PROSTORNI PLAN REPUBLIKE CRNE GORE ... - Vlada Crne Gore

Prostorni plan Republike Crne Gore do 2020. godine - Nacrtkorišćenja indirektno sračunati iznosi 358 GWh/god. Do sada je izgrađeno samo sedam malih hidroelektrana sagodišnjom proizvodnjom od oko 20 GWh, što pretstavlja samo oko 2% tehnički raspoloživog kapaciteta.Energija Sunčevog zračenja bi mogla da bude veoma značajan energetski izvor u Crnoj Gori. Područje Crne Gore jeizloženo direktnom sunčevom zračenju oko 1500 do 2550 časova godišnje. To se naročito odnosi na obalni dio CrneGore i područje oko Podgorice. U području Crne Gore prosječna godišnja suma globalnog zračenja kreće se između3500 i 4450 Wh/m 2 dnevno, dok mjerenja pokazuju da ona u ljetnjim mjesecima dostiže do 8 kWh/m 2 dnevno.Ovaj vid energije sve više se koristi za pripremu potrošnje tople vode, klimatizaciju i grijanje, ali bez većeg uticaja naenergetski bilans. Međutim, daljim razvojem tehno-ekonomskih performansi sunčevih kolektora i s obzirom na visokstepen solarizacije razvojno propulzivnih djelova teritorije Crne Gore, očekuje se značajniji i bilansno relevantan rastkorišćenja sunčeve energije za zadovoljenje dijela energetskih potreba privrede i domaćinstava.Na prostoru Crne Gore kao biomasa jedino je relevantno šumsko drvo, naročito bukva. Šume u Crnoj Gori pokrivajuoblast od oko 6750 km 2 , što predstavlja oko 42% ukupne teritorije Crne Gore. Ukupne količine drvne mase koju činiotpad u šumi eksploatacijom šuma, godišnje se kreće oko 150-200.000 m 3 . Njihovo skupljanje i korišćenje kaoenergetsko gorivo nema ekonomsku opravdanost. Otpad koji je predmet industrijske prerade u drvoprerađivačkimkapacitetima, već se djelimično koristi kao energetsko gorivo za sopstvene potrebe.U Crnoj Gori do sada nijesu sprovođena opsežnija namjenska mjerenja vjetra u cilju određivanja globalnogvjetropotencijala. Iako analize energetskog potencijala vjetra u Crnoj Gori nijesu kompletne, postoje veomaoptimističke procjene energetskog potencijala, uslovljenog kombinacijama planinskih terena i mediteranskih uticaja.Na osnovu dosadašnjih istraživanja, zasnovanih na podacima iz meteoroloških stanica, potencijalno dobre oblasti, usmislu korišćenja energije vjetra, su: područja oko Nikšića, jugozapadni region, planinski lanac i prevoji iznad mora ioblast primorja. Prva elektrana na vjetar u Crnoj Gori (Ilino brdo, Vučje kod Nikšića), snage 500 kW i očekivanegodišnje proizvodnje 1,25 do 1,8 GWh/god. završena je 2004. godine. Imajući u vidu svetski trend razvojavjetroenergetskih kapaciteta neophodna su intenzivnija istraživanja potencijala vjetra u cilju njegovog što većegkorišćenja na području Crne Gore.Komunalni otpad predstavlja ekološki problem u Crnoj Gori, tako da bi njegovo korišćenje imalo i energetski iekološki efekat. Procjenjuje se da se na prostoru Republike godišnje formira 200-250000 tona čvrstog komunalnogotpada (1 kg dnevno po stanovniku). Ove količine stvaraju osnovu za izgradnju 3-5 industrijskih postrojenja zanjegovo sagorijevanje. Imajući u vidu da je danas ekonomska granica za korišćenje postrojenja za sagorijevanjesmeća, grad od oko 150.000 stanovnika, realno je očekivati da će u početku doći do izgradnje savremenih postrojenjaza uklanjanje otpadaka prije svega u Podgorici, u kojoj već danas postoje značajni ekološki problemi vezani zakomunalni otpad.Prema dosadašnjim saznanjima, geotermalna energija i energija mora za sada nemaju veći značaj.Težnja za većim snabdijevanjem iz sopstvenih izvora je vezana za povećanje proizvodnje, što je u Crnoj Gori sadamoguće samo putem povećanja proizvodnje mrkolignita u pljevaljskom basenu i većeg korišćenja hidropotencijala,jer su raspoloživi potencijali drugih energetskih sirovina relativno mali ili nedovoljno istraženi.Međutim povećanje proizvodnje lignita je vezano u prvom redu za proizvodnju električne energije, tako da ono nemože da supstituiše sve potrebe za kvalitetnijim vrstama energije, a posebno nafte i prirodnog gasa. Za većekorišćenje uglja u industriji i širokoj potrošnji je potrebno ubrzati aktivnosti na proširenju kapaciteta rudnika„Berane” i otvaranju novih jama sa podzemnom eksploatacijom.Neophodno povećanje stepena korišćenja raspoloživog hidropotencijala moraće da se razmatra u širem kontekstuukupnog razvoja svih relevantnih segmenata opcije razvoja Crne Gore, zbog ekoloških problema, višenamjenskeprirode prostora i funkcije vodotokova.Veće učešće nafte i prirodnog gasa u energetskom bilansu Crne Gore treba očekivati tek sa pronalaženjem ekonomskiisplativih količina, a to zahtijeva značajna sredstva za nastavak istraživanja.Strana 77