porozumienia partnerów społecznych, które
stały się dyrektywami) na „nową ścieżkę” (porozumienia autonomiczne, których
implementacja leży w rękach partnerów społecznych)? Czy „nową ścieżkę” można
określić jako słabszą? W jakim stopniu porozumienia autonomiczne wpisują się
w wyraźnie dostrzegalne w chwili obecnej wykorzystywanie różnych form soft law (np.
otwarta metoda koordynacji)? Jest za wcześnie, aby odpowiedzieć na te pytania 38 .
Jeszcze raz należy podkreślić, że porozumienia autonomiczne wzbudzają liczne
problemy i wątpliwości. Sformułowanie znajdujące się w Traktacie z Maastricht
w art. 139, że wykonanie porozumień zbiorowych zawartych na poziomie wspólnotowym
odbywa się według procedur i praktyk właściwych dla partnerów społecznych
i państw członkowskich powoduje, że mechanizmy prawne wykorzystywane
w poszczególnych państwach będą różne, a co za tym idzie ich oddziaływanie na
sytuację poszczególnych pracowników zróżnicowane. Dostrzegano to w literaturze
na długo zanim powstało pierwsze porozumienie autonomiczne 39 . Konsekwencją
tej obserwacji jest postawienie pytania – czy doprowadzi to do nierównej sytuacji
w poszczególnych państwach członkowskich?
Nieunikniona stała się dyskusja na temat charakteru prawnego porozumień
autonomicznych. Kontrowersyjny pogląd przedstawił Olaf Deiner 40 . Zdaniem tego
autora wdrażanie porozumienia na poziomie państwa członkowskiego stanowi efekt
porozumienia europejskiego i porażka partnerów społecznych w danym państwie
członkowskim nie może powodować braku efektywności europejskiego porozumienia.
Zdaniem autora, gdyby w porozumieniu autonomicznym partnerzy zawarli
klauzulę, że wywołuje ono bezpośredni skutek w porządkach prawnych państw
członkowskich – skutek taki by wywarło.
W opracowaniu European Fundation for the Improvement of Living and
Working Condition 41 (Europejska Fundacja Rozwoju Warunków Życia i Pracy)
38
Pytania takie stawia np. A. Branch: The Evolution of the European Social Dialogue Towards
greater Autonomy: Challenges and Potential Benefits, The International Journal of Comparative Labour
Law and Industrial Relations, lato 2005, s. 335 oraz B. Bercusson: The Dynamic of European Labour Law
after Maastrich, International Labor Journal, nr 23/1994.
39
T. True: European collective bargaining levels and the competences of the social partners, [w]
P. Davies, A.Lyon-Caen, S. Sciarra, S.Simities: European community labour law: principles and perspectives,
Oxford 1996, s.169-187 oraz G. Bamber, E.Cordova: Collective bargaining, [w] R. Blanpain, C.Engels:
Comparative labour law and industrial relation in industrialized market economies, 1993, s. 353-383.
40
O.Deiner: Modes of implementing European collective agreements and their impact on collective
autonomy, Industrial Law Journal, nr 32, grudzień 2003, s. 317-325.
41
„New structures, forms and processes of governance in European industrial relation”, 2007, s. 13.