PROSTORNI PLAN REPUBLIKE CRNE GORE ... - Vlada Crne Gore

Prostorni plan Republike Crne Gore do 2020. godine - NacrtPromjene gradskih struktura.- Kao posljedica širenja suburbanih područja i mogućeg povezivanja pojedinihfunkcija i njihovog međusobnog povezivanja i prožimanja, u nekim područjima je već moguće formiranje pojedinihgradskih regiona. Iako još nema jednoznačne evidencije o tome da se urbanizovana područja u Crnoj Gori spajaju,osim u pojedinim djelovima Primorja, već je moguće predvidjeti buduće formiranje i rast urbanih aglomeracija napravcima Podgorica – Danilovgrad – Tuzi – Golubovci, Herceg Novi – Tivat, Budva – Petrovac i Sutomore – Bar –Ulcinj.Grupisanje radnih mjesta u centrima zapošljavanja.- Gradovi i druga urbana naselja su glavna središtazapošljavanja. Većina radnih mjesta je u najvećim naseljima. Takav prostorni razmještaj predstavlja glavni izvorvisokog učešća dnevnih radnih migracija. Mnogi zaposleni ne rade u naselju gdje imaju stalno prebivalište.Razmještaj privrednih i društvenih djelatnosti u gradovima i drugim naseljima.- Koncentracija idisperzija manifestuju se i preko razmještaja djelatnosti po naseljima. U urbanim i pretežno urbanim naseljima,registrovana je velika većina svih djelatnosti. U pogledu vrste djelatnosti, u urbanim naseljima su to uglavnomtercijarne i kvartarne djelatnosti (trgovina, ugostiteljstvo, turizam, finansijske usluge, školstvo, zdravstvo, socijalneustanove, državna uprava i organi lokalne vlasti i samouprave, kultura i sport). U pojedinim gradovima još suznačajne industrijske i druge prerađivačke djelatnosti, iako se njihovo učešće u BDP-u smanjuje, nakon višegodišnjestagnacije ili restruktuiranja, a tako i učešće saobraćaja i pratećih usluga. U vezi sa tim, u posljednjih desetak godinamala dostupnost pojedinih perifernih područja, odnosno centara, predstavljala je znatan ograničavajući faktor zaprestrukturiranje privrede, ili za uvođenje novih privrednih programa, što je izazvalo porast dnevnih radnihmigracija, a često i dodatno iseljavanje sa tih područja. Niska dostupnost za usluge višeg ranga (obrazovanje,zdravstvena zaštita i dr.) naročito je karakteristična za planinska i/ili prigranična područja.3.4.2. Dostignuti nivo urbanizacije i glavni problemi gradovaGradovi kao centri i nosioci privrednog razvoja.- Gradovi i druga urbana naselja u Crnoj Gori čine centre inosioce privrednog i društvenog razvoja, a u manjoj mjeri i pojedina seoska, turistička i područja posebnogprirodnog značaja. U njima je, međutim, koncentrisana i većina ključnih razvojnih problema. Razmještaj, veličina idanašnje stanje većih (centralnih) naselja u strukturi urbane mreže ne omogućavaju optimalan privredni razvoj iveću gustinu javne infrastrukture. Mnogi gradovi imaju jednostranu funkcionalnu strukturu, sa dodatnimograničenjima koja su nastala kao posljedica ekonomske, socijalne i druge krize i nedovoljnog privrednog rasta uperiodu od početka devedesetih godina, odnosno sa umanjenim kapacitetima u privredi. Ovi problemi su dodatnousloženi zbog migracionih procesa, koji su doveli do toga da je demografski pritisak najveći upravo na gradove,odnosno najveća urbana naselja.Zagađenost životne sredine u gradovima i regionalne razlike.- Gradovi su najveći potrošači prostora,energije i resursa, a tako i najveći generatori raznih polutanata koji opterećuju životnu sredinu u urbanim i drugimapodručjima, a naročito vodu i vazduh. U sistem organizovanog odlaganja i tretmana raznih otpadnih materijauključen je manji dio stanovništva, što se odnosi i na otpadne vode. Poseban problem predstavljaju otpadne vode izproizvodnje. U većini područja kvalitet vode za piće je zadovoljavajući, ali je stanje infrastrukturnih i objekata iuređaja za vodosnabdjevanje mahom loše, pa se velike količine vode gube u sistemima. U najvećim gradovima jevisok nivo buke od saobraćaja i proizvodnih djelatnosti, što smanjuje kvalitet životne sredine. Turizam je, takođe,jedan od faktora zagađivanja životne sredine.Urbana bezbjednost i sigurnost.- Budući da stanje urbane bezbjednosti i sigurnosti nije uvijek na traženomnivou, naročito u većim urbanim područjima, ovim pitanjima treba posvetiti više pažnje, a u prvom redu raznimoblicima kažnjivih djela, saobraćajnih nesreća, kršenja javnog reda i mira i sl. Naročito treba štititi i povećatibezbjednost javnog prostora u gradovima i naseljima, te omogućiti sigurnu upotrebu prostora za različite legalnenamjene i korisnike.Neplanski rast gradskih i drugih naselja i stanje planske dokumentacije i informatičke podrške zaplaniranje.- U najvećem broju slučajeva, rast i razvoj gradskih i drugih naselja odvijali su se spontano, u čemu jeveliko učešće bespravne izgradnje. Ovo je velikim dijelom posljedica nedovoljne i neodgovarajuće planskedokumentacije, a jednim dijelom i posljedica niske planske discipline u ostvarivanju postojećih planova. Imajući uvidu vrijeme kada su usvojeni, većina prostornih planova opština i generalnih urbanističkih planova rađena je naosnovu razvojnih i društvenih pretpostavki koje se bitno razlikuju od današnjih. Stoga, takvi planovi nijesu mogli daspriječe negativne razvojne pojave u prostoru u proteklom periodu, a u novije doba su se uglavnom pokazali kaoneodgovarajući, u izmijenjenim društvenim, socijalnim i privrednim uslovima. Uz to, stara generacija planova,Strana 53