PROSTORNI PLAN REPUBLIKE CRNE GORE ... - Vlada Crne Gore

Prostorni plan Republike Crne Gore do 2020. godine - Nacrt1.5. Položaj i pravci prostornog razvoja Republike u odnosu na okruženjePravci prostornog razvoja države Crne Gore u odnosu na okruženje, opredjeljuju se kroz savladavanje postojećihograničavajućih faktora i kroz mehanizme untrašnjeg razvoja, kao i kroz budući razvoj prekogranične razvojne zone.Prioritetni zadaci u tom smislu biće:− Razvoj drumske saobraćajne infrastrukture, kroz izgradnju novih saobraćajnica i podizanjem ranga postojećih(autoput Beograd-Južni Jadran sa krakom prema Nišu, Jadransko-Jonski autoput i brze saobraćajnicePodgorica-Nikšić-Šćepan Polje, Ulcinj-Bar-Budva-Herceg Novi-Debeli Brijeg);− Povećavanje broja graničnih prelaza;− Rekonstrukcija i modernizacija željezničke pruge Bar–Beograd, elektrifikacija pruga Podgorica–Skadar iPodgorica–Nikšić kao i izgradnja pruga Nikšić-Bileća, Plevlja-Prijepolje i Bijelo Polje-Berane-Peć;− Kompleksno rješenje regulacija rijeka Bojane, Kiri i Drima, u cilju regulacije voda Skadarskog jezera iuspostavljanja međunarodnih plovnih puteva na Jezeru i rijeci Bojani;− Uspostavljanje priobalne plovidbe, koja bi povezivala crnogorske luke i pristaništa sa Dubrovnikom i Dračom;− Usaglašavanje na međudržavnim nivoima u dijelu zaštite prirode i životne sredine i korišćenja prirodnihresursa sa evropskim prostornim i strukturnim politikama;− Jače uvezivanje u međunarodnu elektroenergetsku mrežu izgradnjom dalekovoda 400 kV Podgorica-Elbasan.1.6. Primjena međunarodnih konvencija u prostornom razvojuU Evropi je u posljednjih 10-15 godina stvorena nova generacija zakonskih, razvojnih i drugih dokumenata u oblastikorišćenja, uređenja i organizacije prostora, u okviru discipline koja se zbirno označava kao „prostorno planiranje”.Svrha ovih dokumenata jeste da se stvori jedinstvena i usklađena politika uređenja prostora.U navedenom periodu se počelo sa usklađivanjem terminologije i ujednačavanjem instrumenata za implementacijuprostorno-planskih politika. Pojavio se veliki broj ideja i koncepata. Početkom osamdesetih godina stvorena jeEvropska regionalno-planerska povelja (tzv. Povelja iz Toremolinosa, 1983.). Njen osnovni cilj je bilo isprobavanjemogućnosti za koordinaciju razvojno-istraživačkih, političkih i administrativnih odluka na tadašnjem prostoruEvropske zajednice. Nakon većeg broja posljednjih inicijativa i pokušaja, impuls za pripremanje jedinstveneprostorne politike pružio je Ugovor iz Mastrihta (1993.), kao i na njemu zasnovana, dodatna ovlašćenja Evropskekomisije za usklađivanje nacionalnih politika u oblastima zaštite životne sredine, transevropske transportne mreže ipolitike regionalnog razvoja (uključujući i znatno povećanje sredstava za tu svrhu, u okviru politike socijalne kohezijei drugih strukturnih politika). Intenzivna internacionalizacija i globalizacija privrednih aktivnosti i brzina političkihpromjena u Istočnoj i Jugoistočnoj Evropi, dodatno su ubrzale pripremanje i donošenje novih dokumenata ove vrste.Nekoliko dokumenata Evropske komisije kao što su tzv. Lajpciški dokument (1994), EVROPA 2000 i EVROPA2000+, uporedo sa periodskim izvještajima o stepenu razvijenosti za pojedinačna nacionalna i regionalna područja,postali su najznačajnija stručna podloga za izradu i usvajanje sveevropskog strateškog okvira u oblasti prostornograzvoja, tj. navedenog ESDP-a, koji je prihvaćen maja 1999. godine u Potsdamu. Polazeći od njega, nekoliko mjesecikasnije u Tampereu je donijeto dvanaest mjera, usredsrijeđenih na tri osnovna područja zajedničkog upravljanjaprostornim razvojem evropskog kontinenta, tj. na:− Ubrzanu primjenu zajedničkih jedinstvenih principa koji sadrže prostornu dimenziju na cijeloj evropskojteritoriji;− Poboljšanje međusobnog informisanja i znanja o cjelovitosti prostornog uređenja u Evropi;− Pripreme za širenje Evropske unije na Istočnu i Jugoistočnu Evropu;Nakon toga, u Hanoveru je 2000. godine, od strane Evropske konferencije ministara za uređenje prostora(Conference Europeenne des Ministres Responsables de l'Amenagement du Territoire, CEMAT), usvojen dokument„Vodeći principi za održivi prostorni razvoj evropskog kontinenta” (Guiding Principles for Sustainable SpatialDevelopment of the European Continent) – tzv. Hanoverska povelja, čime je težište evropskih prostornih istrukturnih politika prebačeno na implementaciju projekata u okviru programa-incijative INTERREG III.Time je stvoren novi instrument planiranja, tj. transnacionalnih prostornih vizija, odnosno svojevrsnih razvojnoistraživačkihprograma za nekoliko evropskih regiona, kao što su, na primjer, VASAB 2010+ (za 11 država baltičkeregije), VISION PLANET (za 12 država, odnosno regiona u području Srednje Evrope, Jadranskog basena, Dunava iJugoistočne Evrope). Navedenim, i srodnim dokumentima definišu se strateške mogućnosti, odnosno smjernice,koje su prilagođene konkretnim nacionalnim, regionalnim i lokalnim prostornim potrebama za dobijanje sredstavaStrana 107