2

õÿçãààðëàõ áîäëîãî ÿâóóëæ ýõýëñýí áà ýõ îðíû ýäèéí çàñàãò óëñûí áà
õîðøîîëëûí ¿éëäâýð¿¿ä ¿¿ñýí áèé áîëæ èðñýí ýíý á¿ãä íü 1924 îíû ¿åèéí
óëñ îðíû ýäèéí çàñãèéí áàéäàëä øèíýýð ãàðñàí áàéâ. ¯¿íä:
1. Ôåîäàëûí òºðºë á¿ðèéí õ¿íä àëáà, ãàäààäûí õóäàëäàà÷äàä òàâèàä òºëæ
÷àäàõàà áîëüñîí ºð øèðèéí ¿¿ðýãíýýñ á¿ðìºñºí ÷ºëººëºãäñºí àðäûí àæ àõóé
æèæèã òàâààðûí àæ àõóé áîëîí õóâèð÷ áàéâ. Àðäóóä ÿëàíãóÿà ÷èíýýëýã àéë
ºðõ ìàë àæ àõóéí á¿òýýãäýõ¿¿íýýñ ìàõ, ñ¿¿, àðüñ, øèðýí ýäëýëèéã ººðñäèéí
õóâèéí õýðýãöýýíä, çàðèìäàà äàìëàí õóäàëäàæ ºðãºí õýðýãöýýíèé áàðààãààð
ñîëèõ áîëîëöîîòîé áîëñîí áàéâ. Òèéíõ¿¿ æèæèã òàâààðûí õýâøèë ò¿ðãýí áóé
áîëñîîð öààøäàà óëñ àðäûí àæ àõóéä çîíõèëîõ ñóóðü ýçýëñýí áèëýý.
2. Õóâèà àðãàöààñàí àæ àõóéí ýëåìåíò ýíý íü Â.È.Ëåíèíèé òîäîðõîéëñíîîð
õºäºº àæ àõóéí õàìãèéí á¿ä¿¿ëýã õýëáýð áºãººä õóâüñãàëûí ºìíºõ
Ìîíãîëûí ýäèéí çàñàãò èõýýõýí áàéð ñóóðü ýçýëñýý𠺺ðèéí á¿òýýãäýõ¿¿íýýð
õóâèà àðãàöààæ áàéâ. Ãýâ÷ æèæèã òàâààðûí àæ àõóéí ºñºëòèéí íºëººãººð
õóâèà àðãàöààñàí àæ àõóéí ýíý ýëåìåíò íü 1924 îí ãýõýä çàõ çýýëèéí íºëººíä
îðñîîð áàéâ.
3. Ôåîäàë àíãèéí óëñ òºðèéí íî¸ðõîë, õàìæëàãàò õàðüöààã óñòãàñàí áà
ôåîäàëûí ýñðýã àðäûí çàñãèéí ãàçðààñ àâñàí á¿õ àðãà õýìæýýíèé ¿ð ä¿íä
ôåîäàëûí àæ àõóé äîðîéòñîí áàéâ. Àëáà, ãóâ÷óóð, õàìæëàãà àðäûí ¿íý
òºëáºðã¿é õºäºëìºð, ôåîäàëûí òºðèéí öàëèí ï¿íë¿¿, ãàäààäûí ï¿¿ñíèé
çýýëëýãýý áîëîí á¿õ òàëûí ýðõ ÿìáà àøèã õîíæâîðîîð áàÿæèõ áîëîìæã¿é
áîëñîí ýäãýýð àæ àõóé íü òóñ îðíû ýäèéí çàñãèéí àìüäðàëä ýçëýõ õóó÷èí
áàéð ñóóðèà ºäºð èðýõ òóñàì àëäñààð áàéñàí ó÷èð ôåîäàëûí ãýæ á¿ðýí ã¿éöýä
íýðëýæ áîëîõã¿é áîëñîí áàéâ. Ãýâ÷ ýäãýýð àæ àõóé èõýýõýí õýìæýýíèé
ìàëòàé, õºëñíèé õºäºëìºð õýðýãëýäýã, ãàäààäûí ï¿¿ñ áà íóòãèéí õ¿í àìûí
õîîðîíä äàìûí íàéìàà ºðí¿¿ëýí áàéñíû õóâüä çàõ çýýëèéí øèíý õàðèëöààã
¿¿ñãýã÷äèéã òºð¿¿ëýõ ýõëýë áîëæ áàéâ.
Èõýýõýí òîîíû ìàë á¿õèé ñ¿ì õèéäèéí àæ àõóé ìºí ôåîäàë õýâøëèéí
ýëåìåíòýä õàìààð÷ áàéñàí áºãººä òýä íü õóâèéí õóäàëäààíû ¿éë àæèëëàãààíä
áàñ îðîëöîæ áàéâ.
4. Óðüä ãàäààäûí êàïèòàë àâòîíîìèò çàñãèéí ìýäýëä áàéñàí ãàð
¿éëäâýðèéí õýëáýðòýé, æèæèã ¿éëäâýðèéã óëñûí áîëãîñîí áà çýýëëýã, ñàíõ¿¿,
óëñûí õàäëàí, ñàíãèéí ñ¿ðýã, ýä õýðýãëýã÷äèéí õîðøîîëîë çýðýã íü óëñûí
ýäèéí çàñàãò ¿¿ññýí øèíý ºì÷èéí õýëáýð áàéâ.
5. Òóñ îðíû çàõ çýýëèéã ãàäààäûí õóäàëäààíû ï¿¿ñ¿¿ä ýçýìøñýí õýâýýð áàéâ.
1924 îíä ãàäààäûí ýíãèéí ï¿¿ñí¿¿äòýé õèéñýí òóñ óëñûí õóäàëäààíû
ýðãýëòèéí õóâèéí æèí 86,4% áàéæýý.
Õóâüñãàë ÿëñíû äàðàà òóñ îðîíä ãàäààäûí àæèëëàæ áàéñàí õóäàëäàà÷èä
õóó÷èí óëñ òºðèéí áàéäëàà õàäãàëàõûã ýðìýëçýæ áàéâ.
Ýäãýýð ï¿¿ñ¿¿ä, Ìîíãîëûí õàðèëöàí òóñëàëöàõ õîðøîîëîë, Ǻâëºëòèéí
õóäàëäààíû áàéãóóëëàãàòàé ºðñºëäºõ, ¿íäýñíèé âàëþòòàé áîëîîã¿éã àøèãëàí
àðäûí çàñàãò ýäèéí çàñãèéí äàðàìò ¿ç¿¿ëýõèéã ìýðèéæ áàéâ.
343