2
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1921 îíû 4-ð ñàðûí 16-íä Õ¿ðýýíèé íºõ人ñ áè÷ñýí áîëîëòîé íýã<br />
çàõèäàë 519 Àðäûí íàìûí òºâ õîðîî, Ò¿ð çàñãèéí ãàçàð èðæýý. Òýð çàõèäàë íü<br />
àãóóëãà áà ó÷èð øàëòãààí òîî÷ñîíû õóâüä äýýðõ Öýâýýí òýðã¿¿íèé áè÷èãòýé<br />
òóí òºñòýé áàéæýý. Òýð çàõèäàëä ñýðãýýí áîñãîõîîð òîõèðîëöñîí õýëýëöýýã<br />
Àðäûí Íàì çºð÷èæ áàéãààãààð áàðàõã¿é ìîíãîëûí òóñûí òóëä ìàø èõ<br />
ç¿éë õèéñýí Óíãåðíèéã äàéñàí õýìýýí ¿çýæ áàéãàà íü øóäðàãà áóñ ç¿éë ãýõ<br />
çýðãýýð äóðäààä õóâüñãàë÷ íàðûã õ¿ðýýíä áóöàæ èðò¿ãýé ãýæ óðèàëæýý. Òýð<br />
çàõèäëûí àãóóëãààñ ¿çýõýä ò¿¿íèéã çîõèîã÷èä íü Õ¿ðýýíèé çàñãèéí ãàçàð<br />
áà Óíãåðíèé ºìíº áóóí ºãºõ áîäëîãîòîé áàéãààãàà á¿ðìºñºí èëýðõèéëæýý.<br />
Àâòîíîìèéã õóó÷èí ¸ñîîð ñýðãýýí áîñãîõ õýëýëöýý áèäýíä áàéãààã¿é, õàðèí<br />
àðä ò¿ìýíä ýðõ ÷ºëºº îëãîõ çîðèëãî áàéñàí áèëýý ãýæ Ñ¿õáààòàð óã çàõèäëûã<br />
àâ÷ õýëýëöýõýä õýëæ 520 áàéñíûã ×îéáàëñàí äóðäàí òýìäýãëýñýí áàéäàã áèëýý.<br />
Áîãäûí çàñãèéí ãàçàð íü Óíãåðíèé øààðäëàãààð òýãæ Àðäûí õóâüñãàëûí<br />
ýð÷ õ¿÷èéã áóóðóóëàí äîðîéòóóëàõûí òóëä õàðãèñ õ¿÷íèéã óðâàã÷<br />
ýëåìåíò¿¿äòýé õîëáîõûí òºëºº õ¿÷ýý äàé÷èëæ áàéâ.<br />
Ýíý íºõöºë áàéäàëä Óíãåðí áà Õ¿ðýýíèé çàñãèéí ãàçðààñ ÿâóóëæ áàéñàí<br />
õóâüñãàëûí ýñýðã¿¿ á¿õ ÿâóóëëàãààã èë÷ëýí íÿöààõ áà Àðäûí Íàì, Ò¿ð<br />
Çàñãèéí Ãàçðûí çîðèëãî áîäëîãûã àðä ò¿ìýíä óëàì òàéëáàðëàí òàíèóëàõ èõ<br />
àæèë Àðäûí Íàìûí ºìíº òóëãàð÷ áàéæýý. Ýíý çîðèëòûã Õèàãòûí íºõ人ñ<br />
áóþó õóâüñãàë÷äààñ “Õ¿ðýýíèé íºõäèéí” õî¸ð óäààãèéí çàõèäàë õýìýýã÷èä<br />
õàðèó áîëãîñîí õýëáýðòýé çîõèîñîí áè÷ãèéã èëãýýí ã¿éöýòãýæýý 521 .<br />
Àðäûí õóâüñãàëò õºäºë㺺íèéã äàðàõ çîðèëãî á¿õèé õàðãèñ õ¿÷íèé õàð<br />
ñàíààã Õèàãòûí íºõäèéí õàðèó ãýñýí áè÷èã óóäëàí èëð¿¿ëæýý. Ò¿¿í÷ëýí òýð<br />
áè÷èãò èìïåðèàëèñò óëñóóäûí êîëîíè÷ëîõ áîäëîãî, Óíãåðí çýðýã òýäíèé<br />
çàðö íàðûí õîðò ìóó ñàíàà, àâòîíîìèò çàñãèéã ñýðãýýí áîñãîæ áóé ä¿ð<br />
¿ç¿¿ëñýí ýçýðõýã çàëü ìýõèéã ÷àäàìãàé èë÷èëæýý.<br />
Àðä ò¿ìíèé ýðõ àøãèéã òóóøòàé õàìãààëàã÷ Àðäûí Íàì, Çàñãèéí<br />
ãàçðûí çîðèëãî áîäëîãûã ìºí áè÷èãò òîäîðõîé òàéëáàðëàæýý. “Îðîñ óëñûí<br />
òºëººëºã÷èéí ãàçàð” ãýæ õàÿãëàñàí çàõèäëààñ ãàäíà áóñàä çàðèì íýãýí<br />
õºðºíãºòºí óëñûí çàñãèéí ãàçàðò èëãýýõýýð õàÿãëàñàí, àäèë óòãà á¿õèé<br />
çàõèäëóóäàä ÷ Áîãä òàìãàà íýãýí àäèë äàðæ áàéñíûã òýð áè÷èãò ñàíóóëàí<br />
äóðäæýý. Õóâüñãàë÷èä Ǻâëºëò-Ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé íºõºðëºë íàéðàìäëûí<br />
à÷ òóñûã òîäîðõîé òàéëáàðëààä õàðèí Õ¿ðýýíèé çàñãèéí ãàçàð õýðýâ îäîîãèéí<br />
àäèë óíãåðí÷¿¿äòýé íºõºðëºí Àðäûí íàìûí ýñðýã àæèëëàñààð áàéâàë ò¿¿íýýñ<br />
ãàðàõ á¿õ óðøãèéã õ¿ëýýõ áîëíî ãýäãèéã óðüä÷èëàí ñàíóóëæýý.<br />
Õèàãòûã ÷ºëººëñíèé äàðààõàí Àðäûí Íàì, Ò¿ð çàñãèéí ãàçðààñ Ìîíãîëûí<br />
á¿õ íî¸ä, ëàì íàðò õàíäàæ ãàðãàñàí òóíõàãëàëäàà á¿ð 1921 îíû 3-ð ñàðä<br />
519<br />
Ýíý çàõèäàë íü “ÌÀÕÍ-ûí ò¿¿õèéí çàðèì ÷óõàë áàðèìò áè÷ã¿¿ä”. ÓÁ., 1946 îí. 120-123-ð òàëä.<br />
“Õ¿ðýýíèé íºõäèéí çàõèäàë” ãýñýí íýðòýé õýâëýãäæýý.<br />
520<br />
Õ.×îéáàëñàí. Ä.Ëîñîë, Ã.Äýìèä. Ìîíãîë Àðäûí ¯íäýñíèé õóâüñãàëûí àíõ ¿¿ñ÷ áàèãóóëàãäñàí òîâ÷<br />
ò¿¿õ. Äîîä äýâòýð. 181-ð òàë. 1934 îí.<br />
521<br />
ÌÀÕÍ-ûí ò¿¿õèéí çàðèì ÷óõàë áàðèìòóóä (1920-1924). ÓÁ., 1946 îí 126-133-ð òàë.<br />
239
Change language