2
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ò¿¿íèé ãèø¿¿ä íü çºâõºí íî¸ä, òàéæ íàð áàéõ ¸ñòîé áà îðîí íóòàã<br />
äàõü õýðãèéí áàéäàë, ñàíàë ýðìýëçëèéí òóõàé òºâ çàõèðãààíä ìýäýýëæ<br />
áàéõ çîðèëãîòîé äýýðõ õîëáîîíû õýñã¿¿ä íü Ìîíãîëûí á¿õ àéìãóóäàä<br />
áàéãóóëàãäàõ ¸ñòîé áàéâ 86 .<br />
1912 îíä ªâºð Ìîíãîëûí õýñýã íî¸ä Õÿòàä, Ìîíãîëûí íèéãýìëýã (Õàíü<br />
Ìûí-ëÿíü õý õóé) ãýäãèéã áàñ Áýýæèíä áàéãóóëæýý 87 . Ò¿¿íèé óäèðäëàãàä äàí<br />
ãàíö íî¸äóóä îðñîí áàéâ.<br />
Þàíü Øè-êàéí çàñãèéí ãàçàð Ãàäààä Ìîíãîëûí õèëä öýðãèéí õ¿÷ òàòàí<br />
àâàà÷ñààð áàéñàí áºãººä æèøýý íü 1913 îíû 10-ð ñàðûí 12-íû ìýäýýãýýð<br />
öýðãèéí îòðÿäóóä Øàð ñ¿ì, Õºõ õîò, Õààëãàíû ÷èãëýëä áàéðëàãäñàí áàéâ 88 .<br />
1912 îíû ñ¿¿ë÷ýýð Áýýæèíãýýñ àâñàí ìýäýýíä ¿çâýë Áàò Õààëãà, Äîëíóóð,<br />
Æýõý çýðýã Ãàäààä Ìîíãîëûí õèëèéí îéðîëöîî õîòóóäàä õÿòàä öýðãèéí<br />
àíãèóäûã áàéðëóóëæ áàéâ 89 .<br />
Þàíü Øè-êàéí ýíý àëõìûí õàðèóä Ãàäààä Ìîíãîëûí çàñãèéí ãàçàð<br />
ººðèéíõºº öýðãèéí òîîã íýìýãä¿¿ëæ çàðèì õîðîî àíãèóäûã Ìîíãîë, Õÿòàäûí<br />
õèë ð¿¿ ÿâóóëæ áàéâ. Æèøýý íü 1913 îíû ýõýýð öýðãèéí àíãèéã Äàðèãàíãà,<br />
Ñ¿íèä, Óëààíöàâûí ÷èãýýð áîëîí áóñàä ãàçàð èëãýýæýý 90 .<br />
1913 îíû 5-ð ñàðûí 20-íä ¯ä õîòûí (Çàìûí ¿¿ä áîëîëòîé. Á.Ø.) öàõèëãààí<br />
óòàñíû ãàçðààñ ìýäýýëñíýýð Ç¿¿í Ñ¿íèäèéí õîøóóíä ìîíãîë õÿòàä öýðãèéí<br />
õîîðîíä òóëààí áîëæ õî¸ð òàëààñ àëàãäàõ øàðõäàõ ÿâäàë ãàð÷ýý.<br />
Þàíü Øè-êàé, Áîãä ãýãýýíèé çàñãèéí ãàçðààñ õÿòàä áà ãàäààä Ìîíãîëûí<br />
íî¸ðõîã÷ àíãèéí ýðõ àøãèéí ¿¿äíýýñ ¿¿ñãýñýí çýâñýãò ýíý ìºðãºë人í íü<br />
õî¸ð îðíû àðä ò¿ìýíä àøèãã¿é, òýäíèé õîîðîíäîõ õýâ ¸ñíû õóäàëäàà-ýäèéí<br />
çàñãèéí õàðèëöààíä õîðòîé ç¿éë áàéâ. Õÿòàä áà Ãàäààä Ìîíãîëûí õèëèéí<br />
õóäàëäàà àðèëæàà çºð÷èãäºæ õî¸ð ýòãýýäýä èõ õîõèðîë õ¿ëýýæ áàéíà ãýæ<br />
1913 îíû 6-ð ñàðûí 8-íû ºäðèéí íýãýí ìýäýýíä çààæýý 91 .<br />
Èìïåðèàëèñò ã¿ðí¿¿äèéí õÿòàäûí õàðãèñ õ¿÷í¿¿äèéã äýìæèõèéí<br />
çýðýãöýý Õÿòàäûí àëü ÷ ìóæèä áàéð ñóóðèà áýõæ¿¿ëýõ ãýæ ººð õîîðîíäîî<br />
ºðñºëäºæ áàéâ. Ìîíãîëûí çàõ çýýëä øóíàñàí Îðîñûí õóäàëäàà-¿éëäâýðèéí<br />
ýçýä Ãàäààä Ìîíãîë óðóó ºíãºëçºõ ººðèéí íºëººã óëàì èõ õ¿÷òýé áîëãîñîîð<br />
áàéâ.<br />
Õÿòàäààñ ñàëæ òóñãààðëàõ ãýñýí ìîíãîëûí ôåîäàëûí òýìöëèéã õààíò<br />
Îðîñûí çàñãèéí ãàçàð äýìæèí ººãø¿¿ëæ, ìîíãîëûí çàõ çýýëèéã ççýìøèõ<br />
áàéð ñóóðèà áýõæ¿¿ëýõèéã ýðìýëçýæ áàéâ. Ýíý íü ãàäààä áàéäëààðàà ìîíãîë,<br />
õÿòàä õî¸ðûí õîîðîíä äóíäûã áàðèìòàëñàí ÷àíàðòàé áîäëîãî áàéæýý. Õààíò<br />
Çàñãèéí ãàçðûí ýíý áîäëîãî íü II Íèêîëàé õààí, ò¿¿íèé Ãàäààä ÿàìíû ñàéä<br />
86<br />
ÖÃÂÈÀ.Ô.2000. îï.1,åä. õð. 901, ë. 100-3<br />
87<br />
̺í òýíä. ë.3.<br />
88<br />
ÌÓÀ. Ìàíæ. Ô. 15-ð àíãè. 16118-ð äàíñ.<br />
89<br />
ÖÃÂÈÀ. Ô. 2000. oï. 1, åä. õð. 4125, ë.75.<br />
90<br />
ÌÓÀ. Àâòîíîìèéí ôîíä. 4-ð àíãè. 26-ð á¿ëýã. 844-ð äàíñ<br />
91<br />
ÖÃÂÈÀ. Ô.2000,.îï.1, åä. õð. 4126, ë.219.<br />
39
Change language