2
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
õ¿ðòýëõ ¿åèéí Ìîíãîëûí ò¿¿õèéí òîâ÷ òîéìîîð øèíæèëãýýíèé àæèë<br />
õèéñýýð èðëýý 41 .<br />
Îóýí Ëàòòèìîð XX çóóíû ýõýýð Ìîíãîëûí àìüäðàëä ãàðñàí íèéãìèéí<br />
ººð÷ëºëòºä ä¿í øèíæèëãýý ºãºõèéã îðîëäæýý.<br />
Î.Ëàòòèìîð 1961-1965 îíä ÁÍÌÀÓ-ä õ¿ðýëöýí èðæ ìàíàé îðíû øèíý<br />
àìüäðàë, îëîëò àìæèëò, ñîöèàëèçì áàéãóóëæ áàéãàà áàéäëûã áèåýð ¿çýæ<br />
òàíèëöñàí áèëýý. Ýíý íü îð÷èí ¿åèéí Ìîíãîëûí àìüäðàëûí îëîí òàë,<br />
òóõàéëáàë àðäûí õóâüñãàëûí ò¿¿õèéí îëîí àñóóäëûã çºâ îéëãîõîä òóñ<br />
áîëæýý.<br />
Ëàòòèìîðûí “Í¿¿äýë÷èä áà êîìèññàðóóä” ãýäýã ñ¿¿ëèéí ¿åèéí íýã çîõèîë<br />
íü áîäèò ¿íýí áàéäëûã òóñãàæ ÷àäñàíûã õàðóóëæ áàéíà 42 .<br />
¯¿íèé çýðýãöýý çîðèóä ãàæ ñàíàà ãàðãàõ áóþó çàðèìäàà á¿ð ò¿¿õèéí<br />
áàðèìò, áîäèò ¿íýí áàéäëûã ýðñ ãàæóóäóóëñàí òàéëáàð õèéäýã çîõèîã÷èä<br />
áàéíà.<br />
Ýíý çîõèîëûí ñýäâèéí òàëààð õîëáîãäîõ ýíä ºã¿¿ëñýí á¿õ ç¿éëèéã<br />
àíõààðñíààñ ãàäíà, çîõèîã÷ áîäèò áàðèìò ìàòåðèàëûã àëü áîëîõ àðâèí<br />
áàãòààæ, ýíý ñýäâýýð óðüä àëü íýãýí õýìæýýãýýð ãàð÷ áàéñàí ñàíàà<br />
ñýëòèéã ëàâøðóóëàí ä¿ãíýæ, 1921 îíû Ìîíãîë àðäûí õóâüñãàëûí ò¿¿õèéã<br />
áîëîâñðóóëàõ õýðýãò ººðèéí º÷¿¿õýí õóâü íýìðýý îðóóëàõûã õè÷ýýñýí áèëýý.<br />
Çîõèîã÷ ýíý ñýäâýýðýý ¿ðãýëæëýí àæèëëàõ íü ººðò òîõèîëäñîí õ¿íäýò<br />
çàâøààí ãýæ ¿çýæ, öààø ãàð÷ èðæ áîëîõ, øèíý áàðèìò áè÷èã, óíøèã÷ îëíû<br />
ñàíàë, ø¿¿ìæëýëèéí ¿íäñýí äýýð ýíý çîõèîëîî óëàì çàñâàðëàí ñàéæðóóëàõûã<br />
ýðìýëçýæ áàéíà.<br />
Ýíý íîìûã áè÷èõýä äýýð äóðüäñàí àðõèâûí áàðèìò áè÷èã, íîì, ñîíèí<br />
õóâüñãàëä ãàð áèå îðîëöñîí õ¿ì¿¿ñèéí äóðäàòãàëûã àøèãëàñàí áîëîõîîð óã<br />
íîìûí òóëãóóð áààç íü õýâýýð ¿ëäýõ íü ç¿éí õýðýã þì.<br />
Õàðèí ýíý á¿òýýëèéã àíõ óäàà õýâëýæ áàéõ ¿åä ÿâàãäàæ áàéñàí óëñ<br />
òºð, ¿çýë ñóðòëûí õÿíàëò áà àðäûí õóâüñãàëûí çàðèì ç¿òãýëòýí íàðûí<br />
õýëìýãäýëòèéã öàãààòãààã¿é áàéñàí çýðãèéã õàðãàëçàí ¿çýæ ýíýõ¿¿ õî¸ð äàõü<br />
óäààãèéí õýâëýëýýð øààðäëàãàòàé àðõèâûí øèíý ìàòåðèàë áàðèìòûã àøèãëàí<br />
çîõèõ çàñâàðóóäûã õèéëýý.<br />
41<br />
Owen Lattimor, Nafionalism and Revolution in Mongolia, New York Oxford University Press 1955<br />
(Ìîíãîë äàõü ¿íäýñíèé ¿çýë áà õóâüñãàë, íèéòäýý 186 òàë õóóäàñ). Ýíý íîì õî¸ð õýñãýýñ á¿ðäýë<br />
áîëîõ áºãººä íýãä¿ãýýð õýñýã íü “Ìîíãîë äàõü ¿íäýñíèé ¿çýë áà õóâüñãàë” õýìýýõ çîõèîã÷èéí<br />
ººðèéí íü øèíæèëãýý, õî¸ðäóãààð õýñýã íü 1943 îíä, Óëààíáààòàð õîòîä õýâëýãäýí ãàðñàí<br />
Ø.Íàöàãäîðæèéí “Ñ¿õáààòàðûí íàìòàð ãýäýã çîõèîëûí àíãëè õýëýýð îð÷óóëàí õàâñàðãàñàí áàéíà.<br />
42<br />
Owen Lattimor, Nomads and Commissars, New York Oxford University Press, 1962<br />
20
Change language