2
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Õÿòàäûí õàðãèñ öýðãèéí äýãëýìèéí íºõöºëä ìîíãîëûí áàéäàë óëàì<br />
õ¿íäýðñýýð áàéâ.<br />
Õÿòàäûí öýðãèéí ýðõòýí íàð ãàçàð á¿õýíä õàðãèñ õàòóó äýãëýì òîãòîîí,<br />
õóâüñãàëò õºäºë㺺íèéã õÿíàí ìºðäºæ áàéõ áîëîâ. Õÿòàäûí ýçýðõýã öýðãèéí<br />
ýðõ áàðèã÷äààñ Õ¿ðýý, Óëèàñòàé, Õîâäûí ìîíãîë çàõèðãààíä ãàðãàñàí<br />
òóøààëä: “...Áàðóóí, ç¿¿í õàðóóëóóä îíöãîé à÷ õîëáîãäîëòîé áîëæ áàéíà.<br />
Õ¿íä öàã ¿åä òóëãàðñàí ó÷èð òóñ îðíû ýíõ àìãàëàí áàéäëûã õàíãàõûí òóëä<br />
õèëèéí õàìãààëàëò, ñîíîð ñýðýìæèéã õ¿÷òýé áîëãîõûã òóøààÿ. Õàðóóëóóä<br />
Ìîíãîëä íýâòðýõ ãýñýí áîëüøåâèê áà áîëüøåâèê áóñ õýí á¿õíèéã áàéöààí<br />
õÿíàæ, òóõàé á¿ðèéã ò¿ðãýí èëòãýí ìýäýãäýæ áàé. Èäýâõ ç¿òãýë ãàðãàãñäûã<br />
îíöãîéëîí øàãíàõ áà õàìãààëàëò, ìýäýýëëèéã òàñàëñàí õ¿ì¿¿ñèéã õàéð<br />
íàéðã¿é øèéòãýíý 340 ” ãýæýý.<br />
Ǻâëºëò Îðîñò ÿâñàí äîëîîí õ¿ì¿¿ñèéã áàðüñàí õ¿í á¿ðò ò¿ìýí òºãðºã<br />
øàãíàíà ãýñýí çàðëàë Õ¿ðýýíèé ýíä òýíäã¿é íààëòòàé áàéõ áîëæýý 341 .<br />
1920 îíû 12-ð ñàðä õÿòàä öýðãèéí ýðõ áàðèã÷èä, õóâüñãàë÷èä áà<br />
óíãåðí÷¿¿äòýé òýìöýõýýð óëàì ÷àíãà àðãà õýìæýý àâ÷ýý 342 .<br />
Ǻâëºëò Îðîñò î÷ñîí òºëººëºã÷èä íü õóâüñãàëò á¿ëãýìèéí ãîë óäèðäàõ<br />
õ¿÷èí áîëæ õóâüñãàëò áàéãóóëëàãààñ ºðãºí àðä îëíû òºëººëºã÷ººð øèíý÷ëýí<br />
áàéãóóëæ áàéâ.<br />
Ǻâëºëò Îðîñò î÷ñîí íèéò òºëººëºã÷äèéí õàìòðàí áè÷ñýí çàõèäëûã àâ÷<br />
ÿâñàí íºõºä 1920 îíû 9-ð ñàðûí äóíäóóð Ìîñêâà õîòîä õ¿ðýëöýí î÷æýý. Òýð<br />
çàõèäàëä òºëººëºã÷èä Ǻâëºëò Çàñãèéí Ãàçàðò õ¿ñýæ áè÷ñýí íü:<br />
“Ó÷èð èéìèéí òóë áèäíèé àðäûí íàìûí õ¿í íàð Îðîñ óëñûí èõ òóñûã<br />
àðäûí íàìûí íýðýýð õ¿ëýýí àâààä ñîíãîõ òóøààëòíû ýòãýýäòýé ãîðèìîîð<br />
íºõºðëºæ òýäíèé öýðýã õ¿÷èéã õýðýãëýí àâòîíîìèéã îëîîä õóòàãòûã<br />
õýìæýýòýé ýðõòýé ýçýíä ºðãºæ, òýäíèé õ¿÷èí ÷àäëààð óãñàà çàëãàìæëax<br />
íî¸äûí èõ áàðãèéã ýâä¿¿ëýõ àðãà õýðýãëýí íýãýíò áóñäûí ãàðààñ ãàðãàæ<br />
ººðèéí äîòîîä ýðõèéã îëîõûí õàìò, ãàäààäûí ýëäýâ ¸ñ áà ÿëàíãóÿà àðäûí<br />
ýðõ òóñûã ¿éëäýõ ¸ñ ñóðòëûã íèéòëýõ àðãà çàìûã õèð ÷àäàõ ÷èíýýãýýð<br />
ÿâóóëæ áààõàí çàñðàõ òºëºâèéã îëæ, ìýäýë íýýãäýõ áàéäëûã ¿çìýãö íýã<br />
õî¸ð æèëèéí äîòîð äàõèí õóâüñ÷ öººí ýðõòýíã ýâäâýë äîòîîäîä ýâäðýë áàãà,<br />
ãàäààäàä ø¿¿ìæëýëã¿é õýðýã á¿òýõ áà îðîñ ìîíãîë àðäóóäûí íàìóóäûí<br />
õàðèëöàí òóñëàëöàõ ¿¿ðäèéí ñàéí òóñàä ºäºð öàã íü äºõºì áîëíî. Ýäãýýðèéí<br />
íýãýíòýýã¿¿ð ìºíõ¿¿ àðäûí íàìûí õýðãèéã äýëõèé äàõèíû àðäûí íàìûí<br />
õýðýãòýé õîëáîãäóóëàí õýëõýý áàòûã ¿¿ñãýí îðîëäîæ ÿëàíãóÿà íýãýíòýýã¿¿ð<br />
ºìíº óìàð õî¸ð ýòãýýäýýí àéë óëñóóäûí àðäûí íàìòàé íýâòðýëöýí ÿâàëöàæ<br />
òýäíèé õî¸ð àðäûí íàìóóäûã ººð ººðèéí óëñûí çàñãèéí ýðõèéã áàòàä ýçëýõ<br />
íü ò¿ðãýíýý ¿çýãäâýë ìîíãîëûí àðäûí õýðýã äàðóéäàà èõ õ¿÷ ¿çýãä¿¿ëýëã¿é<br />
àÿíäàà àðäûí íàìûí ç¿ãò õýëáèéæ èðýõ öàã áîëíî ãýæ ñàíàíà. Èéìèéí òóë:<br />
340<br />
ÌÓÀ. Àâòîíîìèéí ôîíä øèôðã¿é.<br />
341<br />
Õ.×îéáàëñàí. Ìîíãîëûí õóâüñãàëûí ò¿¿õ. ÓÁ., 1944 îí. 35-ð òàë.<br />
342<br />
“Ñîâåòñêàÿ Ñèáèðü”, 1920 îíû 12-ð ñàðûí 26.<br />
149
Change language