Kontrola Państwowa - Najwyższa Izba Kontroli

130 Małgorzata Nowakowska, Tadeusz Pachowski
[290]
„Szukaj SOK-u w polu”
Ustalenia kontroli Najwyższej Izby Kontroli dotyczące prawidłowości wykonywania
zadań ustawowych 11 związanych z zapewnieniem porządku i bezpieczeństwa
na dworcach kolejowych i w pociągach przez funkcjonariuszy Straży
Ochrony Kolei nie są dla tej formacji pomyślne. Pokazują one, że funkcjonariusze
SOK wykonywali niektóre obowiązki nierzetelnie i z naruszeniem przepisów
prawa, co przyczyniało się do nagminnego łamania przepisów porządkowych
na dworcach i w pociągach. Posterunki SOK nie były łatwo dostępne dla podróżnych,
bowiem lokalizowano je poza naturalnymi ciągami komunikacyjnymi.
Niewystarczająca była też ich liczba na dworcach 12 . Funkcjonariusze SOK
często wykonywali swoje obowiązki niestarannie, nie wykazywali aktywności
w wykonywaniu służby patrolowej, a w trakcie jej pełnienia nie reagowali na
naruszenia przepisów porządkowych, mających miejsce w ich obecności. Niewłaściwe
wykonywanie obowiązków służbowych zaobserwowali biegli powołani
przez NIK, na przykład 28 lipca 2006 r., w godzinach od 12.15 do 14.50, na
stacji PKP w Radomiu, patrol SOK nie patrolował dworca, lecz przebywał stale
w jednym miejscu – na balkonie nad wejściem do tunelu wiodącego na perony.
Czas służby funkcjonariusze spędzali na rozmowach, paleniu papierosów i konsumpcji
zapiekanek. Dwa dni później w godzinach od 8.45 do 10.03 na stacji
PKP w Pilawie patrol SOK nie reagował na widok śpiącego na peronie pijanego
mężczyzny (biegli stwierdzili stan upojenia alkoholowego). Następnego dnia
na stacji PKP Warszawa Gdańska, w godzinach od 7.00 do 8.13, patrol SOK
nie zareagował na picie piwa na peronie przez głośno zachowujących się trzech
młodych ludzi.
Biegli szczególnie negatywnie ocenili wykonywanie obowiązków przez funkcjonariuszy
SOK na największych dworcach kolejowych. Stwierdzili, że Dworzec
Centralny w Warszawie był patrolowany przez SOK wprawdzie regularnie,
jednak patrole prezentowały „skrajnie bierną postawę, praktycznie nie reagując
na przypadki naruszania porządku”. Patrole nie podejmowały interwencji wobec
osób będących pod wpływem narkotyków i osób bezdomnych, nachalnie żebrzących.
Osoby te zachowywały się agresywnie. Aktywność patrolu SOK na dworcu
w Katowicach polegała na tym, że 28 lipca 2006 r. o godzinie 23.27 funkcjonariusz
SOK, niekompletnie umundurowany (bez czapki) podjął interwencję wobec
śpiącego przy kasach bezdomnego mężczyzny, następnie obudził go, porozmawiał
z nim przez chwilę, po czym odszedł, a bezdomny spał dalej.
11
Określonych w art. 60 ust. 1 ustawy o transporcie kolejowym.
12
Ogółem na dworcach funkcjonowało 95 rejonów i posterunków SOK. Wg stanu na 31.12.2005 r.,
odprawa pasażerów odbywała się na 1308 dworcach.