PROSTORNI PLAN REPUBLIKE CRNE GORE ... - Vlada Crne Gore

Prostorni plan Republike Crne Gore do 2020. godine - NacrtSjeverni region, koji čini nešto više od polovine teritorije Crne Gore, karakterišu:− Učešće od svega 18% u BDP (početkom 1990. godine to je bilo 25,5%); u ovom regionu su i opštine (npr.Andrijevica, Rožaje) u kojima je BDP po glavi stanovnika u 2002. godini bio oko ili ispod nivoa od 500 EUR;− Stopa nezaposlenosti od blizu 30% (stopa nezaposlenosti je prema istom izvoru bila nešto ispod 21% uJužnom regionu);− Depopulacija – broj stanovnika u periodu između popisa 1991. i 2003. godine smanjen je za 9 indeksnihpoena; u Sjevernom regionu inače živi nešto manje od trećine ukupnog stanovništva;− Značajno viša stopa siromaštva od prosjeka u Republici – 19,3%;− Nerazvijenost saobraćajne (i druge) infrastrukture, posebno u ruralnim područjima.Na drugoj strani, resursi kojima raspolaže ovaj region su značajni, posebno kada se radi o poljoprivredi (67%obradivih površina i 70% stočnog fonda) i šumarstvu (71% drvne mase). Sjeverni region takođe raspolaže značajnimpotencijalima za razvoj različitih vidova turizma, posebno onih koji bi mogli doprinijeti upotpunjavanju turističkeponude (trenutno dominantno vezane za Južni region) i ukupnoj održivosti sektora turizma. Južni region jeistovremeno i najgušće naseljeni dio Crne Gore, u koji se (zajedno sa Središnjim) i dalje doseljava značajan brojstanovnika.Pored ekonomskog usklađivanja održivi razvoj ogleda se kroz životnu sredinu i prirodne resurse u dijelu korišćenja iočuvanja zemljišta, korišćenja i zaštitu voda i zaštitu vazduha.Korišćenje i očuvanje zemljištaZemljište je jedan od najvažnijih prirodnih resursa. Od ukupne površine Republike Crne Gore na šume i šumskozemljište otpada oko 53%, pri čemu šume pokrivaju oko 40% ukupne teritorije. Šume imaju izuzetan značaj kako zaočuvanje prirodne ravnoteže, biodiverziteta i kvaliteta životne sredine, tako i za ekonomski razvoj, pogotovo usjevernom, nerazvijenom regionu. Istovremeno, šumski ekosistemi su izloženi višestrukim pritiscima koji prijete dadovedu do neodrživog korišćenja, prije svega kroz nekontrolisane, neplanske aktivnosti i prekomjerne eksploatacijeprirodnih resursa.Problemi koji imaju negativan uticaj na stanje šuma u Crnoj Gori su:− šumskim ekosistemima se ne gazduje integralno (lovstvo, ribolov, turizam; šumski proizvodi koji nijesu oddrveta - ljekobilje i sl.; razvoj agro-šumarstva);− sredstva za eksploataciju šuma su dotrajala i neprilagođena uslovima i potrebama rada, dok većinu radovaizvode lica koja nemaju potrebne stručne kvalifikacije (problem koji se pojačao sa prelaskom sa sistema sječepod državnom upravom na koncesije);− slaba ili neadekvatna otvorenost šuma;− za obnavljanje šuma se ne koriste visoko kvalitetne vrste;− neadekvatno upravljanje zaštitnim zonama;− neadekvatan sistem protivpožarne zaštite.Poseban problem za upravljanje predstavlja nedostatak pouzdanih i ažuriranih podataka o šumskim resursimaodnosno nepostojanje nacionalne inventure šuma. Sistem praćenja zdravstvenog stanja šuma takođe nijeuspostavljen.U cilju poboljšanja upravljanja i dobijanja sertifikata o održivom šumarstvu, prioritetne mjere su donošenjeNacionalne politike šumarstva Crne Gore i relevantnih zakonskih propisa, nacionalna inventura šuma, uvođenjegeografskog informacionog sistema, poboljšanje planiranja, uspostavljanje pouzdanog sistema praćenja i kontrolesprovođenja planova i gazdovanja u šumarstvu i lovstvu.Crna Gora raspolaže sa malom površinom poljoprivrednog zemljišta, svega oko 37% teritorije 0,84 ha postanovniku u čijoj strukturi je mali udio obradivih ravničarskih površina. Uprkos ograničenosti ovog resursa,prisutno je njegovo stalno smanjenje (posebno smanjenje njegovog najkvalitetnijeg i najproduktvnijeg dijela). Trajnakonverzija poljoprivrednog zemljišta vrši se promjenom namjene u građevinsko zemljište izgradnjom gradskih iseoskih naselja, saobraćajnica, industrijskih i drugih objekata.Uništenje kvalitetnog površinskog sloja odvija se kroz niz ljudskih djelatnosti koje uključuju:− eksploataciju pijeska i šljunka na više mjesta u rijekama i kraškim poljima (donji tok Morače Platije);− eksploataciju čvrstih mineralnih sirovina – boksita, uglja, kamena, cinka i olova;− preradu mineralnih i ostalih sirovina u industrijskim postrojenjima;Strana 89