2
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
òóøààëä Ãî Ñ¿í-ëèí ãýã÷ òîìèëîãäæýý. Ýíý ¿åýñ ýõëýí àìåðèê-àíãëèéí òàëûã<br />
áàðèìòàëñàí õÿòàäûí çàñãèéí ãàçðûí òºëººëºã÷èä Õ¿ðýýíä õ¿ðýëöýí èðæ,<br />
öýðýã, èðãýíèé õýðãèéã ýðõëýí øèéäýõ áîëæýý. Îðîñûí öàãààíòàí ä¿ðâýãñýä<br />
Ãóðâàí óëñûí ãýðýýã Õÿòàä äàíãààðàà äóð ìýäýí óñòãàñíûã ¿ë çºâøººð÷,<br />
ìîíãîëûí àñóóäëààð àíãëè-àìåðèê ôðàíöûí ýçýðõýã ò¿ðýìãèé÷¿¿äèéí<br />
äýìæëýãèéã õ¿ëýýõèéã îðîëäñîîð áàéâ. Îìñê õîò äàõü Êîë÷àêèéí çàñãèéí<br />
ãàçàð Ôðàíöòàé õýëýëöýí òîõèðîëöñîíû ¿íäñýí äýýð Ôðàíö óëñ Îðîñûã<br />
(Õààíò - Á.Ø) õîëáîîòíîî ãýæ ¿çñýýð áàéãàà íü õýðýãöýý òîõèîëäâîë ò¿¿íèé<br />
ýðõ àøãèéã õàìãààëàõ òóë, õÿòàäûí çàñãèéí ãàçàð Ìîíãîëûí òàëààð õýðýã<br />
ÿâäàëä õ¿íäýð÷ ìýäýõèéã àíõààð÷ ò¿¿íýýñ çàéëñõèéõ íü õÿòàäûí ýðõ àøèãò<br />
íèéöýõ áèëýý õýìýýí Áýýæèí äýõ Ôðàíöûí ýë÷èí ñàéä Õÿòàäûí çàñãèéí<br />
ãàçàðò ìýäýãäæýý 291 .<br />
Òýð ¿åä çºâëºëò Îðîñûã ¿çýí ÿäàõ ¿çýë ñàíààã òàðààæ áàéñàí ÿïîíû áà<br />
àíãëè-àìåðèêèéí òàëûã áàðèìòàëñàí õÿòàäûí ç¿éë á¿ðèéí á¿ëýãëýë¿¿äèéí<br />
àëèíä ÷ àøèãã¿é íºõöºë áàéäàë Õÿòàäàä áóé áîëæ áàéâ. Õÿòàäûí àæèë÷èí,<br />
òàðèà÷èä Ǻâëºëò Îðîñòîé îéðòîí, ò¿¿íòýé ñàéí õºðøèéí õàðèëöàà<br />
òîãòîîõûã øààðäàæ áàéñàí òóë Õÿòàäûí çàñãèéí ãàçàð îëîí íèéòèéí ýíýõ¿¿<br />
ñàíàà ñýòãýëèéã õàéõðàõã¿é áàéæ ÷àäààã¿é þì.<br />
Àëñ Äîðíîäûí Á¿ãä Íàéðàìäàõ óëñûí Þðèí òýðã¿¿íòýé ýë÷èí<br />
òºëººëºã÷èä Áýýæèíä 1920 îíû 12-ð ñàðûí ýõýýð èðñíýýñ ýõëýí ÀÄÁÍÓ áà<br />
Õÿòàäûí õîîðîíä õàðèëöààã ñàéæðóóëàõ òóõàé õýëýëöýý ýõëýí ÿâàãäàõ áîëîâ.<br />
Õÿòàäûí “Øèí áàî” ñîíèí 1921 îíû 3-ð ñàðä õÿòàä áà ÀÄÁÍÓ-ûí õàðèëöààíû<br />
òàëààð íèéòýëñýí ºã¿¿ëýëäýý: “Õÿòàä áà ßïîíîîñ ¿ç¿¿ëæ áàéãàà äàðàìòûã<br />
ýñýðã¿¿öýõèéí òóëä ÀÄÁÍÓ-òàé íºõºðëºæ ò¿¿íòýé ñàéí õºðøèéí õàðèëöàà<br />
òîãòîîõ õýðýãòýé ãýæ áè÷æýý 292 . ̺í ñîíèí Áýýæèíãèéí çàñãèéí ãàçðûí<br />
áîäëîãî ýíý òàëààð øèéäâýðòýé áèø áàéãààã ø¿¿ìæëýýä, Ǻâëºëò Îðîñòîé<br />
õàðèëöààãàà ñàéæðóóëàõûã øààðäæýý.<br />
Õÿòàä çýðýã áóñàä ãàäààä óëñóóäòàé õààíò çàñãèéí ¿åä áàéãóóëñàí ýðõ<br />
òýãø áèø õóó÷èí ãýðýýí¿¿äèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîæ íàéðñàã, ýðõ òýãø øèíý<br />
õàðèëöàà òîãòîîõîîð ÿâóóëæ áàéãàà áîäëîãûíõîî òóõàé Ǻâëºëò çàñãèéí<br />
ãàçàð Õÿòàä óëñàä óäàà äàðàà ìýäýãäýí òàíèóëñààð áàéâ.<br />
“Õÿòàäûí çàñãèéí ãàçàð, Ǻâëºëò çàñãèéí ãàçðûí íîòîä ÷èí ¿íýíýýñýý<br />
òàëàðõàí...” 1920 îíû ýõýýð “Õÿòàä íü Îðîñòîé áàéãóóëàõ äèïëîìàò<br />
õàðèëöààíû àñóóäëûã ººðèéí õîëáîîòîé óëñóóäòàé õàðèëöàí òîõèðîëöîëã¿é<br />
ãàíöààðàà øèéäâýðëýæ ÷àäàõã¿é áàéíà 293 ” ãýæ ìýäýãäæýý.<br />
Ãýâ÷ õÿòàäûí îëîí ò¿ìíèé ç¿ãýýñ Ǻâëºëò óëñûã òàëàðõàõ ÿâäàë óëàì<br />
õ¿÷òýé áîëæ áàéñíààñ õÿòàäûí çàñãèéí ãàçàð Ǻâëºëò óëñûí äýýðõ ñàíàëûã<br />
õýðýãñýõã¿é îðõèæ ÷àäàõã¿é áàéâ.<br />
291<br />
ÖÃÀÎÐ. ÑÑÑÐ. Ô.200, îï.7, ä.26, ë.ë. 7-3.<br />
292<br />
“Ñîâåòñêàÿ Ñèáèðü” ñîíèí. Îìñê. 1921 îíû 3-ð ñàðûí 2.<br />
293<br />
̺í ñîíèí, 1920 îíû 7-ð ñàðûí 6.<br />
121
Change language