2
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ö.Íàñàíáàëæèð òýìäýãëýæýý 53 . Õîøóóíû íî¸ä, ò¿øìýëä ãîìäñîí òàéæ íàð<br />
àðä îëîíûã ò¿øèãëýí õîøóóíû ýðõ áàðèã÷äààñ ¿ç¿¿ëæ áàéãàà øàõàëòûã<br />
çîãñîîäîã óäàà áàéæýý.<br />
Òàéæ íàðààñ õºíãºâ÷ëºëòýé áàéäëàà õýâýýð áàéëãàõ áóþó ò¿¿íèéãýý<br />
àëäñàí áîë äàõèí ñýðãýýõèéí òóëä õîøóóíû ýðõ áàðèã÷èä áà õàðèéí õóäàëäàà<br />
ìºí㺠õ¿¿ëýã÷äèéí ýñðýã õèéæ áóé àðäûí õºäºë㺺íä îðîëöäîã óäàà öººíã¿é<br />
òîõèîëäîæ áàéâ. Òýä áè÷èã ¿ñýã, õóóëü ä¿ðìèéí ìýäëýãýý àøèãëàí ººðèéí<br />
øààðäëàãûã îðîëöóóëñàí çàðãûí áè÷èã çîõèîäîã áàéæýý.<br />
Õàðèí ÿäóó ëàì íàð áîë àðäóóäòàé õàìòðàí òýìöýëä îðîõ ÿâäàë áàéí áàéí<br />
ãàðäàã áàéâ. Æèøýý íü 1905, 1910 îíä Õ¿ðýýíä áîëñîí ìºí㺠õ¿¿ëýã÷äèéã<br />
ýñýðã¿¿öñýí õºäºë㺺íä ÿäóó ëàì íàð îðîëöæýý. Ãýâ÷ òýäíýýñ àðäûí<br />
õºäºë㺺íä îðîëöîõ ãîë õýëáýð íü ôåîäàëûí ýñðýã ÷èãëýñýí óðàí õîøèí<br />
ÿðèà, ºã¿¿ëýë òàðààõ ÿâäàë áàéñàí þì. Åð íü ëàì íî¸äûí ýñðýã ìýðãýí öýöýí<br />
¿ã çîõèîí òàðààõ ÿâäàë áîë ôåîäàë, øàøíû ýñðýã ¿çýë ñóðòëûí òýìöëèéí<br />
íýãýí õýëáýð áàéæýý.<br />
Äýýä, äîîä ëàì íàðûí õîîðîíä çºð÷èë áàéñàí íü ýðãýëçýýã¿é áîëîâ÷<br />
òýð íü áàãø øàâèéí áàðèëäëàãà, ø¿òýõ áèøðýõ ¿çëèéí ¿íäñýí äýýð ñóëðàí<br />
óíòàðäàã áàéâ. Ëàì íàðûí äîòîîä òýìöëèéí àñóóäàë áîë òóñãàé øèíæèëãýý<br />
øààðäàæ áàéãàà ÷óõàë ç¿éë áîëîõûã ýíä öóõàñ òýìäýãëýâ.<br />
Ìàíæèéí àëáàí ñàéä, õÿòàä õóäàëäàà÷èä íü àðä ò¿ìíèéã äàðëàí ìºëæèæ<br />
áàéñíààðàà ìºí ìîíãîëûí ôåîäàëûí ñîíèðõîëä òààøààãäàõã¿é áàéâ.<br />
Ìîíãîëûí ôåîäàëóóä òóñ îðíû áèå äààñàí áàéäëûã ñýðãýýæ àðä îëíûã<br />
äàíãààð íî¸ðõîí ìºëæèõèéã ýðìýëçæýý. Ýíý íü ìàíæ, ìîíãîë ôåîäàëûí<br />
õîîðîíäûí çºð÷ëèéí ãîë íü áàéñàí þì.<br />
Ìàíæèéí áîîë÷ëîëûã ýñýðã¿¿öñýí ìîíãîë÷óóäûí õºäºë㺺í íü çàðèìäàà<br />
õÿòàäûí òàðèà÷äûí õºäºë㺺íèé ºðíºëòèéí õèðýýð èäýâõæèæ áàéâ.<br />
Õÿòàäûí òàðèà÷íû õºäºë㺺íèé íýãýí õýñýã áîëîõ Äóíãàíû áîñëîãî<br />
Ìàíæ ã¿ðíèéã á¿õýëä íü äîíñîëãîæýý. Òýð áîñëîãî á¿õ Øèíæààí ìóæèéã<br />
õàìðààä çîãññîíã¿é Ìîíãîëä íýâòýð÷ áàéæýý. Äóíãàíû áîñîã÷èä Ãàäààä<br />
Ìîíãîëûí ºìíºä õýñýãò 1869 îíä àíõ íýâòðýí îðñîí áºãººä ò¿¿íèé çàðèì<br />
õýñýã 1870 îíä Èõ õ¿ðýýíä 300 êì îéðòæýý 54 . Òýãýýä äóíãàíû áîñîã÷èä Ýðäýíý<br />
çóó õèéä, Ëàìûí ãýãýýíèé íóòãààð äàéð÷ áàðóóí òèéø ýðãýæýý.<br />
Äóíãàí÷óóä 1870 îíû 10-ð ñàðûí 30-íä Óëèàñòàéã ýçýëæýý 55 . Áîññîí<br />
äóíãàí÷óóä Ìîíãîëä îðæ èðñýí ÿâäàë ìàíæèéí äàðëàëûã ýñýðã¿¿öñýí<br />
ìîíãîëûí ýðõ ÷ºëººíèé õºäºë㺺íèéã õ¿÷òýé áîëîõîä õ¿ðãýæýý. Äóíãàí÷óóä<br />
Õ¿ðýýíä îéðòîæ èðýõ ¿åä “Õ¿ðýýíèé æèðèéí õ¿í àðä áýõëýëòèéã øàòààæ,<br />
áàðèâ÷ëàãäàí õîðèãäîã÷äûã ÷ºëººëºõ îðîëäëîãî õèéæýý” ãýæ íýãýí áàðèìò<br />
áè÷èãò ºã¿¿ëæýý 56 .<br />
53<br />
Ö.Íàñàíáàëæèð. Àëáàíû òºðºë àíãè. ØÓÕ-èéí Ò¿¿õèéí õ¿ðýýëýíãèéí áè÷ìýë ñàí.<br />
54<br />
ÖÃÂÈÀ. ô.400, ä.22, ë.153.<br />
55<br />
̺í òýíä, ë. 188.<br />
56<br />
̺í òýíä, ë. 24.<br />
29
Change language