PROSTORNI PLAN REPUBLIKE CRNE GORE ... - Vlada Crne Gore

Prostorni plan Republike Crne Gore do 2020. godine - Nacrtvrstama uzoraka (vazduh, padavine, zemljište, riječne, jezerske, morske i pijaće vode, prehrambeni proizvodi,građevinski materijal), kretala se u niskim nivoima, odnosno daleko ispod maksimalno dozvoljenih vrijednosti, a umnogim slučajevima i ispod granice detekcije. Na osnovu urađenih i statistički obrađenih rezultata analiza, može sesa sigurnošću reći da je stanje životne sredine, sa stanovišta radiološke ispravnosti, u Crnoj Gori očuvano.3.8.2. Stanje i problemi prirodne baštinePrirodna baština je i dalje očuvana u značajnoj mjeri, ali je prisutan narastajući trend pritisaka na njene vrijednosti, ito kroz: iskorišćavanje prirodnih resursa, konverziju prirodnih staništa u poluprirodna i vještačka, intenzivniji razvoju određenim sektorima (npr. turizam) i zagađivanje (otpadne vode i otpad).Posmatrajući period od donošenja prvog Prostornog Plana Republike (PPR) 1985/86 i njegovih izmjena i dopuna1997, do danas, konstatuje se značajna stagnacija u ustanovljavanju novih zaštićenih područja prirode, posebno onihsa većom površinom. Stoga se zaključuje da projekcija plana u ovom sektoru nije izvedena.U pogledu upravljanja, jedino je za kategoriju nacionalnih parkova ustanovljen upravljač. Za druge kategorijezaštićenih područja prirode, nominalno je prepoznata opština kao nadležna za njihovo osnivanje i upravljanje, patime i ustanovljavanje upravljača, međutim, isti nijesu ustanovljeni izuzev u rijetkim slučajevima.Postojeći zakonski i institucionalni okvir ne obezbjeđuje zadovoljavajući nivo efikasnosti u zaštiti područja prirodekoja su stavljena pod zaštitu. Pored slabe efikasnosti i nedovoljnog nivoa izvršavanja domaćih propisa, brojne su iobaveze iz međunarodnih ugovora (konvencije i protokoli) koje takođe čekaju odgovarajuća rješenja kako u domaćimpropisima, tako i u boljoj institucionalnoj organizovanosti.Imajući u vidu opredjeljenje Crne Gore da se kao ekološka država izgrađuje na principima održivog razvoja, trebauzeti u obzir dosadašnje iskustvo (neuravnoteženi sektorski razvoj zasnovan na korišćenju prirodnih resursa), kakobi se budući razvoj podredio realnim uslovima, prvenstveno potrebama lokalnog stanovništva kroz ekološkiprihvatljive razvojne aktivnosti sa odgovarajućim obimom (limiti prihvatljivih promjena – limits of acceptablechanges). Koncept održivog razvoja treba da bude primjenjen i kroz reviziju Prostornih planova opština i revizijuGeneralnih urbanističkih planova svih urbanističkih centara koja treba da uslijedi nakon donošenja ovog PPR-a.3.8.3. Stanje i problemi kulturnog nasljeđaNepokretna kulturna baština u Crnoj Gori nalazi se u izuzetno lošem stanju i nepovoljnom položaju, jer su nanjenom velikom dijelu, kao i na najznačajnijim spomeničkim jedinicama, ugrožene osnovne spomeničke vrijednosti,sa tendencijom dalje promjene integriteta, gubitka spomeničkih vrijednosti i istorijske izvornosti.Spomenici kulture, tj. pojedine spomeničke jedinice koje nijesu privedene namjeni, nalaze se u potpuno zapuštenomili ruševnom stanju i zbog odsustva organizovane i osmišljene zaštitne aktivnosti prema njima, prepušteni suneposrednom i neminovnom uticaju zuba vremena i vandalskom odnosu pojedinaca.Za zaštitu nepokretne kulturne baštine od presudnog značaja su dokumentaciona osnova i permanentna istraživanja,na osnovu kojih se formira nova dokumentacija i postojeća upotpunjava informacijama o spomeničkimvrijednostima i identitetu spomeničkih jedinica. Stanje dokumentacije ukazuje na potrebu istraživanja svihspomenika kulture, a naročito arheoloških lokaliteta. Stručna istraživanja su jedini pravi način da se pretpostavljenaspomenička svojstva objekata potvrde i da se materijalnim dokazima opravda njihovo stavljanje pod režim zaštite.Pri tome, neophodno je stvoriti uslove da se dokumentaciona baza podataka radi u digitalnoj formi i u skladu saevropskim standardima u ovoj oblasti.Centar za arheološka istraživanja nije formirao dokumentaciju o arheološkim istraživanjima i arheološkommaterijalu, a poseban problem predstavlja to što nije izvršeno prepoznavanje terena i izrađena Arheološka kartaCrne Gore koja, kao strateški dokument, treba da sadrži prikaz svih postojećih i potencijalnih arheoloških lokalitetau Crnoj Gori i na taj način omogući njihov adekvatan tretman u postupku izrade i donošenja planova i investicionihprograma.Neadekvatan odnos organa lokalne vlasti prema nepokretnoj kulturnoj baštini ispoljava se naročito kroz procesizrade urbanističkih planova u koji se institucije zaštite spomenika kulture ne uključuju blagovremeno. ObrađivačiStrana 83