2
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ºìíººñ ìîíãîëûí àðä ò¿ìýíä ãàðãàñàí Òóíõàãëàë îíöûí èõ à÷ õîëáîãäîëòîé<br />
áîëæ ºã÷ýý. Òýð Òóíõàãëàëä ýðõ áàðèã÷ õàð øàð ôåîäàëóóäûí óðâàã÷<br />
àæèëëàãàà, ãàìèí, óíãåðí÷¿¿äèéí æèíõýíý í¿¿ð öàðàéã èë÷ëýýä, çàñãèéí<br />
ýðõèéã àðä ò¿ìýíä îëãîõûí òóëä ãàäààäûí ò¿ðýìãèéëýã÷äèéí äýãëýìèéã<br />
ò¿ëõýí óíàãààõ çîðèëãîîð ïàðòèçàí îòðÿäóóä áàéãóóëæ áàéãààã àðä îëîíä<br />
ìýäýãäæýý. Ò¿¿í÷ëýí àðä ò¿ìíèéã äàðëàí ìºëæèã÷ ëàì, íî¸ä íü õàðèéí<br />
ò¿ðýìãèéëýã÷äèéí ýñðýã òýìöýõ ÷àäàëã¿é ãýäãèéã òóíõàãëàí òýìäýãëýæýý.<br />
Òýð òóíõàãëàë áè÷èãò ºã¿¿ëñýí íü:<br />
“Ìîíãîëûí çàñãèéí ýðõèéã áàðüñàí âàí ã¿í áà õóòàãò õóâèëãààä íü<br />
ãàíöõàí àðä ò¿ìíèéã äàðëàí çîâîîõûã ýðõëýõ áºãººä çàñàã òºðèéí õ¿÷èí<br />
÷àäëûã ñóëðóóëàí, ýöýñò ýõ îðíîî Õÿòàäàä õóäàëäàæ, Ìîíãîëûã áîîë áîëãîí<br />
õóâèðãàñàí ó÷èð, áèäíèé íàìûí òºëººëºã÷èä íü òýìöýõ õýðýãòýé áîëñîí<br />
áºãººä ìàíàé íàì íü ãàìèíã ýñýðã¿¿öýí áîñîæ ººðèéí òºëººëºã÷èéã Ǻâëºëò<br />
îðîíä èëãýýí, òóñ îðíû òóñãààð òîãòíîñîí áàéäàë áà àâòîíîìèéã áîñãîí, îëîí<br />
íèéòýä ýðõ ÷ºëººã îëãîæ, äàðëàãäñàí àðä ò¿ìýíä òóñëàìæèéã ¿ç¿¿ëýõèéã<br />
ãóéëãàñàí áèëýý.<br />
¯¿íèé õ¿ññýí ¸ñîîð áèåëýãäñýí áîëîõ íü íèéòýä ìýäýãäæýý.<br />
ªºðèéí ýõ îðíîîñ õººãäºí çàéëàãäàæ õîðãîäîõ ãàçàðã¿é áîëñîí áàðîí<br />
Óíãåðíèé áèå íü çàðèì óõâàð ìº÷èä ëàì íî¸äòîé ñ¿ëáýýëäýæ, ýíãèéí àðä<br />
ò¿ìíèéã òàòàí äàé÷èëæ áàéíà. Ìîíãîëûí óëñ òºðèéí áîñãîãäîõ ÿâäàë íü<br />
ýíýõ¿¿ ÿðãà÷èí áàðîí Óíãåðíä îãò ¿ë õ¿ðýëöýõ õýðýã áºãººä ìàíàé íàì íü<br />
òèéì áàéäëûã õ¿ëýýí òýñâýðëýæ ¿ë ÷àäíà.<br />
Òóñ íàìààñ áàðîí Óíãåðí áà ãàìèíã äèéëýõ àðäûí öýðãèéã áàéãóóëæ<br />
áàéíà. Áèä íü Ìîíãîëä-àðäûí çàñãèéã áàéãóóëæ ýðõ ÷ºëººã õ¿ñíý 430 ” ãýæýý.<br />
Ýíý òóíõàãëàë áè÷ãèéã Õèàãòûí ç¿¿í, áàðóóí ç¿ãèéí õàðóóëûí<br />
àëáàíû õ¿ì¿¿ñ, àðäóóäàä òàðààæýý. Ýíý òóíõàãëàë íü îëîí ò¿ìíèé äóíä<br />
çîõèîõ óõóóëãûí àæëûí óäèðäàõ ÷èãëýë áîëæ ºãºâ. Èíãýýä óäàëã¿é<br />
Ñ¿õáààòàð ïàðòèçàí öýðãèéí àíõíû õýñã¿¿äòýé óóëçàæ ÿðèëöæýý. Òýãýýä<br />
ïàðòèçàí öýðãèéí àíõíû õîðîîíû ¿íäýñ ñóóðèéã òàâüæ, õîðîîíû äàðãààð<br />
Á.Ïóíöàãèéã 431 , öýðãèéí ëàìä Õàñáààòàðûã, ïóëåì¸ò àíãèéí äàðãàä áºãòºð<br />
õýìýýõ ×îéæàìöûí Äàìäèíñ¿ðýí íàðûã òóñ òóñ òîìèëæýý.<br />
Ä.Ñ¿õáààòàð àðäûí æóðàìò öýðãèéí õîðîî Îðîñ Õÿðààí õàðóóëä èðñýí<br />
430<br />
X. ×îéáàëñàí. Ìîíãîëûí õóâüñãàëûí ò¿¿õ. Óëààíáààòàð 1944 îí. 47-ð òàë<br />
431<br />
Áàçàðûí Ïóíöàã (1882-1951) áîë àðäûí öýðãèéí íýðò ç¿òãýëòýí áèëýý. 1911 îíä àâòîíîìèò<br />
ìîíãîëûí öýðýãò òàòàãäàæ, 1912 îíä ìàíæ õÿòàäûí öýðãýýñ Õîâäûã ÷ºëººëºõ áàéëäààíä îðîëöæýý.<br />
Á.Ïóíöàã 1912-1914 îíä Ìîíãîëûí ç¿¿í õÿçãààðò áîëñîí áàéëäààíóóäàä îðîëöîæ, 1920 îíä Õèàãò<br />
õàâèéí õèëèéí öýðãèéí äàðãààð òîìèëîãäñîí áºãººä òýð ¿åä àðäûí õóâüñãàëûí òàëä îðæ, ìîíãîëûí<br />
õóâüñãàë÷äûí íóóö äààëãàâðóóäûã ã¿éöýòãýæ áàéæýý.<br />
Á.Ïóíöàã 1921 îíä ïàðòèçàí öýðýãò ñàéí äóðààð ýëñ÷, ò¿¿íèé àíõíû õîðîîíû äàðãà áîëæýý.<br />
Á.Ïóíöàã 1921 îíû 3-ð ñàðä ãàìèí öýðãýýñ Õèàãòûã ÷ºëººëºõ äàéíä èäýâõòýé îðîëöîæ, äàðàà<br />
íü öàãààíòíû ýñðýã õèéñýí áàðóóí çàìûí áàéëäààíä àðäûí öýðãèéí îòðÿäûí äýä æàíæíààð<br />
òîìèëîãäæýý.<br />
Á.Ïóíöàã 1922-1926 îíä çàñàã çàõèðãààíû áàéãóóëëàãàä àæèëëàæ áàéãààä äàðàà íü áàñ íàñ áàðòëàà<br />
õºäºº àæ àõóé äýýð àæèëëàæ áàéæýý.<br />
188
Change language