Kontrola Państwowa - Najwyższa Izba Kontroli

[207] Zarządzanie jakością kontroli
47
i funkcjonujące według procedury sądowej. Szefem najwyższego organu kontroli
jest „prezes” lub „pierwszy prezes”, w trybunale może także funkcjonować niezależny
„prokurator generalny” uczestniczący w procesie zapewnienia jakości kontroli.
Centralne kierownictwo, zarządzając trybunałem, skupia się na uzyskiwaniu
konsensusu w kluczowych kwestiach, takich jak: strategia, planowanie kontroli
i publikowanie wyników, oraz na ogólnych sprawach organizacyjnych (budżet,
kadry, szkolenia, itd.). Jednocześnie podejmowanie praktycznie wszystkich decyzji
co do realizacji kontroli powierzono odrębnym jednostkom („izbom”), które funkcjonują
niezależnie od siebie. Nadzór nad kontrolerami lub zespołami kontrolerów
jest sprawowany w izbach na kilku szczeblach służbowych.
– Najwyższe organy kontroli typu „urzędu kontroli” są zwykle organami jednoosobowymi,
czasem z elementami kolegialności. Szef urzędu kontroli ma tytuł
„prezesa” lub „audytora generalnego”. Zakres uprawnień szefa instytucji może się
różnić w obrębie tego modelu najwyższego organu kontroli. W niektórych urzędach
kontroli właściwie wszystkie kluczowe decyzje (np. ostateczne zatwierdzenie
raportu pokontrolnego) są podejmowane osobiście, lub z upoważnienia, lub są
zatwierdzane przez prezesa (audytora generalnego). W innych – rzeczywista władza
może być przeniesiona na podwładnych urzędników w ramach rozdzielenia
kompetencji na cały urząd. Podwładni ci mogą mieć wystarczające uprawnienia do
samodzielnego inicjowania kontroli i zatwierdzania raportów pokontrolnych.
– Pewne struktury „kolegialne” są zorganizowane jak sądy, ale nie sprawują
funkcji sądowniczych. Do podejmowania kluczowych decyzji stosują zasadę kolegialności.
Jednak istnieje w nich znaczna centralizacja kierowania i zarządzania
instytucją. W kolegialnych najwyższych organach kontroli „prezes” (lub „przewodniczący”)
może mieć znaczący wpływ na decyzje podejmowane kolegialnie.
W instytucji istnieje kilkustopniowa hierarchia służbowa pomiędzy członkami
trybunału, a kontrolerami, zbliżona w pewnym stopniu do istniejącej w „urzędach
kontroli”.
Przy opracowywaniu referatów krajowych należało też pamiętać, że najwyższe
organy kontroli prowadzą różne typy kontroli 2 . Do każdego typu kontroli może mieć
zastosowanie inna metodyka, co może wpływać również na wymagania dotyczące
systemów kontroli jakości.
W zależności od ich modelu organizacyjnego mogą to być następujące kontrole:
– poświadczająca/kontrola sprawozdań finansowych (Attestation/Financial
Statement Audit) – czy skontrolowane sprawozdania finansowe lub raporty wiernie
oddają kondycję finansową i/lub działalność skontrolowanej jednostki?
2
Powszechne jest powoływanie „Standardów kontroli INTOSAI” określających dwa główne typy
kontroli (Paragraf 1.0.38. „ Standardów kontroli INTOSAI”)