2
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ìîíãîëä áàéãóóëàãäñàí ÌÀÍ áà òºð çàñãèéí çîõèõ àëáàí òóøààëä òîìèëîí<br />
àæèëëóóëàõ áîëñîí þì.<br />
̺í 1920 îíû 8-ð ñàðûí äóíäóóð õóâüñãàëò á¿ëãýìèéí á¿õ òºëººëºã÷èä<br />
Ýðõ¿¿ õîòîä ãàëò òýðãýýð õ¿ðýëöýí èðæ, Îðîñûí êîììóíèñò áîëüøåâèê<br />
íàìûí Ýðõ¿¿ãèéí òîâ÷îîíû ãèø¿¿í Ãàïîíòîé óóëçààä, Ǻâëºëò Îðîñò èðñýí<br />
çîðèëãîî ò¿¿íä òîäîðõîé ÿðüæýý.<br />
Ãàïîíòîé õèéñýí ÿðèàíû ÿâöàä òºëººëºã÷èä çîðüñîí ñàíàà áîäëîî<br />
èëýðõèéëñýí òóñãàé áè÷èã çºâëºëòèéí çîõèõ áàéãóóëëàãóóäàä áè÷èõ íü ÷óõàë<br />
áîëæ áàéâ. Á¿ëãýìèéí ãèø¿¿äèéí äóíä õóâüñãàëûí àñóóäëààð ñàíàë çºðººòýé<br />
áàéñàí ó÷èð Ǻâëºëò Îðîñò î÷èõ òºëººëºã÷äèéí çîðèëãûã ÿã íýã ÷èãòýé<br />
òîäîðõîé èëýðõèéëñýí áè÷èãò ¿¿íèé óðüä ¿éëäýæ àìæààã¿é áàéæýý. Ýíý òàëààð<br />
Ä.Áîäîî ºã¿¿ëñýí íü: “Áè Õ¿ðýýíä áàéõäàà òà íàðò íàìûí íýðèéí ºìíººñ áè÷èã<br />
õýðýãòýé ãýõýä ìàíàé çàðèì íºõ人ñ çààâàë Áîãä ãýãýýíèé òàìãàòàé áè÷èã<br />
õýðýãòýé ãýæ áàéñàí ø¿¿. Îäîî íàìûí íýðèéí ºìíººñ áè÷èõ õýðýãòýé ãýæ<br />
ç¿òãýæ áàéâ 327 ” ãýæýý. Õàðèí Áîãäûí òàìãàòàé áè÷ãèéã õèë õÿçãààð íýâòðýõ<br />
àëáàí áàðèìò áè÷èã áîëãîí àøèãëax õýðýãòýé ç¿éë þì ãýæ ¿çæýý.<br />
Ãàëîíòîé òºëººëºã÷人ñ ÿðüñíû óòãûã õàìààðóóëæ ×îéáàëñàíãààñ<br />
áè÷ñýí íü:<br />
“Ãàïîíîîñ õýëñýí íü: òàíàé òºëººëºã÷ íàð Áîãäûí òàìãàòàé áè÷ãèéã<br />
àâ÷èðñàí áàéíà.Òýð íü òà íàðò õîæèì áàðèìò áîëîõ ç¿éë áîëíî. Õàðèí ýíý<br />
àæèë äýýð òàíàé òºëººëºã÷ íàðààñ ººðèéí õ¿ñýëòèéã òîäîðõîéëñîí áºãººä<br />
ººðèéí íàìûí òàìãà á¿õèé áè÷ãèéã ºãºõ íü ÷óõàë ãýñýíä áèä áóöàæ ººðèéí<br />
íàìûí òàìãàòàé áè÷ãèéã õèéõ òóõàé öóãëàð÷ ÿðèâ.<br />
Ýíý òàëààð õîæèì ×îéáàëñàí áè÷ñýí íü: Ýë àñóóäàëä íºõºð Ä.Ñ¿õáààòàð,<br />
íàìûí øóãàì äýýð õàòóó çîãñîã÷, ýðñ çàð÷èìòàé áîäëîãî èëýðõèéëñýí áîëíî.<br />
ͺõºð Ñ¿õáààòàð ÷óõàìõ¿¿ ýíý ¿åýñ ýõëýí ¿íýí õýðýã äýýðýý ìàíàé íàìûí<br />
àæëûã óäèðäàæ ýõýëñýí þì 328 ” ãýæýý.<br />
¯íýõýýð ýíý ¿åýñ ýõëýí Ñ¿õáààòàð òýðã¿¿òýé òóóøòàé òýìöýã÷ íàð<br />
Ìîíãîëûí õóâüñãàëò õºäºë㺺íèéã øóóä ãàðäàí óäèðäàõ áîëæýý. ÇÎÓ-ä ÿâñàí<br />
íàìûí óäèðäàõ íºõºä áóöàæ èðýýä àðä îëíûã òýìöýëä çîõèîí áàéãóóëæ,<br />
ò¿¿íèéã óäèðäàõ æèíõýíý íàìûã áèé áîëãîæ, ýãíýýíä íü òºëººëºã÷äèéã<br />
òàòàí îðóóëæ ïàðòèçàí öýðýã, õóâüñãàëò ò¿ð çàñãèéí ãàçàð áàéãóóëàõ òàëààð<br />
èõýýõýí àæëûã õèéæýý.<br />
Һ뺺ëºã÷èä ººð äóíäàà èõýýõýí çºðºë人í ìàðãàñíû ýöýñò, Ǻâëºëò<br />
Çàñãèéí ãàçðààñ òóñëàìæ ãóéõ òàëààð íýãäñýí ñàíàëûã áîëîâñðóóëæýý. Ýíý<br />
ñàíàë íü Ǻâëºëò óëñàä èðñýí òºëººëºã÷èä, Ìîñêâà õîò ÿâàõ íºõºä人 ñàíàë<br />
íýãòýé ºãñºí äààëãàâàð ìàÿãààð áè÷èãäñýí áºãººä “Îðîñ Óëñûí Ǻâëºëò<br />
çàñãèéí ãàçðàà îäñîí Ìîíãîë Àðäûí òºëººëºã÷äèéí òýìäýãëýë 329 ” ãýäýã<br />
íýðòýé áàéæýý. Ñàíàë íèéëñýí òèéì óäèðäàìæ, äààëãàâàð áîëîâñðóóëñàí íü<br />
327<br />
Õ.×îéáàëñàí. “Èëòãýë áà ºã¿¿ëë¿¿ä”. Óëààíáààòàð. 1953 îí. 3-ð áîòü 41-1945), 386-ð òàë.<br />
328<br />
Ä.Ñ¿õáààòàðûí òóõàé äóðäàòãàë ÿðèàíóóä. ÓÁ., 1945. 16-ð òàë.<br />
329<br />
ÌÀÕÍ-ûí Ò¿¿õèéí çàðèì ÷óõàë áàðèìò áè÷ã¿¿ä. (1920-1924) ÓÁ., 1946. 103-104-ð òàë<br />
144
Change language