Kontrola Państwowa - Najwyższa Izba Kontroli

96
Paweł Wieczorek
[256]
Według ocen GUS wytworzony w Polsce w 2000 r. PKB należy w wyniku
funkcjonowania szarej strefy powiększyć o 17%, z czego 5,3% stanowi efekt
wykonywania pracy na czarno, zaś 11,7% to efekt działalności nierejestrowanej
prowadzonej przez funkcjonujące legalnie podmioty 9 . W 2005 r. analogiczne dane
były nieco niższe i wyniosły odpowiednio: 4,9% oraz 11% (rysunek 2). Oznacza
to, iż w latach 2000–2005 w gospodarce drugiego obiegu wytwarzano w skali
roku PKB o wartości 126,5-156,4 mld zł, przy czym 39,5-48,2 mld zł stanowił
produkt powstały w rezultacie świadczenia pracy nierejestrowanej. Zbliżone do
GUS szacunki wpływu szarej strefy na powstający w Polsce PKB prezentuje Komisja
Europejska 10 (tabela 1).
Tabela 1
PKB wytwarzany przez osoby wykonujące pracę nierejestrowaną jako
% produktu powstającego w gospodarce legalnej państw UE 1) .
Szacunki Komisji Europejskiej
Kraj Rok % PKB Kraj Rok % PKB
Austria 1995 1,5 Łotwa 2000 18,0
Belgia 1995/1999 3,0-4,0 Niemcy 2001 6,0
Bułgaria 2002/2003 22,0-30,0 POLSKA 2003 14,0
Czechy 1998 9,0-10,0 Portugalia 1996 5,0
Dania 2001 5,5 Rumunia 2001 21,0
Estonia 2001 8,0-9,0 Słowacja 2000 13,0-15,0
Finlandia 1992 4,2 Słowenia 2003 17,0
Francja 1998 4,0-6,5 Szwecja 1997 3,0
Grecja 1998 ponad 20,0 Węgry 1998 18,0
Holandia 1995 2,0 Wlk. Brytania 2000 2,0
Litwa 2003 15,0-19,0 Włochy 1998/2001 16,0-17,0
1)
Bez Cypru, Hiszpanii, Irlandii, Luksemburga i Malty.
Źródło: P. Renoy, S. Ivarsson, O. van der Wusten-Gritsai, Emco Meijer: Undeclared work... op.cit.,
s. 28 i 106.
9
Rachunki narodowe według sektorów... , op.cit., s. 538.
10
E. Kryńska: Article on Undeclared Work from SYSDEM Correspondent. Poland. European
Employment Observatory. May 2007, s. 5. Wspomniane dane Komisji Europejskiej odnoszą się do 2004 r.,
w którym według ocen GUS wartość wytworzonego PKB należałoby z tytułu funkcjonowania szarej strefy
powiększyć o 14,5%.