Kontrola Państwowa - Najwyższa Izba Kontroli

[293] Po kolei...
133
młodszych wiekiem, tj. co dwa lata. Tymczasem przepisy prawa nakazują, aby
funkcjonariusze po 50 roku życia byli poddawani badaniom raz w roku. Podobne
zaświadczenia (7) z nieprawidłowo określonym terminem kolejnych badań przyjęto
w Komendzie Rejonowej SOK w Warszawie.
W rezultacie kierownictwo SOK nie miało rzetelnych danych co do zdolności
psychofizycznych tej grupy wiekowej sokistów (stanowiącej aż 13,8% stanu
osobowego) i przyjmowało, że wszyscy funkcjonariusze, bez względu na wiek, są
porównywalnie w pełni sprawni.
Dodatkowym, bardzo istotnym ustaleniem, było stwierdzenie, że Komendant
Główny SOK dopuścił niektórych funkcjonariuszy SOK do pełnienia służby
z użyciem broni palnej bez wymaganej w tym wypadku decyzji właściwego organu
Policji. Tylko 144 funkcjonariuszy z Komendy Regionalnej SOK we Wrocławiu, na
ogólną liczbę od 3003 do 3089 funkcjonariuszy operacyjnych (ok. 4,7%) 15 , miało
dopuszczenie do pełnienia służby z użyciem broni palnej, wydane przez właściwy
organ Policji 16 . Pozostała część pracowników operacyjnych SOK, o ile pełniła
służbę z użyciem broni palnej bez posiadania takiej decyzji, bądź na podstawie
decyzji wydanych przed wejściem w życie ustawy z 28 marca 2003 r. o transporcie
kolejowym, pełniła ją z naruszeniem przepisów prawa.
Ponadto funkcjonariusze SOK, mimo iż nie byli dopuszczeni do pełnienia obowiązków
służbowych z bronią palną, mieli taką broń w trakcie służby i jej używali.
Od 2004 r. do I półrocza 2006 r., funkcjonariusze SOK pięciokrotnie użyli broni
służbowej, mimo braku takich uprawnień. Okoliczności użycia broni palnej były
wprawdzie uzasadnione, lecz to nie usprawiedliwiało nielegalnego jej posiadania
i używania. Działania podejmowane przez kierownictwo SOK, w celu uregulowania
kwestii pełnienia przez funkcjonariuszy służby z bronią palną, do zakończenia
kontroli, nie doprowadziły do rozwiązania problemu w skali całego SOK.
Przyczyną słabego przygotowania SOK do wykonywania ustawowych zadań
było – obok niedostatecznych środków finansowych przeznaczonych na jej działalność
– usytuowanie tej formacji w strukturze spółki prawa handlowego, której podstawowym
celem jest generowanie zysku. Ustalono bowiem, że Zarząd PKP PLK
S.A. średniorocznie przeznaczał na finansowanie SOK około 120 mln zł. Potrzeby
w tym zakresie są jednak szacowane na kwotę znacznie wyższą, bo 240 mln zł.
W celu uzupełnienia swego budżetu SOK podejmowała działalność komercyjną. Na
31 grudnia 2005 r. SOK zawarła 113 umów na świadczenie usług ochroniarskich.
W rezultacie, formacja utworzona na podstawie ustawy o transporcie kolejowym
i wykonująca zadania w niej określone, realizowała je m.in. na podstawie umów
15
Przeciętny stan liczbowy pracowników operacyjnych SOK w okresie objętym kontrolą.
16
Stosownie do art. 59 ust. 5 ustawy o transporcie kolejowym.